Shaharning dilrabo, chiroyliq bog‘larig‘a kirar edim.Kirar edim men bir vaqtlar shaharning dilrabo bog‘lariga.Kalta, ixcham pichimlik kiyimlar kiygan ozoda yigitlar, kelishgan, ko‘klam tuslik va tortqich ranglik ko‘ylak kiygan qizlar…Kelishgan qizlar, ozoda yigitlar u yoqdan-bu yoqg‘a asta-asta bosishib o‘talar, o‘talar edi qo‘ltiqlashib…Ixcham davomi…
I Bir, ikki, uch, to‘rt… besh; besh… olti! Yetti, sakkiz, to‘qqiz, o‘n…. Kichkina, qizil ipdan bezalgan to‘p (kaptov) aljib qochib ketib, yerto‘la og‘ilning devoriga yondoshib o‘skan yosh qantak o‘rikka borib tegdi-da, sakrab hovuzg‘a «sho‘p» etib tushib ham ketdi… Qizlar barchasi davomi…
Eshmurod o‘z uyida o‘turub ediki, birov eshik qoqdi. Eshmurod eshik oldiga kelub:— Kimdir?— Men.— Sen kimsan?— Men Mo‘minjon.— Voy, Mo‘minjon ekan-ku,— deb eshikni ochub, Mo‘minjonni mehmonxonaga olub kirdi. Xizmatchini chaqirub, choy-non olub kelishga buyurub yubordi. Mo‘minjon yoshligidan o‘g‘irliqg‘a odat qilub davomi…
Bu yerga kelganimizga uch-to‘rt oy bo‘ldi. Men ham, oyim bilan dadam ham yangi uyga, qo‘ni-qo‘shnilarga allaqachon o‘rganib ketdik. Biroq buvim esa, xuddi biron narsani yo‘qotib qo‘ygan odamdek, turib-turib eski hovlini qo‘msab qoladi-yu o‘zini qo‘ygani joy topolmay:— Hoy, bolam, — deydi davomi…
I Boqqol Mahmud Massoh xaridor kutib, oppoq cho‘qqisoqolini qashib o‘tiradi, ko‘zlari o‘tgan-ketganda. Uning do‘konida odamning jonidan boshqa hamma narsa topiladi. Qand-novvot deysizmi, holva, sabzi, piyoz, guruch deysizmi — hammasi bor. Agar biror xaridorga attorlik buyumlari yoki igna, ip, mix va davomi…
I — Shahri Bagg‘dodga sog‘-salomat yetib kelganingizdan behad xursandman, yana ko‘rishadigan kun bor ekan, — dedi uy egasi — marvlik Xolid ibn Abdumalik keng peshonali yosh mehmon bilan quchoqlashib ko‘rishar ekan. — Abu Abdulloh Muham¬mad ibn Muso janoblari qachon yetib davomi…
1. JAHON OTIN Yo‘lning ikki tomonndagi qator teraklarga qo‘nib olgan zarg‘aldoqlar saroy soqchilaridek o‘qtin-o‘qtin bir-birlarshsh chaqirib, qandaydir noxush ahvoldan xabardor qilayotgandek edilar.Kechki payt. Daraxtlarning soyasi uzunlashib, boqqa salqin tushgan. Zarbof, parcha, shoyi to‘n kiygan saroy amaldorlari, beklar gerdayib, bog‘ o‘rtasidagi davomi…
1. O‘TMISh BILAN UChRAShUV — Namangan shahridin ketganimga o‘n sakkiz yil bo‘libdur-a. Tavba, vaqt ham tog‘din ayqirib tushayotgan soydek tez oqib o‘tar ekan. Yaqinginada shu ko‘chalarni changitib yurar edik-ku — dedi Mashrab jome yonidagi tor ko‘chada eshagidan tushib.— Mana, uyimga davomi…
1588 yilnipg yoz oylari. Pishiqchilik. Shahar darvozalaridan arava-arava qovun-tarvuz, uzum, shaftoli va turli-tuman mevalar kirib turmoqda. Havodan sharbat, tandirdan yangi uzilgan non hidi keladi.Shahar rastalari xuddi arafa kunlaridagidek ola-g‘ovur. Uzoqdan quloq solgan kishiga go‘yo shahar o‘rtasidan katta bir daryo shovillab davomi…
YoShLIK AYYoMINING ILK BAHORI Alisher cho‘kkalab olib xontaxta ustidagi kattakon bir kitobni varaqlab, surat ko‘rib o‘tirar edi. Ov va jang manzaralari uni shu qadar qiziqtirgan, xayolini shu qadar o‘g‘irlagan ediki, otasi kelib eshik oldida kavush yechayotganini ham payqamadi. Kichkina Bahodir davomi…