Hijriy 853 yil ramazon oyining sakkizinchi kuni – melodiy 1449 yil 25 oktabr kuni Samarqanddan chiqqan kichik karvon janubdagi tog‘lar tomon yo‘l oldi. Karvonning o‘rtasida qotma gavdalik, ko‘rkam va oyo yuzli, yuz-ko‘zidan vazmin tabiatligi sezilgan, soch-soqoli oqargan bir kishi og‘ir davomi…
Shahzoda Mo‘min mirzo o‘ldirilgan hijriy to‘qqiz yuz uchinchi yilning safar oyida – 1497 sananing erta bahorida Mir Alisher Navoiy Mashhadda edi. U bir paytlar o‘zi saboq olgan bu kentga Imom Rizo maqbarasini ziyorat qilishga borib, yetim-esirlarga saqat ulashadigan g‘alvurxona qurilishini davomi…
Tangrinig erkasi deya nom olgan yunon hukmdori Iskandar Maqduniy qo‘shini meloddan avvalgi 331 yilda Gavgamela shahri yaqinidagi yalanglikda fors podshosi Doroning ikki yuz ellik minglik lashkarini tor-mor etdi. Natijada ikki asrdan buyon magribu mashriqni qu’rquvda tutib kelayotgan Ahmoniylar davlati barham davomi…
I Qish bilan bahor jangi – ayamajuz kechalaridan birida men sizlarga Amir Temur haqidagi afsonalarning birini hikoya qilib berish maqsadida qo‘limga qalam oldim.Bu afsonani to‘qiganlar unga qanday nom berganlaridan bexabarman, men uni “Amir Temur o‘g‘lining o‘limi” deb atadim. Menga uni davomi…
O‘shanda menga nima bo‘lganini o‘zim ham bilmayman, buni hozir ham tushuntirib berolmayman. Hech narsa bo‘lmagandek yuribman. Lekin bunga ko‘nikkunimcha juda ko‘p narsalar bo‘lib o‘tdi.Bir kuni cho‘zma lag‘mon yeb o‘tirgan edim, o‘zimcha shundan ko‘raman, birdan oyoqqo‘lim bo‘shashib, boshim bo‘m-bo‘sh bo‘lib, ichim davomi…
O‘zi g‘alati kun bo‘ldi. Havo ham shunga o‘xshagan. Qandaydir dim, bo‘g‘ilib ketayotgandek bo‘lasan-u, chuqur nafas olaman desang, havo bemalol, ko‘kraging to‘ladi, “Havo yetmayapti-ya!”, deb yozg‘irmoqqa chog‘langan odamga alam qiladi.Nima xohlayotganingni o‘zing ham bilmaysan.O‘zi-ku, odam degan xudoyim bergan har bir kunga davomi…
Yaxshigina izg‘irin, yurganda baharnav, betni yalaydi, faqat quloqni jiz-jiz o‘radi, lekin bir joyda turganda etakdan kirib, badanni dildiratadi, yoqadan xuddi oqayotgandek quyiladi – bo‘ynimni qisib olganman, anchadan beri turganimdan yelkam qo‘nishibqotib, xuddi bir umr shunday bo‘ynimni qisib yashab kelayotgandekman, xayolimga davomi…
Otasi uni hech qachon urmagan, hatto chertmagan ham, lekin qattiqroq gapirganda, u bo‘ynini qisadi, yelkalarida titroq turadi.Otasi u qadar, kishi yuragiga vahm soladigan haybatli, devqomat emas, hamma qariyalarga o‘xshagan oddiy mo‘ysafid, faqat bo‘yi balandroq, yoshi oltmishdan oshgan bo‘lsa-da, qomatini tik davomi…
Lof emas, Yalamada Sherqo‘zidek muloyim, undan halimroq kishini topish mushkul. Mana, yoshi qirqdan ham oshibdiki, birov bilan san-manga borganini yoki, aqalli nomiga bo‘lsa-da, kimsaga do‘q urganini hech kim ko‘rmagan-eshitmagan. Lekin Yallamaning man-man degan bo‘yni yo‘g‘oni ham uning qarshisida qo‘l qovushtirib davomi…
Karim — pastakkina, ko‘rimsizroq yigit, lekin juda kuchli, chayir; mushtumlari yum-yumaloq, toshdek qattiq. Karim tosh ko‘tarib, espander bilan qo‘llarini rosa pishitgan. Agar ikkita yong‘oqni kaftida siqsa, yong‘oqlar ezilib, mag‘zi po‘chog‘iga o‘tib ketardi. Qalpini topib ursa, har qanday yigitni ham qulatadi. davomi…