…одамлар қайнаган катта шаҳардаодамларни соғиниб юрсанг.Шавкат Раҳмон Бир ажиб ҳол: миш-мишларга боқсам, чеврада кўзга илинарли одам қолмабди. Тасаввур қиляпсизми, одам йўқ! Сув бўлмаса, қурғоқчилик бўлади, нарса бўлмаса, йўқчилик бўлади, пул бўлмаса, камбағалчилик бўлади, емак бўлмаса, очарчилик бўлади, Одам бўлмаса-чи?! Ҳамма давоми…
Ҳар гал ой бошида фабрика уч-тўрт кун оёқ-қўлини ёйиб, тин олволади. Ҳозир шунақа палла. Куни кеча диконглаб юрганлар бугун минг қўйли бойдек хотиржам қадам ташлайди. Куни кеча буткул дунёни унутганлар бугун фабрика ҳовлисидаги гулзорни томоша қилади. Осмонга қарайди, ўтган-кетганга салом давоми…
Катта қора пашша тинимсиз ғинғиллаб дераза ойналарига ўзини уради, хона торлик қилаётгандек, ёруғ дунёга чиқиб кетмоқчи бўлади, бетоқат ғинғиллайди, қанотларини визиллатиб яна ойнага ёпишади, яна ғинғиллайди…Деразанинг тагида ётган уста Собитали туш кўрарди. Тушида бундан эллик йиллар чамаси наридаги – йигирма давоми…
Кеча у кўл бўйида Тамара деган қиз билан танишиб қолди.Аввалига сезмабди – ёнма-ён ётган эканлар, қирғоқда. Уларнинг бош томонидан бир тўда бола қувлашиб ўтди ва кимдир «Вой-й!» дея қичқириб юборди. Овоз кутилмаганда, шундоққина биқинидан чиққани учун у бир сапчиб тушди. давоми…
Сеники аталар шу ер, шу замин…А. Орипов Хуллас, қишлоқ бузиладиган бўлди.Қўрғончада алмисоқдан қолган бир бино бўларди. Биладиганларнинг гувоҳлик беришича, қишлоқда яккахўжаликлар тугатилиб, «колхоз-колхоз» бўлаётган даврлар улуснинг йиғинлари тез-тез шу бинода ўтказиб турлар экан, кейинчалик, алғов-далғовлар сал босилиб, мусичалар шифтга бемалол давоми…
«Ҳў, бола боқмай балога йўлиққур! Узинг тарбия кўрмагансан-да, боланг ҳам бола эмас, бало! Шилпиқлигинг етмагандай, энди болангга гап ўргатадиган бўлдингми?.. Одамларда инсоф деган савил қолмади, онасидан тортиб боласигача худо урган-а… Ҳў, эзма деган тилингга тирсаккина чиқсин! Шошмай тур ҳали, шундай давоми…
Ер юзида Шўрариқ деган қишлоқ бино бўлгандан бери бу ерлик биронта одам Жўравойчалик севинмаган бўлса, эҳтимол…Қишлоқ Қатронтоғ этагига ёйилган, ёнидан буралиббуралиб катта сой – Шўрариқ ўтади. Сойнинг бошланишида, ҳув тоғларнинг ичкарисида, анча бўлди, улкан сув омбори қуриляпти. Жўравой ўзининг ўн давоми…
Хонангдаги шарпани сезиб қолганингга анча бўлди. Унинг шарпа эканига энди иймонинг комил эди. У гоҳ ғуслхонада, гоҳ китоб ўқиб ўтирганингда, гоҳ хаёл суриб ётганингда шундай ёнингда пайдо бўлар, совуқ кўзларини сенга тикиб турганини сезиб қолардинг. Дастлаб мен шундай туюлаяпти деб, давоми…
Сен бу дунёга халоскор ўлганкуни келган эдинг… У уч кундан бери туз тотмаган, тобора ҳолсизланар, кўнгли айнимоқда эди. Сўл хиёбондаги таъқибдан сўнг баттар тинкаси қуриб, юришга ҳам мадори қолмаган, ўпкаси куйиб кетаётгандай ачишар, гарчи таъқиб этувчиларни бир соатча олдин чалғитиб давоми…
Ҳаёт ташвишлари билан турмуш ирмоқларида ҳар куни турфа одамларга рўбарў келамиз. Агарда буни минг йиллик маънавий бойлигимиз «Алпомиш» орқали айтсак улар орасида Қултой ҳам, Я(Ё)ртибой ҳам бор. Демак, ибрат олишимиз, ўзимизга ўрнак билишимиз керак бўлган одамохун кишилар, инсоний фазилатларни қадрлайдиган давоми…