Yoz kunlari butazorda o‘tirib, atrofga diqqat bilan nazar tashlasangiz ko‘p g‘aroyib voqealar shohidi bo‘lasiz. Ana, yirik pashsha vizillay-vizillay bir aylanib, gul tomon oshiqdi. Uni zig‘irak deyish rasm bo‘lgan, asl to‘liq nomi esa zig‘irak og‘izdir. Tukli ari zig‘irak yoniga uchib kelib, davomi…
Har qanday bog‘cha yoki maysazorga ko‘rk beradigan kapalakgulni kim bilmaydi deysiz! Shunga qaramay uning yana bir oti bor: farangi binafsha! Bu ko‘p yillik, kichkina o‘simlikning bo‘yi 10 — 40 santimetr bo‘lib, pahmoq, g‘oyat go‘zal binafsha, sariq, oq tusdagi gultojbarglari mavjud. davomi…
Bu o‘simlikning ilmiy nomi «agava»dir, sabur deyilishi esa xatodir! Ko‘plar uni yuz yoshga kirganda gullaydi, deb hisoblashadi. Asl gap shundaki, uning gullashi har bir saburning o‘ziga xos xususiyatlari va u o‘sayotgan shart-sharoitga bog‘liqdir. Juda issiq mamlakatlarda sabur bir necha yilda davomi…
Eng mayda gulli o‘simlik tomirsiz volfiya sanaladi. Bu o‘simlikning eni bir millimetrdan oshadigani ham ahyon-ahyon uchraydi. Baqato‘nlar oilasiga mansub volfiyaning tomiri yo‘q, u hovuzlardagi suv yuzini kofe quyqumiga o‘xshash jigarrang yupqa pardasi bilan to‘sib, kun kechiradi. Volfiyaning yaproqlari ham bo‘lmaydi. davomi…
Gullar, albatta, ko‘zlarini yummaydi, mushaklari charchamaydi, ammo ular ham biz kabi dam olishi zarur. Ular ham tunda uxlashadi. Kun bo‘yi quyosh nurlaridan oziq olib, o‘sadi. Quyosh bo‘lmasa, tunda o‘simliklarda hech qanday jarayon yuz bermaydi. Ular «ishlamaydi» va kunni kutib uxlaydi.
Har bir tirik organizm o‘zini takror yaratadi. Gullarda bu jarayon quyidagicha kechadi. Har bir gul to‘rt asosiy qismdan iborat. Avvalo, bu kosachabargdan tashkil topgan yashil tashqi gulkosadir. Kosachabargning ichida gultoj bo‘ladi. Gultojning ichida esa urug‘ni tarkib toptiradigan a’zolar joylashadi. Gulning davomi…
Ne ajabki, biz umuman gulligini bilmasdan qaysidir o‘simlikning «gulidan» zavqlanamiz! Bordiyu biz o‘simlikdagi yorqin rangli o‘simtani gul deb hisoblasak, unda katta xato qilgan bo‘lamiz. Masalan, bahorda ochiladigan qizilgulning «gultoji» hech qachon gultoj emas. Boshqa tomondan olganda, maysa uchidagi soqolli popuk davomi…
Shimol o‘lkalarida, botqoqliklarda, torf va mox bosgan maydonlarda muxolovkaga yaqin urug‘dosh — rosyanka o‘sadi. Uning asosiy maqsadi — o‘ljasini yelimlab qo‘yish. Rosyanka sirtdan muxolovkaga o‘xshaydi, ammo uning tikanlari yo‘q, och-qizil tukchalarida yopishqoq suyuq tomchilari yaltirab turadi. Chanqog‘ini bostirmoqchi bo‘lgan hasharotlarni davomi…
Bu sira o‘simliklar orasida Amerika sarratseni anchagina mashhurdir. Kanadada keng tarqalgan bu o‘simlikni askar krujkasi, shayton botinkasi, ovchi burg‘usi, kuvacha o‘simlik deb ham atashadi. Uning keyingi nomi juda mos tushgan, chunki yalang‘och poyasi atrofida katta bo‘lib ochiladigan qizil gul rostakamiga davomi…
Haqiqiy qalampir ilmiy nomi Piper Nigrum o‘simlikdan olinadi. Ammo garmdorining boshqa ko‘pgina turlari turli oilalarga mansub o‘simliklardan olinadi. Masalan, qizil qo‘zoqli qalampir bor. Ular qo‘zoqlilar turiga mansub. Shuningdek, kayen va tabasko garmdorilari ham mavjud. Garmdorining yana bir turi pimiyentosni yog‘da davomi…