Қулман Очилов 1957 йили Қашқадарё вилоятининг Кўкдала туманида туғилган. 1983 йили Тошкент давлат университетининг (ҳозирги Ўзбекистон Миллий университети) журналистика факультетини тамомлаган. 1999 йили “Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган журналист” унвони билан тақдирланган. Таниқли публицист, адиб, таржимон.
“Жайдари фалсафа”, “Сой соҳили”, “Баракали йигит”, “Омонат ва матонат”, “Гардан ва гардун” каби китоблари чоп этилган. Асарлари қардош тилларга таржима қилинган. Эрнест Хемингуэй, Габриэль Гарсиа Маркес, Иво Андрич, Рюноскэ Акутагава, Симон Кармиггелт сингари атоқли адибларнинг асарларини ўзбек тилига ўгирган.
Бу дунёда энг ширин нарса нима, биласизми?.. Ҳа, балли! Мақтов. Мақтов ҳаммага ёқади, ҳатто Талъат Нуъмоновдек кўпни кўрган, оғир-босиқ одамга ҳам. У якшанба куни эрталаб дастурхонга ўтираётганида сездики, рафиқаи муҳтарамасининг юз-кўзлари қувончдан лов-лов ёниб, муҳим бир хушхабарни қарийб қирқ йиллик давоми…
-Бу жой бўшми? Таниш овозни эшитиб, Мавлон сесканиб кетди, ирғиб туриб, тўғри келган томонга қараб қочмоқчи бўлди, лекин туролмади. Ёнида хотини ўтирган эди. У илкис ёнига бурилди ва тепасида турган аёлнинг томоғи остида осилиб турган бир жуфт йўғон томирга кўзи давоми…
Якшанба куни, пешинда, тўй ошидан қайтаётганимда, кўнглим муздеккина пиво тусаётганини сездим. Ҳаво кишини лоҳас қиладиган даражада дим. Қуёш кўкдан шундай аёвсиз олов пуркаб турибдики, қаерга қочишингни билмайсан. Чилонзордаги пивохоналардан бирига кирдим. Бўш жой қидириб, четроқдаги айвон соясида қўлини жағига суяб давоми…
Кичик академия Тошкентнинг сўлим гўшаларидан бири – Ишчилар шаҳарчасида жойлашган бу бино ён-атрофидаги уйлардан деярли фарқ қилмайди. Унинг қўшни ҳовлилардан фарқи, асосан, деворидаги уч лавҳада кўринади. Ўқиймиз: “Бу уйда 1940-1968 йилларда буюк ўзбек адиби, академик Мусо Тошмуҳаммад ўғли Ойбек яшаб давоми…
Ишдан сўнг “Орзу”га кирдим. Гипермаркетдан чиққанимда, ортимдан электрон эшик ёпилмасидан, тарашадек қотма одам югуриб келиб, сумкамга қўл чўзди: -Такси бор, ока!.. Йўл бўлсин? Бундай пайтда оғзингизни очишга улгурмайсан. Қўлингда шиширилган пуфак ушлаб турган бўлсанг ҳам, мулозим надоматга зўр беради. Дўкон остонасида соқчиликда давоми…
— Мен лочинман! — деди қаршимдаги столда ўтирган эллик ёшлардаги оқ сариқдан келган бақалоқ одам. Кимга гапираяпти экан, деган хаёл билан ён-веримга қарадим. Ҳали жуда эрта, девордаги соат миллари энди ўндан ошгани учунми бежиримгина қаҳвахонада иккаламиздан бошқа ҳеч зоғ йўқ. давоми…
Эр-хотин орадан йигирма етти йил ўтгач яна “Хинали қор”га келди ва яна биринчи қаватдаги мўъжазгина хонага жойлашди.– Аввал келганимизда бу даргоҳнинг биноси ҳам, жиҳозлари ҳам анча ғариб эди, – деди аёл. – Қаранг, энди қандай ярақлаб, яшнаб кетибди. Таниш қийин.– давоми…
Бу дунёда азиз неъматлар кўп, лекин уларнинг орасида энг азизларидан бири китобдир. Шу неъматдан баҳрамандлигимиз, нашриётларимиздаги нашр, босмахоналаримиздаги чоп этиш, китоб дўконларимиздаги савдо ишлари қай аҳволда? Баъзи давраларда қулоққа чалинадиган “одамлар, айниқса, ёшлар китоб ўқимай қўйди” деган ёзғиришларда қанчалик асос давоми…