Yumshoqtan va zirhli hayvonlar mollyuskalar deb ataladi. Zirhli mollyuskalarning juda ko‘p turi mavjud. Ba’zi mollyuskalarning zirhi bir-biriga tutash ikki chig‘anoqdan tarkib topgan. Bu toifa mollyuskalar qo‘shtabaqalilar deyiladi. Bu toifaga tanovul qilsa bo‘ladigan dengiz mollyuskalari (trazinka, venerka), ustritsalar, grebenlar, qo‘shtabaqali mollyuskalar davomi…
Taxminan 4000 yil burun xitoylik allaqanday baliqchi ochligini ustritsa yeb qondirmoqqa jur’at etadi. U bir nechta chig‘anoqni ochadi, ayni baliqchi qahraboni birinchi bo‘lib topgan odam bo‘lsa ajab emas. Durlar ham ustritsa chig‘anog‘i ichki tomonini qoplab turgan sadaf singari bir xil davomi…
Tirik organizmlarni muhofaza etadigan o‘ranchiq turlarining qanchaligini tasavvur eta olasizmi? Yong‘oq po‘chog‘i, tuxum po‘chog‘i, toshbaqa va dengiz chig‘anog‘i zirhi, shilliqqurtlar chig‘anog‘i va hokazo. Chig‘anoq — tirik organni qoplab turuvchi mustahkam qatlam. U yo uning egasi yoki ota-onasi tomonidan qilinadi. Chig‘anoq davomi…
Agar o‘z chig‘anog‘ida yotgan, ochilib qolgan ustritsaga qarasangiz, bu jonivorning juda ko‘p funktsiyalarni bajarishiga ishonishingiz qiyin. Keling, ustritsani diqqat bilan o‘rganaylik va uning hayotiga razm solaylik. Atrof muhitga bog‘liq ravishda shakli, katta-kichikligi va chig‘anog‘i bilan farqlanadigan ustritsalarning 100 dan oshiq davomi…
Biror marta qovurilgan taroqchalardan ovqat tanovul etganmisiz? Taqsimchangizdagi mayda chorsilarga qarab, bularni nega suvda ko‘rmagan ekanman, deb hayron qolgan bo‘lsangiz kerak? Chorsi to‘g‘ralgan go‘sht tarzida uchraydigan bu jonivor nima o‘zi? Haqiqatan ham «taroqcha» nomi bilan sotiladigan hamda siz yeydigan taroqcha davomi…
Biror gal Atlantika okeani sohillarida, suvning pasayish payti sayr qilishingizga to‘g‘ri kelsa, ajoyib manzaraning guvohi bo‘lishingiz mumkin. Sayoz joylarda minglab qora chig‘anoqlar yotadi. Ularni midiyalar deyishadi. Midiyalar ko‘p jihatdan qo‘shtabaqali mollyuskalarga o‘xshaydi. Ammo ularning ajralib turadigan bir xususiyati bor: ular davomi…