Olimlar hasharotlarning bir-biri bilan hid yordamida gaplashishini anchadan buyon taxmin qilishardi. Biroq feromonni kashf etish nemis biokimyogari Adolf Butenandtga nasib etdi. O‘ttiz yil oldin u feromon — to‘rt milligramm og‘irlikdagi qimmatbaho yog‘li suyuqlik ajratib olishga erishdi va bu moddaning kimyoviy davomi…
Bu savol kimlargadir kulgili tuyulishi mumkin, ammo kulishga shoshilmang. Faqatgina ot choptiradiganlarni suvoriy deyishmaydi. Ayni o‘rinda gap boshqa suvoriylar haqida bormoqda. Qachonlardir bog‘ingizda mana shunday manzarani ko‘rgan bo‘lsangiz kerak: kapalak qurti shoxda o‘rmalab yuribdi, to‘satdan uning ustiga shishaday tiniq qanotlari davomi…
Tabiatda foydali va inson uchun zarur bo‘lgan hasharotlarning ko‘p turi bor. Ammo ular orasida chaqadigan va nish sanchadigan, kasalliklar tarqatadigani ham mavjud. Ko‘p hasharotlar chaqqani bilan unchalik zarar yetkazmaydi. Ayrim odamlarning asalari va ari chaqishiga allergiyasi bor. Hasharotlar chaqqanda, ular davomi…
Avvalambor chaqish bilan tishlash so‘zini farqlab olish kerak. Hasharotlar, odatda, odam, o‘simlik va hayvonlarni ovqat topish maqsadida chaqadi. Inson chaqish bilan ukol orasidagi farqni sezmaydi. Aksariyat hasharotlar o‘tkir uchli jag‘larga ega, ular yordamida chaqish o‘rniga terini teshayotgandek bo‘ladi. Shundan so‘ng davomi…
Jimitday hasharotlarning yuragi va o‘pkasi, asabi va miyasi borligiga ishonish qiyin. Aslida hammasi shunday. Boshidagi katta asab markazi hasharotlarning miyasidir. U sezgi qabul qiladi va mushaklarini harakatga keltirish uchun signal beradi. Bu ko‘z ochib yumguncha ro‘y beradi, chunki hasharotlarning barcha davomi…
Biz o‘zimizdan kichkina bo‘lgan tirik mavjudotga qarasak, ba’zi birlarimiz o‘zimizda bo‘lgan a’zolar va organizm funktsiyalari ularda yo‘q, degan xayolga boradi. Hasharotdek mayda vujudning qanday qilib yuragi bo‘lishi mumkin? Jimitday tanada qonni bir zayl aylantirib turadigan qon yurish sistemasi qanday qilib davomi…
Tirik organizm borki, o‘lib qolmasligi uchun nafas oladi. Nafas olish jarayoni — bu kislorod olish uchun havo yutish va qoldiq havoni chiqarib yuborishdir. Biz nafas chiqarayotgan havoda kislorod yo‘q, unda karbonat angidrid gazi va suv bug‘i bor. Biz yutadigan kislorod davomi…
Odamlarning ongida «hasharot» so‘zi qanday taassurot qoldirgan? Odatda, chivin, pashsha, kuya, qo‘ng‘iz kabi zararli hasharotlar ko‘z oldimizda gavdalanadi. Yoki u chumoli, asalari, ari, shuningdek, go‘zal kapalakni xayolimizda jonlantiradi. Mabodo siz ulardan hasharotlarning boshqa turlarini ayt, desangiz yana bitta yo ikkitasining davomi…