Abdulla Qodiriyning «O‘tgan kunlar»ida qalamga olingan davrni «tariximizning eng qora, kirlik kunlari» deya ta’riflagani ma’lumu mashhur. Hukmga shoshgan odam romanda tasvirlangan «keyingi xon zamonlari»ning bunday ta’riflanishida adibning «zamonasozlik» qilgani yoxud «sho‘ro mafkurasi ta’sirini» ko‘rsa, ehtimol. Holbuki, bunda na zamonasozlik, na sho‘ro mafkurasi ta’siri davomi…
Ijod insonning tiriklik mazmun-mohiyatini anglash yo‘lidagi urinishlari hosilasidir. Insonning hayotdagi o‘rni, maqomi, maqsadi, munosabati kabi masalalar qadimdan dunyo ziyolilarini qiziqtirib kelgan. Ijod insonning o‘z «men»ini ifoda qilish yo‘lida olib borgan aqliy faoliyat turidir. Ijod nafs bilan bog‘liq falsafiy-estetik kategoriya sanalib, davomi…
romanning ijodiy tarixi, ijtimoiy pafosiga oid mulohazalar Jahon adabiyotidagi shoh asarlarning dunyoga kelish tarixi shundan dalolat beradiki, ularning har biri, avvalo, davr, ijtimoiy vaziyat taqozosi, qolaversa, mualliflar tarjimai holi, oilaviy va ijodiy muhiti, hayotiy tajribalari, bilim darajasi, tafakkur tarzi, miqyosi, ma’naviy davomi…
O‘quvchilik yillarimiz qishloq oqsoqoli Abdullajon buva mahalla yoshlariga Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romanidan parchalar o‘qib berardi. Buning evaziga biz u kishining ekin-tikinlariga qarashib turardik. O‘shanda bizni ikki kundosh o‘rtasidagi janjal emas, Homid boshliq jinoyatchilarning qilmishi, Otabekning bir o‘zi uch kishini davomi…
Ulug‘ adib Abdulla Qodiriy millatning ziyolisi o‘laroq, o‘z davrida ijtimoiy hayotning barcha sohalari rivojida faol ishtirok etgani ma’lum. Yozuvchi ijodiy merosining bir qismini ijtimoiy-siyosiy, madaniy jabhalarga munosabati aks etgan publitsistik asarlari tashkil etadi. Qodiriyning kichik asarlari orasida sanoyi nafisa, xususan, davomi…
1937 yilning 31 dekabri xonadonimizda bir umrlik o‘chmas armon qoldirdi. U kun dadamiz bilan vidolashuv kuni bo‘ladi deb sira o‘ylamagan edim. Dadamning biz bilan xayrlashayotib: «Menda hech bir ayb yo‘q. Xudo xohlasa, tez kunda diydor ko‘rishamiz», deganlari hali-hanuz qulog‘im tagidan davomi…
Abdulla Qodiriy romanlarining betakror jozibasi, tilidagi go‘zallik, obrazlilik, aniqlik, tasviriylik kabi fazilatlar hozirgacha hammani hayratga solib keladi. Adibning badiiy mahoratini, asarlari umrboqiyligini barcha birdek e’tirof etadi. Zero, bunday epik ko‘lamning yuzaga kelish omillari, betakror poetikaning tub ildizi hamda ta’sirlanish asoslarini davomi…
Jumhuriyatimiz madaniyatining jonkuyarlaridan biri Sulaymon ota Azimovning hayotida shaxsga sig‘inish davri o‘zining qora izini qoldirib o‘tdi. Yaqinda yosh yozuvchi Sherkon Qodiriy otaxon bilan suhbatlashdi. Ana shu suhbatning mundarijasini hurmatli jurnalxonlar e’tiboriga taqdim etayotirmiz. Sherkon Qodiriy. — Sulaymon ota, Siz o‘sha davomi…
Oqshomlarining biri edi. Hali quyosh ufqqa bosh qo‘ymagan. Havo dim. Asfalt yo‘l, osmono‘par uylar go‘yo havo yetishmaganidan hansirab nafas olayotganga o‘xshar, shahar uzra quyuq qora rutubat bulutdek suzib yurardi. Anhor bo‘ylari, bog‘lar, favvoralar atrofi issiqdan qochib orom istagan kishilar bilan davomi…
Adabiyotshunos Sanobar To‘laganova va tadqiqotchi Anvar Allambergenov suhbati Anvar Allambergenov: Abdulla Qodiriy ijodi o‘zbek adabiyotshunosligida eng ko‘p o‘rganilgan mavzu bo‘lishiga qaramay siz yana yozuvchi ijodini mavzu sifatida tanladingiz? Bunga ehtiyoj bormikin… Sanobar To‘laganova: O‘zbek adabiyotshunosligida Abdulla Qodiriy ijodi ko‘b va davomi…