ХХ асрнинг энг буюк фантаст-ёзувчиларидан бири – Рей Бредбери (Ray Bradbury) 1920 йили Иллинойс штатидаги Уокиган шаҳрида таваллуд топган. Бўлажак ёзувчи фақат ўрта таълим билан чекланиб, ҳеч қачон олий маълумотли бўлмаган. Бредбери 12 ёшида ёзувчи бўлишга қарор қилган. Ўзининг дастлабки ишларида у викториан прозаси вакили – Эдгар Понинг услубига тақлид қилган. Бредберининг ҳикоялари, одатда, арзон журналларда чоп этилган ва фақатгина “Марс хроникалари” ҳикоялар тўплами унга дастлабки тижорий муваффақиятни тақдим этган (1950 йил).1953 йили Бредберининг “Фаренгейт бўйича 451 даража” роман-антиутопияси чоп этилганидан сўнг, унинг шуҳрати бутун дунёга ёйилди. Шундан кейин, ёзувчининг ҳар бир янги китоби катта бир воқеликка айланди.У тўққизта роман, жумладан, “Фалокат яқинлашмоқда” (1962), “Ўлим – ёлғиз қилинадиган иш” (1985), “Ақлсизлар учун қабристон” (1990) романлари, шунингдек, кўплаб қисса (улар орасида қисман автобиографик бўлган “Момақаймоқ виноси” (1957) алоҳида ажралиб туради) ва ҳикоялар муаллифидир. Ёзувчининг ўзи 400 дан ортиқ ҳикоя ёзганини, уларнинг баъзилари нисбатан катта асарларнинг ёзилиши учун асос бўлганини қайд этган.Рей Бредберининг бир қатор асарлари ўзбек тилига таржима қилинган (“Марсга ҳужум”, “Фаренгейт бўйича 451 даража” (“Жаҳон адабиёти” журналининг 2010-йил сонларида) ва бошқалар).
Меҳмонхонадаги сўзловчи соат гўё уни ҳеч ким эшитмаётгандек тинмай куйларди: – Чиқ, чиқ… Миллар етди еттига, Якун ясанг уйқуга! Тонгги сукунат оғушидаги уй бўм-бўш эди. Соат тинмай чиқиллар ва бўшлиққа уқдиришда давом этарди: “Саккиздан тўққиз дақиқа ўтди, нонушта вақти етди! давоми…
Ҳеч ким ўлишни истамайди, ҳеч ким уни кутмайди. Шунчаки, нимадир яхши ишламай қолади, ракета ёнбошига ағдарилади ёки рўпарадан астероид шиддат-ла келади, қўлларинг билан юзларингни беркитиб олишдан бошқа иложинг қолмайди, қарабсанки, атроф зимистон, мотор ҳамон олдинга суриб кетаяпти, тирик қолай деб давоми…
Баланд-баландда: тоғлардан ҳам юксакда, юлдузларнинг нақ остида, дарёлар, денгизлар, йўллар устидан Сеси учиб боради. Эрта баҳор еллари каби нозик, кечки ўтлоқдаги майсанинг хушбўй иси каби майин Сеси…У оппоқ ва момиқдай юмшоқ парларга ўтирганча парвоз қилди, йўл-йўлакай дарахтларга қўниб, хордиқ чиқарди, давоми…
Тушида ранг-баранг ойнавандли ташқи эшикни беркитаётганмуш. У пуштиранг, лимон сингари сап-сариқ, юмшоқ булутдек оппоқ ва булоқ суви каби тиниқ шишалардан ишланган. Кўплаб, майга ўхшаган, шарбат ёки мева қиёмини эслатувчи алвон, қирмизиранг ва тилларанг, муздек салқин, кўкимтир шиша сополакчалар ўртадаги катта давоми…
Ўша куни кечқурун соат беш яримларда телефон жиринглади. Декабр оқшомларидан бири эди. Томпсон гўшакни кўтарди:– Эшитаман.– Алло, Герб!– Ҳа, бу сенмисан, Аллин?– Хотининг уйдами, Герб?– Ҳа. Нима эди?– Ҳеч нима, ўзим, шундай…Герб Томпсон гўшакни хотиржам тутиб турарди.– Нима бўлди, ўзи? давоми…
1 Анчадан бери Фиорелло Бодони зим-зиё самога парвоз қилган ракеталар овозидан кечаларини бедор ўтказади. Ширин тушлар оғушида ётган севимли рафиқасини уйғотмай, секин ташқарига чиқади-ю бир неча сонияга бўлса ҳам, дарё бўйидаги кичик уйдан таралаётган овқат ҳидидан озод бўлгиси келади. Шу давоми…
Оппоқ йўлак бўйлаб ортидан мусиқа эргашиб борар эди: эшиклардан биридан “Қувноқ бевалар” вальси, бошқасидан – “Фавннинг тушликдан сўнгги ҳордиғи”, учинчисидан – “Яна бир бор бўса ол!” куйлари таралмоқда. У бурчакдан қайрилди, цимбал, барабан, кастрюль ва товада, пичоқ ва вилкада гулдурос давоми…
Ғира-шира кун ботар вақтида айвонда игнанинг ялт-юлт этгани кўзга ташланади. Буни худди кумушранг ёнар қўнғизларга менгзаш мумкин эди. Ўтирган уч нафар аёлнинг лаблари сассиз қимирлайди. Тебранма стуллар бир маромда оҳиста ғижирлаб, уларнинг танаси бир орқага, кейин олдинга эгилади, Учаласи ҳам давоми…
– Эртага қиёмат бўлишини билсанг нима қилардинг?– Нима қилар эдим?.. Ҳазиллашяпсaнми?– Йўқ.– Билмадим… ҳеч ўйламаган эканман.У ўзига қаҳва қуйди. Бир четдаги гилам устида, ёруқ яшилтоб чироқ ёғдусида иккала қизи кубиклардан нимадир ясаб ўтирибди. Меҳмонхонада ҳозиргина қайнаган қаҳванинг ёқимли ҳиди таралмоқда.– давоми…
Асарнинг тўлиқ вариантини сақлаб олинг.