Қулман Очилов 1957 йили Қашқадарё вилоятининг Кўкдала туманида туғилган. 1983 йили Тошкент давлат университетининг (ҳозирги Ўзбекистон Миллий университети) журналистика факультетини тамомлаган. 1999 йили “Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган журналист” унвони билан тақдирланган. Таниқли публицист, адиб, таржимон.
“Жайдари фалсафа”, “Сой соҳили”, “Баракали йигит”, “Омонат ва матонат”, “Гардан ва гардун” каби китоблари чоп этилган. Асарлари қардош тилларга таржима қилинган. Эрнест Хемингуэй, Габриэль Гарсиа Маркес, Иво Андрич, Рюноскэ Акутагава, Симон Кармиггелт сингари атоқли адибларнинг асарларини ўзбек тилига ўгирган.
Яхши китоб ўқиётганимда ўзимга маъқул келган ва келмаган жойларининг тагига чизиб, ҳошиясига ҳар хил белгилар қўймасам кўнглим кўлчимайди. Бу журналистнинг “касб касали” билан боғлиқ бўлса керак. Теша тегмаган гап, нозик ўхшатиш, дилни чарақлатиб юборадиган мағзи тўқ фикр, фалсафа, янги факт давоми…
– Отангизнинг бошига бориб келсак, – деди Ҳожар буви ийманибгина. Бувининг одати шундай – бировдан қарз сўраётгандай, қисиниб-қимтиниб, эшитилар-эшитилмас овозда, оҳиста гапиради. –Вақтингиз бўлармикан, болам?Авжи саратонда шаҳардан ҳориб-чарчаб қайтган ўғлининг жаҳли чиқиб, бақириб-чақириб кетишидан ҳадиксираб турган эди. Инсоф бердими ё давоми…
Эшик секин тақиллади.– Киринг, – деди профессор Ғулом Эрматов бошини кўтармасдан. Бошини қандай кўтарсин, бир касални кўрса, текширса, уч-тўрт хил қоғоз тўлдириши, сўнг бош врачга қўл қўйдириши, ёзганларини компьютер деган дахмазага жойлаши керак. Илгари табиблару олимларга маза бўлган, қоғозбозлик билан давоми…
Нафиса тандирдаги нонларини узиб, иккитасини дастурхонга ўради-да, овсини Саиданикига шошилди. Баҳром муаллимнинг иккинчи хотини ҳам пешанасига сиғмади. Уй-рўзғор ишларида дуппа-дуруст куймаланиб, лўмбиллабгина юрган аёл бирдан ётиб қолди.Ошқозонида ўсимтаси бор экан. Лекин уч ойда икки операцияни бошидан ўтказиб ҳам, бечора ўнгланмади. давоми…
Хонасидан чиқаётган Жовлиевни кимдир туртиб юборди. Зарда билан бурилиб қараса, кичик илмий ходим – сўлоқмондек Нор ёнидан қуюндай учиб ўтаётир.– Ҳа, укажон, тинчликми? Мабодо ит-пит қувлаётгани йўқми?– Ие, кечирасиз, Ҳиммат ака! Узр! Минг бор узр! – дея шоша-пиша кечирим сўрай давоми…
Бекободдан қайтаётганимда қаттиқ шамол туриб, чанг-тўзон кўтарилди. Йўллар майда-чуйда шох-шаббага тўлиб кетди. Кейин ёмғир томчилай бошлади. Машинам бирпасда лойсувоқ тортилган деворга ўхшаб қолди. Бундай машинада Тошкентнинг тоза-озода кўчаларида юриш одобдан эмас. Бунинг устига каллаи саҳардан ишга боришим, бугун тунда навбатдаги давоми…
Ўтган ҳафта чўл туманларидан бирига хизмат сафарига бордим. Қандай топшириқ билан борганимни ижикилаб ўтирмайман. Қизиғи йўқ. Қизиғи қош қорайганда хориб-чарчаб, оч-наҳор, тиззамгача қорга ботиб, совуқдан тишларим такиллаб, туман марказига кириб борганимда бўлди. Кўча-кўйдагилардан тунаш мумкин бўлган жойни суриштирсам, тепасига «Деҳқон давоми…
Шанба куни азондан кайфиятим жуда яхши эди. Яхшилигининг сабабини аниқ айтолмайман. Балки олдинда нақд икки кун дам олиш кутаётганини англаб завқланганимдандир, балки жума куни ишхонамизда бир ойлик қўшимча мукофот берилганидан сўнг ўзимни анчайин бойвачча ҳис қила бошлаганимдандир, балки тунда ёққан давоми…
Эшик секингина очилиб, эллик ёшлардаги кишининг боши кўринди. «Мумкинми?» – деди у тортинибгина. Навбатчи эдим – столим устида газетанинг ўқилмаган саҳифалари қалашиб ётарди. Аввалига меҳмонни бўлимлардан бирига йўлламоқчи бўлдим, яна фикримдан қайтдим. Мени бу қарорга ундаган унинг ғоят фақирона кийингани, давоми…
Устоз! Ушбу хатимни ўқиб чиққач компьютерингиздан ўчириб ташланг. Унга бегоналарнинг кўзи тушиб, фақат ўзингизга ишониб айтаётган сиримдан воқиф бўлишларини ва устимдан кулишларини истамайман. Жуда хунук, жуда ёмон иш қилиб қўйдим. Бугун иккинчи куни, лекин ҳали-ҳамон эсласам, юрагим орқага тортиб кетаётир. давоми…