Sung‘iy mamlakati aholisidan Chung‘ichin nom zot bir adib bor edi. Bu olami fanog‘a inonmas va har zamon andin pirovoz va rihlat etmoqqa toliblik qo‘lidan kelmas edi. Oni uchun jonini ovuntirmoq uchun xayolilar fikr va befikrg‘a xotur etkuvchi ishlarg‘a ruju’ etmoqla davomi…
Eshitarmanki, kun (oftob) ko‘b go‘zal… Nahr bo‘yinda, suvning ustida uzayib osilgan gullarning ko‘runishi ko‘b latif emish… Nozik-nozik sayragan qushlarning …havoyi qo‘sh qanotlarining uchushinda ko‘rulaturgon nimarsalardan emish!.. Eshitarmanki, kechalari ko‘k yuzinda yoshurungon yoruqlar ko‘runar emish… Mavj va girdoblaridek hazin bo‘lgan dengiz davomi…
Oilada baxtli bo‘lmagan inson hech qachon baxtli bo‘lolmaydi. Lev TOLSTOY Uch kun o‘tdi. Dili xufton bo‘la boshladi. Shu kungacha u ajab qildim, xo‘b qildim deb yurgan edi. Ammo kunlar o‘tib hayot bu qadar rutubatli, qop-qorong‘i bo‘lib qolishini sira o‘ylab ko‘rmagan davomi…
Ularda dard va iztirob ne qilar,Ular faqat kishnab yurgan yilqilar. O‘ljas SULAYMON Maktab hovlisi katta tanaffusda o‘yinqaroq bolalarga to‘lib ketadi. Ayniqsa pochtachi qo‘nish aka kelsa xudo urdi – keyingi soatga bir guruh bola kechikib kiradi. Chunki pochtachi opkelgan xatlarni egalariga davomi…
Qishloq uzra xushxabar tarqaldi. Ahli qishloq hayratda qoldi. Kun chiqsa ham, oy chiqsa ham Xayrinisoning boshida porlaydigan bo‘ldi. Podayotoqning poyidagi ko‘rimsiz kulbada ulg‘aygan yetimchaning dong‘i-dovrug‘i yetti iqlimga ketib, nomi olamning og‘ziga tushishi hech kimning, hatto Ro‘zi bashoratchining ham xayoliga kelmagan davomi…
Uyquni buncha yaxshi ko‘rishmasa bular. Boshlari bolishga tegdimi, qotishadi-qolishadi. Munnay gap-gap qilib yotishmaydiyam. Mayli gaplashishmasin, lekin osmonga termulib, maza qilib xayol surishsa bo‘ladi-ku!.. Ha, bir hisobda shunisiyam ma’qul, xalal berishmaydi. Bir o‘zginam jimgina tikilib — gaplashib yotaman yulduzchalar bilan…Shu, anchadan davomi…
He, cho‘zmay ket! Cho‘zmay har balo bo‘lgur! Iloyo, cho‘zmay cho‘zilgur! Nima qilarding cho‘zib-cho‘zib, nima qilarding cho‘zishga o‘rgatib? Oxir-oqibat o‘zing ham cho‘zilding, cho‘zdirish kasaliga yo‘liqqan cho‘zmachi boshliqni ham o‘lik ilonday cho‘zding. Shu cho‘zilganicha cho‘zilib yotibdi cho‘zilgur!Cho‘zish ham kasallik, cho‘zdirish ham. Birov davomi…
He, qurib, chirib ketgur qarmoq, yaramas qarmoq, kelib-kelib… Iloyo, o‘tga tushgur qarmoq, kuyib kul bo‘lgur qarmoq, kelib-kelib… Hah, tig‘ing toshga urilgur qarmoq, paying uzilib ketgur qarmoq, kelib-kelib… Iloyo, zanglab ketgur qarmoq, yitib-yo‘qolib ketgur qarmoq, kelib-kelib…Senga ulkan ko‘llarda, katta-katta daryolarda, qancha-qancha davomi…
Hoy, gapsotar, gapsotar, ayt, qachon jag‘ing qotar? Tinim bilmay sayraysan, buncha jag‘ing qayraysan. Bir nafas tin olsang-chi, gapdan sal-pal qolsang-chi. Ish desa gap sotasan, gapdan qachon ortasan? Gap sotish yomon illat, bundan yurak yeydi lat.Hoy, gapsotar, gapsotar, ayt, qachon gaping davomi…
(O‘tmishdan dahshatsiz ertak) Hukmingizga havola etilajak bu voqea hozir uchramaydi. Endi zamon o‘zgacha. Yigirma-o‘ttiz yil avvalgi kunlarimiz esga tushsa yomon tush ko‘rganday cho‘chib ketamiz: oliy o‘quv dargohiga kirmoq uchun qanchalar azoblar chekkanmiz-a! Qanchalar og‘ir imtihonlardan o‘tganmiz-a! Olamga tatiydigan kitoblarni o‘qib, davomi…