Ushbu bo‘lim ma’lumotlari mualliflar Begali Qosimov, Sharif Yusupov, Ulug‘bek Dolimov, Shuhrat Rizayev, Sunnat Ahmedovning “Milliy uyg‘onish davri o‘zbek adabiyoti” kitobi (Toshkent, “Ma’naviyat” nashriyoti, 2004) asosida tayyorlandi.
Darslikni maydonga keltirishda O‘zbekiston Milliy universiteti Milliy uyg‘onish davri o‘zbek adabiyoti kafedrasining barcha a’zolari faol ishtirok etdilar. Prof. Sh. Yusupov “Muhyi Xo‘qandiy” maqolasini yozdi, “Komil Xorazmiy”ga hammualliflik qildi. “Furqat” maqolasi N. Jabborov, shuningdek, “Muqimiy” S.Ahmedov, “Avloniy” Sh. Rizayev bilan hammualliflikda yozildi. “Kamiy” maqolasi o‘qituvchi O. Oltinbek qalamiga mansub.
“Feruz», “Ahmad Tabibiy”, “Ishoqxon Ibrat”, “Hamza”, “Abdulla Qodiriy” maqolalarini dots. U. Dolimov yozdi. Qolgan adabiy portretlar va obzor maqolalar hamda “Kirish” bilan “Xulosa” muallifi prof. B. Qosimovdir.
Maxsus muharrir: prof. Sh. Yusupov
Mas’ul muharrir: N. Jabborov
Taqrizchi Boqijon To‘xliyev, filologiya fanlari doktori, professor
Karimbek Kamiy — milliy uyg‘onish davri o‘zbek adabiyo-tining yirik vakillaridan biri. Shoir Amoniyning «Dar madhi janobi mavlono Kamiy Toshkandiy» she’rida shunday misralarni o‘qiymiz: Ayladi Farg‘onani bul dam musaxxar har so‘zi, Balki Islombulni oldi qavli mavlono Kamiy. Kamiy so‘zlarining Farg‘onaga yetib davomi…
ADABIY-MADANIY HAYoTGA BIR NAZAR Mazkur davr xronologiyaga ko‘ra ikki qismni o‘z ichiga oladi: 1.1905—1917 yillar. 2. Undan 20-yillar oxirigacha. 1905—1917 yillarda Rusiya va jahon tarixida yuz bergan bir qator muhim siyosiy voqealar Turkiston ijtimoiy-madaniy hayotiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. Chunonchi, 1904 davomi…
Ismoilbek Gasprinskiy Rusiya jadidchilik harakatining rahnamosi edi. Turkistonda XIX asrning oxirlaridan ko‘zga tashlangan yangilanish harakatlari ko‘p jihatlari bilan shu nomga, uning «Tarjimon» gazetasiga kelib bog‘lanadi. Va ushbu davrdan e’tiboran XX asrning 20-yillariga qadar faoliyat ko‘rsatgan biror turkistonli ziyoli yo‘qki, bu davomi…
Hayot yo‘li Mahmudxo‘ja Behbudiy Turkiston jadidchilik harakatining boniisidir. Uning hayoti va ijodiy faoliyati haqida 20-yillarda mahalliy matbuotda Sadriddin Ayniy, Hoji Muin ibn Shukrullo, Laziz Azizzoda kabi zamondoshlari tomonidan bir qator maqola, xotiralar e’lon qilingan. Keyingi yillarda, xususan, mustaqillikka erishilgandan so‘ng davomi…
Abdulla Avloniy 1878 yilning 12 iyulida Toshkentda Mergancha mahallasida dunyoga keldi. Bobosi Mirne’matboy asli qo‘qonlik o‘qchi-yoychilardan edi. Otasi Miravlon aka mayda hunarmandlik — to‘quvchilik bilan shug‘ullangan. Piyonbozorda (hozirgi Navoiy teatri maydoni), Yarmarka bozorida (hozirgi San’at muzeyi atrofi) bo‘z va chit davomi…
Shoir Tavalloning ismi sharifi To‘lagan Xo‘jamyorov bo‘lib, XX asr boshida Toshkentda yetishgan, xalq o‘rtasida katta shuhrat qozongan iste’dodlardan. Mashhur Oybek «Bolalik»da shunday yozgan edi: «Ayvonda muk tushib, Tavalloning she’rlarini o‘qishga kirishaman. O‘qiyman, diqqat bilan berilib uzoq o‘qiyman… She’rlar rangdor, jonli, davomi…
Atoqli adibimiz Oybek «Ulug‘ yo‘l» romanida uni shunday tanishtirgan edi: «Shoir Sidqiy maxsum Iskandardan. Kambag‘al oilada tug‘ilib o‘sgan, qattiqchiliqda qiynalib o‘qigan, keyin madrasaga joylashgan. Ko‘p xoru zorlik bilan madrasani tugatgan, Iskandarga qaytmasdan shaharda qolgan. Nazmda xiyla tuzuk, kalomi o‘tkir, pishiq, davomi…
1926 yilda O‘zbekiston hukumati o‘zbek adabiyotini rivojlantirishdagi xizmatlarini alohida taqdirlab, adabiyotimizning ikki zabardast vakiliga yuksak faxriy unvon bergan edi. Bularning biri Hamza, ikkinchisi So‘fizoda edi. O‘zbekiston Ijtimoiy Sho‘rolar jumhuriyati 1926 yil 27 fevral 35-son farmoni bilan Hamzaga «O‘zbekiston xalq yozuvchisi», davomi…
Abdurauf Fitrat ijodi va faoliyati yaqin tariximizning eng porloq sahifalaridan birini tashkil qiladi. Uning zamonida adabiyotni jamiyatga xizmat qildirish bilan shug‘ullanmagan ijodkorni topish qiyin bo‘lsa-da, so‘z va ish birligini hech kim u olib chiqqan maqomga ko‘tara olgan emas. U adabiyot davomi…
Hamza Hakimzoda Niyoziy — XX asr o‘zbek adabiyotining yirik namoyandalaridan, shoir, dramaturg, teatr arbobi, pedagog. U novator ijodkor sifatida badiiy adabiyotning hamma turlarida qalam tebratdi, uni xalq qalbiga yanada yaqinlashtirdi. U adabiy ijod bilan musiqa, rejissyorlik san’-atini qo‘shib olib bordi, davomi…