Akutagava Ryunoske (芥川 龍之介, 1892.1.3, Tokio — 1927.24.7) — yapon yozuvchisi. O‘z asarlari bilan yapon adabiyotini jahon miqyosiga chiqishini boshlab bergan. U ijodida g‘arb va yapon adabiyoti an’analarini o‘zaro uyg‘unlashtirib, yapon an’anaviy tasvir va ifoda usulini yangi yo‘nalishga burgan.
Inson ongining «jumboq»ligi, oldindan aytib bo‘lmaslik xususiyati ifodalangan hikoyalari — «Ryosman» (1915), «Burun» (1916) unga shuhrat keltiradi. «Kuz» (1920), «Sovuq» (1924) psixologik hikoyalarida esa ijtimoiy yovuzlik dunyosida ezgulikning fojiaviy qismati aks etgan. «Suv alvastilari mamlakatida» (1927) ijtimoiy-fantastik majoziy asardir.
Insonning yolg‘izligi, uning vaqt, tarix oldida ojizligi pand-nasihatdan iborat «Tentakning hayoti» (1927) nomli so‘nggi asarining mavzuidir. Yapon madaniyatida beqiyos o‘rin egallagani uchun «Akutagava» milliy mukofoti ta’sis etilgan.
Kuzning yomg‘irli oqshomi edi. Meni olib ketayotgan riksha Onori qishlog‘i tepaliklaridan goh ko‘tarilib, goh tushib borardi. Nihoyat u bambuk daraxtlari panasiga yashiringan yevropacha uslubdagi kichkinagina uy ro‘parasida to‘xtadi. Eshik tepasida yapon yozuvida bitilgan «hind Matiram Misra» degan yozuvga ko‘zim tushdi.Misra-kun davomi…
Bu voqeani ruhiy kasalliklar shifoxonasining birida yigirma uchinchi raqamli bemor hammaga gapirib beradi. U, chamasi, o‘ttizni qoralab qo‘ygan, ammo zohiran juda yosh ko‘rinardi. U nimalarni ko‘rgan-kechirgan… umuman olganda, nima farqi bor ko‘rgan-kechirganlarining? Mana, u men va shifoxona direktori shifokor S.ning davomi…
Mahkama to‘rasi tergovida o‘tinchining aytganlari Xuddi shunday. Murdani men topdim. Bugun ertalab ham, hamishagidek o‘tin chopish uchun toqqa, uzoqroqqa chiqqan edim. O‘lik shu tog‘ tagidagi chakalakda yotgan ekan. Aniq qayerda? Yamasinga o‘tadigan qatnov yo‘lidan taxminan to‘rt-besh tyo* ichkarida bambuk bilan davomi…
Bir kuni eski oshnam Murakami bilan birga sayr qilib yurgan edim.Murakami birdaniga Saseboda yashaydigan singlisini aniq tasodifan eslab, gapirib qoldi.– Yaqinda Tiekodan xat keldi. Senga salom aytibdi.– Tieko-san sog‘-salomatmi?– Ha, keyingi paytlari ancha yaxshi bo‘lib ketdi. Tokioda yashagan vaqtlari asablari davomi…