Ушбу бўлим маълумотлари муаллифлар Бегали Қосимов, Шариф Юсупов, Улуғбек Долимов, Шуҳрат Ризаев, Суннат Аҳмедовнинг “Миллий уйғониш даври ўзбек адабиёти” китоби (Тошкент, “Маънавият” нашриёти, 2004) асосида тайёрланди.
Дарсликни майдонга келтиришда Ўзбекистон Миллий университети Миллий уйғониш даври ўзбек адабиёти кафедрасининг барча аъзолари фаол иштирок этдилар. Проф. Ш. Юсупов “Муҳйи Хўқандий” мақоласини ёзди, “Комил Хоразмий”га ҳаммуаллифлик қилди. “Фурқат” мақоласи Н. Жабборов, шунингдек, “Муқимий” С.Аҳмедов, “Авлоний” Ш. Ризаев билан ҳаммуаллифликда ёзилди. “Камий” мақоласи ўқитувчи О. Олтинбек қаламига мансуб.
“Феруз», “Аҳмад Табибий”, “Исҳоқхон Ибрат”, “Ҳамза”, “Абдулла Қодирий” мақолаларини доц. У. Долимов ёзди. Қолган адабий портретлар ва обзор мақолалар ҳамда “Кириш” билан “Хулоса” муаллифи проф. Б. Қосимовдир.
Махсус муҳаррир: проф. Ш. Юсупов
Масъул муҳаррир: Н. Жабборов
Тақризчи Боқижон Тўхлиев, филология фанлари доктори, профессор
Каримбек Камий — миллий уйғониш даври ўзбек адабиё-тининг йирик вакилларидан бири. Шоир Амонийнинг «Дар мадҳи жаноби мавлоно Камий Тошкандий» шеърида шундай мисраларни ўқиймиз: Айлади Фарғонани бул дам мусаххар ҳар сўзи, Балки Исломбулни олди қавли мавлоно Камий. Камий сўзларининг Фарғонага етиб давоми…
АДАБИЙ-МАДАНИЙ ҲАЁТГА БИР НАЗАР Мазкур давр хронологияга кўра икки қисмни ўз ичига олади: 1.1905—1917 йиллар. 2. Ундан 20-йиллар охиригача. 1905—1917 йилларда Русия ва жаҳон тарихида юз берган бир қатор муҳим сиёсий воқеалар Туркистон ижтимоий-маданий ҳаётига сезиларли таъсир кўрсатди. Чунончи, 1904 давоми…
Исмоилбек Гаспринский Русия жадидчилик ҳаракатининг раҳнамоси эди. Туркистонда XIX асрнинг охирларидан кўзга ташланган янгиланиш ҳаракатлари кўп жиҳатлари билан шу номга, унинг «Таржимон» газетасига келиб боғланади. Ва ушбу даврдан эътиборан XX асрнинг 20-йилларига қадар фаолият кўрсатган бирор туркистонли зиёли йўқки, бу давоми…
Ҳаёт йўли Маҳмудхўжа Беҳбудий Туркистон жадидчилик ҳаракатининг бониисидир. Унинг ҳаёти ва ижодий фаолияти ҳақида 20-йилларда маҳаллий матбуотда Садриддин Айний, Ҳожи Муин ибн Шукрулло, Лазиз Азиззода каби замондошлари томонидан бир қатор мақола, хотиралар эълон қилинган. Кейинги йилларда, хусусан, мустақилликка эришилгандан сўнг давоми…
Абдулла Авлоний 1878 йилнинг 12 июлида Тошкентда Мерганча маҳалласида дунёга келди. Бобоси Мирнеъматбой асли қўқонлик ўқчи-ёйчилардан эди. Отаси Миравлон ака майда ҳунармандлик — тўқувчилик билан шуғулланган. Пиёнбозорда (ҳозирги Навоий театри майдони), Ярмарка бозорида (ҳозирги Санъат музейи атрофи) бўз ва чит давоми…
Шоир Таваллонинг исми шарифи Тўлаган Хўжамёров бўлиб, XX аср бошида Тошкентда етишган, халқ ўртасида катта шуҳрат қозонган истеъдодлардан. Машҳур Ойбек «Болалик»да шундай ёзган эди: «Айвонда мук тушиб, Таваллонинг шеърларини ўқишга киришаман. Ўқийман, диққат билан берилиб узоқ ўқийман… Шеърлар рангдор, жонли, давоми…
Атоқли адибимиз Ойбек «Улуғ йўл» романида уни шундай таништирган эди: «Шоир Сидқий махсум Искандардан. Камбағал оилада туғилиб ўсган, қаттиқчилиқда қийналиб ўқиган, кейин мадрасага жойлашган. Кўп хору зорлик билан мадрасани тугатган, Искандарга қайтмасдан шаҳарда қолган. Назмда хийла тузук, каломи ўткир, пишиқ, давоми…
1926 йилда Ўзбекистон ҳукумати ўзбек адабиётини ривожлантиришдаги хизматларини алоҳида тақдирлаб, адабиётимизнинг икки забардаст вакилига юксак фахрий унвон берган эди. Буларнинг бири Ҳамза, иккинчиси Сўфизода эди. Ўзбекистон Ижтимоий Шўролар жумҳурияти 1926 йил 27 февраль 35-сон фармони билан Ҳамзага «Ўзбекистон халқ ёзувчиси», давоми…
Абдурауф Фитрат ижоди ва фаолияти яқин тарихимизнинг энг порлоқ саҳифаларидан бирини ташкил қилади. Унинг замонида адабиётни жамиятга хизмат қилдириш билан шуғулланмаган ижодкорни топиш қийин бўлса-да, сўз ва иш бирлигини ҳеч ким у олиб чиққан мақомга кўтара олган эмас. У адабиёт давоми…
Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий — XX аср ўзбек адабиётининг йирик намояндаларидан, шоир, драматург, театр арбоби, педагог. У новатор ижодкор сифатида бадиий адабиётнинг ҳамма турларида қалам тебратди, уни халқ қалбига янада яқинлаштирди. У адабий ижод билан мусиқа, режиссёрлик санъ-атини қўшиб олиб борди, давоми…