Xolmuhammad Karimiy 1966 yili Surxondaryo viloyati Qumqo‘rg‘on tumanidagi Katman qishlog‘ida tug‘ilgan. Toshkent davlat universitetining filologiya fakultetini tamomlagan. “Hurayro”, “Hurliqo”, “Buni hayot deydilar…” (2014) kitoblari chop etilgan.
Xalil nafaqaga chiqishi bilan Vaxshivordagi ota hovlisiga ko‘chib keldi. Charchagan miyani dam oldirib, bundan buyog‘iga qarilik davrini qay yo‘sin o‘tkazishni o‘ylab ko‘rishga bir-ikki oy o‘zini erkin qo‘ydi. Shu kayfiyatda bolaligi o‘tgan qadrdon go‘shaning sokin hayotidan lazzatlanib yurgan kunlarning birida kutilmagan davomi…
Agar o‘lim-jitimsiz to‘l tushsa, cho‘ponning murutini bolta kesmadi degani. Haydarqul ham suruvi chiqitsiz boyib yelkasidan tog‘ ag‘darilgandi, kayfi chog‘. Kiyim-boshini almashtirib, yo‘lga otlandi. Qizilning darasidan chiqib kelib, Katmanning hovariga yetganda oti adirga tirsaklab ketdi. Darhol selga tomon jilovini burdi. Namgarchilik davomi…
Eshbo‘ri uyqudan uyg‘onsa suyagi zildek og‘ir, keliga solib tuyulgandek ulay-bulayga qimirlashga hafsalasi bo‘lmay har kungidek to‘shagida yalpaygancha o‘tiraverdi. Allaqachon kun yoyilib ketgan. Ayiqdek lapanglab hovliga chiqqanida badanlari zirqirab, ustiga-ustak lop etib yuziga saratonning hovuri urilib basharasi tirishdi. Pomidor jo‘yaklarda o‘roq davomi…
Hamma zamonlarda ham xo‘roz bir xil qichqirgan. Qadimdan tegirmonmi, do‘konmi, choyxonami shunga o‘xshash odam gavjum bo‘ladigan joylarda xoslanmagan-u, lekin barqaror ko‘ngil ochar maskanlar bo‘lgan. Yaxshi-yomonni ham shu yerda ko‘rasiz-eshitasiz, yaxshilik va yomonlik ham shunday joylarda rivojlanar ekan… Katmanda ham kunlar davomi…
Shoynazarga uchi yo‘q dard yopishdi-yu, keng dunyo ko‘ziga tor bo‘lib qoldi: a’zoyi badani qaqshaydi, qulog‘i shang‘illaydi, goh boshi og‘risa, goho yuragi urib qoladi, hali oshqozon sanchganiga dori ichib ulgurmasdan tomirlari tortishadi. Yashashdan ham to‘yiblar ketdi. Endi birdan-bir chora ko‘zi ochiqligida davomi…
O‘shanda omon-omon zamonlar edi. Bozirgonning qizi bo‘y yetib-etmay tillarga tushdi-ey, dunyoning qiziq-qiziq nag‘ma-sozlari ko‘p ekan, kishini ne ko‘ylarga solmaydi deng-a, chiroyi qurg‘ur ham ofatning biri ekanmi, bilmaylar qoldimov. Ishqilib, chiroylining oshig‘i ko‘p bo‘larkan-da… Ko‘ksida bir nimarsa dupurlagan yigitu bo‘z bolaning davomi…
Qirda itorqa loy tom eski qal’adek qaqqayib turibdi. Tomning oldidagi yakkayu yagona gujum soyasida soch-soqoli oppoq, tik ishton-ko‘ylakchan Tilov bobo sallani yoniga qo‘yib, yelkasini yostiqqa tiragan ko‘yi oyog‘ini chayla qilib yotibdi. Qo‘llari boshi ortiga bog‘langan ko‘yi uzoq-uzoqlarga tikilgancha tosh qotgan. davomi…
To‘l mavsumida besh boyning suruvlari Katmanning dashtiga enib keladi. Biyday kenglik. Adirlarda bahori o‘t juda zo‘r bo‘ladi. Yovvoyi no‘xatlar belga urib ketadi. Toyloq yorildi degan soylarda-ku qoramollar ham o‘tga suzib yuradi. Saraton kirishi bilan adirlar tilla rangga bo‘yaladi, soylarga shamol davomi…
Ettinchi sinfda o‘qiydigan Bahrom katta tanaffusda partadoshini tirsagi bilan turtib sumkaga ishora qildi. Engashib qaragan Toshmatning ko‘zlari porlab: «Voy-y, buncha zo‘r?» – deb yubordi. Sinfda shovqin-suron boshlangan, har kim o‘zi bilan o‘zi ovora. Qator terilgan sap-sariq olmalarga tikilib: «O‘zlaringning bog‘danmi, davomi…
Usmonqul muallim endi uyiga ketmoqchi bo‘lib turgandi, direktor chaqirayotgan ekan. Osmonga qaragancha ko‘zlarini yumib aftini bujmaytdi. Havo tafti qizdirilgan tandirdek yuzga urildi. O‘quvchilarga ta’til boshlangan, maktabda kunlik ishni tugatgani uchun yana nima kami bor ekan degan xayolda ortiga qaytdi. Maktab davomi…