Said Ahmad (Hasanxo‘jayev Saidahmad) 1920 yil 10 iyunda Toshkent shahrida tug‘ilgan. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1980). O‘zbekiston Qahramoni (1999). O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi (1968). Toshkent rassomchilik bilim yurtida, Toshkent pedagogika institutida o‘qigan (1940—43). Birinchi hikoyalar to‘plami — «Tortiq» (1940). Ijodining kattagina qismi hajviy-yumoristik hikoyalar, qissalar, komediyalardan iborat. «Er yurak» (1942), «Farg‘ona hikoyalari» (1948), «Cho‘l burguti» (1960), «Cho‘l oqshomlari», «Odam va bo‘ron, «Yo‘qotganlarim va topganlarim» (1998), «Qorako‘z majnun» (2001), «Kiprikda qolgan tong» (2003) kabi asarlar muallifi. «Ufq» trilogiyasi (1964—74), «Jimjitlik» romani (1988), «Xandon pista» (1994), «Bir o‘pichning bahosi» (1995) hajviy to‘plamlari, 3 jildli «Tanlangan asarlar»i (2000) nashr etilgan. Uning yumoristik mahorati «Kelinlar qo‘zg‘oloni» (1976), «Kuyov» (1986) komediyalarida yorqin namoyon bo‘lgan. Feleton janrida ham samarali ijod kilgan. 1947 yil «xalq dushmani» sifatida hibsga olingan. Stalin vafotidan so‘ng oqlangan. «Kelinlar ko‘zg‘oloni» dunyoning ko‘plab mamlakatlarida sahnalashtirilgan.2007 yil 5 dekabrda Toshkent shahrida vafot etgan.«Do‘stlik» (1996), «Buyuk xizmatlari uchun» (1997) ordenlari bilan mukofotlangan.
(«Ko‘z yoshi tomgan hikoyalar» turkumidan) Stalin o‘lgan, Beriya otilgan, mahbuslarga munosabat bir kadar yumshagan paytlar. Avgust oyida lagerimizga respublika ichki ishlar vazirining o‘rinbosari general Jaqsiliq Stepanov kelib, mahbuslar bilan suhbatlashdi. Qamoq ichidagi qamoq, ya’ni kechasi mahbuslar ustidan kulflab qo‘yilgan baraklar davomi…
Urgutda adir tepasidagi Navro‘z bayrami o‘tkaziladigan yalanglikka chiqadigan tik so‘qmoq yonboshida bir qabr bor. Andak to‘xtab, unga e’tibor bering. Bu jangchi, qahramon otning qabri. U frontda yaralangan egasini olib ketayotgan sanitar vagoni orqasidan yugurib, poyezd tezlab ketganda yetolmay, yo‘lda qolib davomi…
Sobiq sho‘ro tergovchilari qo‘lida azob chekkan yurtdoshlarimga bag‘ishlayman Zo‘r kurash ko‘ramiz, deb kelganlarning hafsalasi pir bo‘ldi. Birinchi davradayoq kurash alanga olmay, cho‘g‘ligicha qoldi.Ikki polvon yarim soatdan beri hadis olib, tomoshabinlarni zeriktirib yubordi. Davrada o‘tirganlarning toqati toq bo‘ldi.— Ajrim qivoringlar, kurash davomi…
Vatanni sevmoqni, yurt otasiga sadoqatni yaponlardan o‘rganish kerak.Maqsud ShAYXZODA so‘zi. Kechadan beri lagerimizdagi yaponlar g‘imirlab qolishdi. Yettinchi barak oldida to‘planishib, qandaydir jiddiy bir gapni qizishib muhokama qilishardi. Erosi Dyun degan yapon yigiti rassomlik ustaxonamni supurib-sidirib yurardi. Dyunning yurak o‘ynog‘i kasali davomi…
(«Ko‘z yoshi tomgan hikoyalar» turkumidan) Toshkent —Namangan poyezdi keldi. Provodnik ikki oyog‘ining tizzasidan bir qarich pasti kesilgan nogiron kishini to‘rtta podshipnikka o‘rnatilgan aravachasi bilan ko‘tarib tushdi. Uni shu ko‘targancha stansiyadan tashqariga, asfalt yo‘l boshlanadigan joyga chiqib vokzal chiroqlarining yorig‘i tushib davomi…
Gap-gashtaklarda, to‘yu tomoshalarda Juman bobo hamisha bitta gapni takrorlaydi:— Meni shoshirmanglar, nevara-chevaralarimni narigi ming yillikka o‘tqazib qo‘yay, ana undan keyin xaydamasanglar ham o‘zim ketaman. Men tengilar ketib bo‘ldi. Kunim sen mishiqilarga qolib o‘tiripti. Senlar nimani ko‘ribsanlar, boshlaringdan qandoq savdolar o‘tiptiki, davomi…
Mashina xo‘p yaxshi narsa-yu, uning ham o‘ziga yarasha nag‘malari bor-da! Mashina olgan odamlarning xotinlari hazil aralash, bu mashina emas, kundoshim, deyishar ekan. Sababi, er ishdan keliboq ovqatga ham qaramay, mashinasining tagiga kirib ketganicha yarim kechada moyga qorishib chiqar, azonlab yana davomi…
Ellik to‘rtinchi yili Saidaxondan bir xat oldim. Unda avval ham xat yuborganini aytgan edi.«Bilmadim, bu yuborayotganim xatmi, hikoyami yo boshimdan o‘tgan savdolarmi? O‘qigan bo‘lsangiz, o‘zingiz biron nima deb nomlarsiz…»Saidaxon aytgan o‘sha xat menga yetib kelmagandi. «Boshimdan o‘tgan savdolar» deganidan xat davomi…
Ming to‘kkiz yuz yetmish oltinchi yilning may oyida Hamza teatri oldida «Tez kunda «KELINLAR QO‘ZG‘OLONI» ko‘rsatiladi», degan afisha paydo bo‘ldi. Bir oyga yaqin turib qolgan afishaning bo‘yoqlari yomg‘irda yuvilib, oftobda oqarib ketganidan uni tez-tez yangilab qo‘yardilar. Ammo tomoshaning qachon ko‘rsatilishidan davomi…
(«Surxon hikoyalari»dan) Vahobjon Denovga bemahal kelganidan u yoq bu yoqqa telefon qilib, hech kimni topolmadi. Oxiri o‘ylab-o‘ylab kolxoz mehmonxonasida tunab qolishni ma’qul topdi. Mehmonxona qorovuli choponini boshiga yopib uxlab yotgan ekan, uning iltimosiga do‘ng‘illab-do‘ng‘illab zo‘rg‘a ko‘ndi. Vahobjon ishlagan paytlarda bunaqa davomi…