Xorxe Luis Borxes (Jorge Luis Borges) – argentinalik mashhur yozuvchi, shoir, ajabiy tanqidchi. O‘zining ruhiy va falsafiy novellarai bilan mashhur. Lotin Amerikasining eng mashhur yozuvchilaridan biri.Xorxe Luis Borxes Buenos-Ayresda tug‘ilgan, o‘smirligi Yevropada o‘tgan, shu yerda ta’lim olgan. 1920-yillarda o‘z yurtiga qaytgan adib dastlab shoir sifatida mashhur bo‘ladi. 1955 yildan milliy kutubxona direktori bo‘lib ishlaydi. Ko‘zi ko‘rmay qolgach, 1973 yili ishdan bo‘shaydi. Bir qancha milliy adabiy mukofotlar sohibi; Italiya, Frantsiya, Buyuk Britaniya, Ispaniyaning oliy mukofotlari sovrindori; Sorbonna, Oksford, Kolumbiya (Nyu-York) universitetlarining faxriy doktori.Kitoblari: «Buenos-Ayres jaziramasi» (Fervor de Buenos Aires, 1923), «Qarshi tomondagi oy» (Luna de enfrente, 1925), «Tekshiruv» (Inquisiciones, 1925), «Mening umidimdagi hajmlar» (El tamaño de mi esperanza, 1926), «Argentinaliklar tili» (El idioma de los argentines, 1928), «San-Martin maydoni daftari» (Cuaderno San Martín, 1929), «Evaristo Karrego» (Evaristo Carriego (1930), «Muhokama» (Discusión, 1932), «Sharmandalikning umumiy tarixi» (Historia universal de la infamia, 1935), «Mangulik tarixi» (Historia de la eternidad, 1936), «To‘qimalar» (Ficciones, 1944), «Kashfiyot» (Artificios, 1944), «Alef» (El Aleph, 1949), «Yangi tekshiruvlar» (Otras inquisiciones, 1952), «Bajaruvchi» (El Hacedor, 1960), «Boshqa, xuddi o‘zi» (El otro, el mismo, 1964), «Soya maqtovi» (Elogio de la sombra, 1969), «Broudining xabari» (El informe de Brodie, 1970), «Yo‘lbarslar oltini» (El oro de los tigres, 1972), «Qum kitobi» (El libro de arena, 1975), «Ko‘ngildagi atirgul» (La rosa profunda, 1975), «Temir tanga» (La moneda de hierro, 1976), «Tun ertagi» (Historia de la noche, 1977), «Etti kecha» (Siete noches, 1980), «Sirli xat» (La cifra, 1981), «Dante haqida to‘qqiz esse» (Nueve ensayos dantescos, 1982), «Shekspir xotirasi» (La memoria de Shakespeare, 1983), «Atlas» (Atlas, 1984), «Fitnachilar» (Los conjurados, 1985).
Men o‘tinchiman. Ismimni aytganim bilan, baribir, hech kim tanimaydi. Men dunyoga kelgan va shu yerda olamdan o‘tadigan kulbam o‘rmon chekkasida joylashgan. Aytishlaricha, o‘rmonning bir tomoni butun quruqlikni qoplab, menikiga o‘xshash yog‘och uylar suzib yuradigan dengizga borib taqalar ekan. O‘rmonning narigi davomi…
Bu voqea 1969 yilning fevralida, Boayon shimolidagi Kembrij shahrida yuz bergandi. Men uni qizig‘ida yozib qo‘ymagan edim, yagona maqsadim o‘sha voqeani butunlay unutsam devdim, negaki Hudo ko‘rsatmasin, odamning aqldan ozishi hech gap emasdi. Mana endi, 1972 yili esa, shu voqea davomi…
Ingliz shoiri Semyuel Teylor Kolrij 1797 yil yoz kunlarining birida g‘aroyib ohangli va qat’iy qofiyaga solingan “Qubla Xon” (“Hubilay Xon”) dostonining ellik misradan iborat parchasini tush ko‘rdi. Esdaliklarida yozishicha, u o‘sha vaqtlar Eksmur atrofidagi uyida yolg‘iz yashar va xastaligi bois davomi…
…Ular in qurayotgan o‘rgimchak kabidirlar.Qur’on XXIX, 40 – Mana shu yerda mening ajdodlarim yashab o‘tganlar, -dedi Danreven va bulutlar qo‘ynidagi yulduzlarni ham zabtiga olgan ishora bilan kimsasiz tekislikni, dengiz va suvoqlari ko‘chgan ulug‘vor imoratni qo‘rg‘onlab chiqdi.Do‘sti Anvin, mundshtukni qo‘lida o‘ynagancha, davomi…
Mabodo u sizni tushlarida ko‘rmay qo‘ysachi«Ko‘zgu orti mamlakatida», VI Beyulduz tunda u qanday qirg‘oqqa yaqinlashganini, o‘sha muqaddas go‘shaning botqog‘iga botib suzgan bambuk qayiqni hech kim bilmadi, hech kim ko‘rmadi. Biroq, uch kun o‘tgach, bu tund kimsa Janubdan kelgani va uning davomi…
Lyonnrotning aql va zakovatini takomillashtirgan behisob jumboqlar orasida “Trist-le-Rua” chorbog‘ida xotima topgan bir xil tusdagi, g‘ayrioddiy qonli voqealar hali bo‘lgan emas edi. Erik Lyonnrot so‘nggi jinoyatning oldini ola bilmagani rost, ammo u shunday voqea sodir bo‘lishini oldindan ko‘ra bilganligiga shubha davomi…
Bu odam 1877 yil qish tonglaridan birida Janubiy Angliyadan tashrif buyurdi. Qizil yuzli, baquvvat gavdasi kelishgan bu odamni ko‘plar chindan ham Jon Bulning vatandoshi deb o‘yladi. Uning boshini baland toqli shlyapa bezagan, egniga esa g‘alati yopinchiq tashlangan edi. Uni bir davomi…
OLIS SABAB Antil orollaridagi oltin konlari do‘zaxida mashaqqatli mehnatdan sillasi quriyotgan hindularga 1515 yili avliyo Bartolome de Las Kasasning rahmi keldi va u Antil orollaridagi oltin konlari do‘zaxida mashaqqatli mehnatdan zanjilarning sillasi qurishi uchun qirol Karl V ga zanjilarni olib davomi…
Hikoyani boshlar ekanman, hayolimda dastlab Arizona yerlarining qiyofasi sobit bo‘ladi; Arizona va Yangi Mexiko yerlarining kumush va oltindan yaralgan qimmatli poydevori muqim mana shu yerlarning, mubham va hayratgir yerlarning, dag‘al tepaliklar va latif ranglar yurtining, qushlar top-toza qilgan suyaklarning jilvasi davomi…
“Qaroqchi ayol” so‘zi ba’zi bir bema’ni sarsuelalar haqidagi, qiyofalaridan xodima ekanlari yaqqol sezilib turgan qizlar bo‘yoq surtilgan qalin qog‘ozlardan tiklangan to‘lqinlar qo‘ynida raqsga tushib, qaroqchi ayollarni namoyish qilayotgan ba’zi bir bema’ni sarsuelalar haqidagi anchagina nohush xotiralarni yuzaga chiqarsa ehtimol. Ammo davomi…