Tabiiyki, har bir zamonning o‘z qahramonlari bo‘ladi. Ular hurlik va istiqlol uchun kurashgan, o‘z xalqini ozodlikka olib chiqqan yo‘lboshchilar yoki dushmanni yurtidan haydab chiqargan sarkardalar bo‘lgan. Ba’zan ulug‘ kashfiyotlar qilib, o‘z millati nomini dunyoga yoygan olimlar yoki ezgulik va adolat davomi…
Bolaligimda Nani Hombots sodir etgan qotillik haqida ko‘p bor eshitganman. Uzundan uzoq qish kunlarida kattalar qaltirab-titrab ana shu mudhish voqeani hikoya qilishar, biz bolalar uxlayotgan kishi bo‘lib, ko‘rpaga o‘ralgancha, yuragimiz muzlab ularning gapiga quloq solardik.Bu birinchi Jahon urushi paytida yuz davomi…
Kayfiyati ertalabdan buzildi. Nonushta payti xotini yetishmovchiliklardan gap ochib qoldi. Yana qand-qurs, guruch, yog‘, bolalar uchun ul-bul… Picha ko‘z yoshi… Ayollarning ta’bi shunday: baland keladi, past bo‘ladi, keyin esa ro‘zg‘orning ishlariga ko‘milib, ko‘ngil g‘uborlari bahorning ko‘chmanchi bulutlariday tarqab ketadi.– Bolalarning davomi…
Umrining oxirgi daqiqasigacha bir og‘iz so‘z demagan insonning ayni jon berar vaqtida tilga kirishi juda g‘aroyib hol edi. Bu holat bir menga emas, balki uni tanigan, bilgan hatto eshitganlarning ham barchasini hayratlantirdi. O‘sha kuni na qo‘li, na oyog‘i va na davomi…
Shavkat qizni ilk bor talabalikning birinchi kuni, uzun yo‘lakda auditoriyaning ochilishini kutib turishgan payt ko‘rdi. Shunda nogoh yuragi bir qalqib ketdi.Shoirlar yozganidek, “Shundan buyon tinchi yo‘qoldi”. Chiroyli qizlarni ko‘p ko‘rgan, ammo bu qiz qandaydir bo‘lakcha edi. Uni ko‘zni qamashtirar darajada davomi…
– Mashi skalad, Servisboy, – dedi do‘konchi qing‘ir-qiyshiq taxtalardan qilingan beo‘xshov eshikni g‘iyqillatib ochib, ichkari kirarkan. – Anovi lash-lushlarni bir tomonga taxlab, tagini tozalab berasiz. Xizmat haqi naqd – uch ming.Servisboy hech narsa demadi. Parishon ko‘zlarini g‘alati pirpiratib qo‘ydi-da, ishga davomi…
Quyosh ufqqa sekin bosh qo‘ydi. Oqshom salqinida qo‘ylarning bir maromda o‘tlayotganini ko‘rib, ko‘ngli tinchigan Qodir bobo gilamdek to‘shalgan maysa ustiga yonboshladi. Atrofga cho‘kkan sukunatni ahyon-ahyonda jonivorlarning ma’rashi, kakliklarning va har turli kushlarning sayrashigina buzib turardi. Oyoq tarafida yotgan itning nimanidir davomi…
Men tug‘ilgan Ko‘hnashahar qishlog‘i Qashqadaryoning quyi oqimida joylashgan. Uning kunbotar tomonida mashhur Zanjirsaroy qal’asining xarobalari, kunchiqar tomonida esa Abdullaxonga nisbat beriladigan, biroq xalq orasida Bekcha deb ataladigan sardoba bo‘lardi. Bolaligimda qo‘y haydab yurib Zanjirsaroy xarobalarining sap-sariq g‘ishtlariga qarab chuqur xayolga davomi…
Ko‘pincha mendan nega kulgili hikoyalar bitmay qo‘yganim haqida so‘rashadi.Bu qulog‘imga, “hajvchilar yozmasa hech kim kulmay qo‘yadi”, degandek eshitiladi. Go‘yo bizning kuldirishdan boshqa ishimiz yo‘qday.Shaxsan men, biror kulgili hikoya yozadigan bo‘lsam, avval shu hikoyaga asos bo‘ladigan voqeani tanishlarimga so‘zlab beraman. So‘zlab davomi…
Ochlikning azobi tutdi, har kim qo‘li-qo‘njiga ilashganini yutdi. Avval ko‘kka yetdik deb ko‘karganning barisini yeyishdi, keyin, seldrbosh ham qurib qopti, endi o‘lmaymiz, deyishdi. Shunda ham arpa kaplab qancha odam shishib o‘ldi. Tirik qolgani bug‘doy pishig‘iga yetgan bo‘ldi.Erman deganning bari urushda, davomi…