Urushning dastlabki yillarida Yugoslaviyada bir to‘p qochoqlar nemislar bosib olgan hududlardan chiqib ketishga urinishdi. Mamlakatning italiyaliklar zabt etgan qismida, hatto lagerlaridayam shimoliy-sharqqa qaraganda ahvol birmuncha yaxshiligi ko‘rinib turardi.1942 yilning bahorida Albaniyaga qarab yo‘lga chiqqan qochoqlar orasida ikki nafar erkak va davomi…
Yosh olim Bolta Teshayev ko‘p yillar mobaynida “Bir noma’lum shoir haqida” jiddiy tadqiqot olib borgan edi. Yaqinda u ana shu mavzudagi dissertatsiyasini yakunladi. Quyida biz mazkur dissertatsiyadan parcha keltiramiz.“Dissertatsiyaning asosiy qismiga o‘tishdan avval uning yozilish jarayonida qomusiy bilimga ega mashhur davomi…
Har kuni o‘n birdan ellik besh daqiqa o‘tgan payt men uchun juda muhim. Shunday paytda men va oyim bir-birimizdan uzoqda bo‘lamiz. Tungi navbatda ishlaganim bois, har safar 11:55 da oyimga telefon qilish mening odatimga aylangan.– Oyi, menman, he-he. Mendan xavotir davomi…
Tungi ko‘kimtir, zim-ziyo osmonda oqish bulutlar suzib borardi. To‘lin oy atrofini ham ko‘kimtir bulutlar o‘rab olgan. Kishi tikilib qarasa, go‘yo bulutlar emas, balki to‘lin oy suzayotganga o‘xshardi, atrofidagi yulduzlar bamisoli sochib yuborilgan bir hovuch javohirday ko‘rinardi: to‘lin oy asta-sekin cheksiz davomi…
Bu voqea sodir bo‘lgan kun ertalabdan yomg‘ir yog‘di. Tog‘larni o‘rab olgan bulutlar kechga boribgina tarqaldi.Yomg‘irdan so‘ng atrof shunday tiniqlashdiki, uzoqdagi toqqa qo‘l cho‘zsang, yetgudek. Havo toza va shaffof. Bunday paytda tog‘dagi har bir jonzot zavqqa to‘ladi, kiyiklar o‘zlarining ko‘z ilg‘amas davomi…
— Qani, menga ber-chi. Sen eplolmayapsan.Xotinim pichoqni qo‘limdan yulqib oldi-da, qattiq bo‘lakni chaqqonlik bilan qirqa boshladi. U g‘aroyib shakldan tuguncha hosil qildi. Qog‘ozni buklar ekan, yuziga mamnun tabassum qo‘ndi.— Shunchaki termulib turaverma, — dedi u. — Velosipedingning nasosini olib kelib davomi…
Che Ok kollejni tamomlagandan so‘ng mehribonlik uyiga ishga kirdi. U yerda ota-onasi yo‘q bolalar umid bilan yashashardi. Bir yil davomida ular bilan yashab, ota-ona mehrining qanchalar kerak ekanligini his etdi. Bolalarga qaynoq mehr ulashmoqni istardi. Ammo Che Okning oldida tog‘dek davomi…
Urush avvaliga faqat suhbatlar mavzusi edi, keyinchalik u shahardagi oila sohiblari uchun ham ahamiyatli joyga aylandi – ular urushga otlandilar. Otalar halok bo‘lib, o‘rinlaridan turmayotgan bir paytda esa urush nafrat manbai bo‘ldi-qoldi, uni endi boshqacha nom bilan atab bo‘lmas, u davomi…
Politsiyachi posbon ko‘chadan vajohat bilan o‘tib borardi. U yakkam-dukkam uchraydigan yo‘lovchilarni hayratga solish uchun ataylab vajohatli ko‘rinayotgandir, balki bu unga odat bo‘lib qolgandir. Havo nam, hali soat kechki o‘n bo‘lib ulgurmagan esa-da, qattiq esayotgan shamoldan yomg‘ir hidi kelardi, ko‘chalar deyarli davomi…
– Ahmad aka, o‘zbek nasrining bugungi mavqei haqida gaplashsak. Yaxshi bilasiz, o‘tgan asrning 90-yillarigacha kimdir biror qissa yozsa mashhur bo‘lib ketar edi. Ne tongki, o‘shalarning ayrimlarinigina bugun yodga olamiz. Ikki yil burun Yozuvchilar uyushmasi yig‘inida jonkuyar mutaxassislardan biri Mustaqillik yillarida davomi…