Мураккаб адабий ва илмий-ирфоний асарларни шарҳлаш бизда қадимий анъана. Ибн Сино, Ибн Арабий, Жалолиддин Румий, Хўжа Ҳофиз, Мирзо Бедил асарлари турли даврларда шарҳланиб тушунтирилган. Баъзан алоҳида асарлар, баъзан бутун-бутун девонлар ёхуд алоҳида олинган асарлар (масалан, Саъдий Шерозийнинг “Гулистон” асари) маъно-мазмуни, давоми…
Ўтган йигирманчи аcр тарих биcотига айланди. Юз берган қанчадан-қанча воқеалар энди ўтмиш, деб аталади. Бироқ шундоқ кашфиётлар, бетакрор ижод намуналари борки, улар вақт cиновларидан беҳадик ўта оладилар. Маънавият оcмони ҳеч қачон юлдузcиз қолган эмаc. Лекин уларнинг умрлари баъзан ўлчовли бўлиб давоми…
Ҳаётда шундай инсонлар борки, улар ҳақида ёзишни кўнглингга тугсанг-да, чўчиб турасан: ёши, салобати, босиб ўтган умр йўллари ўйлантиради, ҳайратланасан, арзирли даражада ёза олармикинман, деган андишага борасан. Устоз Шукрулло ҳақида мақола ёзишни ният қилганимда ҳам, гарчи мўътабар ёшни қоралаган адибнинг асарларини давоми…
Чинакам санъат асари — бетакрорлиги билан қимматли. Энг юксак мақомдаги қайтариқ ҳам бадиий аҳамиятга эга бўлмайди. Шунинг учун чин адабиётни қайтарилмас эстетик тажрибаларнинг узлуксиз занжири, дейиш мумкин. Омон Мухтор — ижоди тажрибалар оғушида кечаётган санъаткор. У 1956 йилдан бери шеър давоми…
Адиб зоти борки, ўз асарларининг ўқилиши, уқилиши ва китобхонлар томонидан тушуниб қабул қилинишини истайди. “Сени тушунишса, катта бахт”, деган ҳикмат аслида ёзувчилик қисматига дахлдор. Ҳатто ҳазрат Навоийдай даҳо санъаткор ҳам “Эл нетиб топғай мениким…”, дея андишаларга боргани ва муножот пайтида давоми…
Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳақида, Бобурийлар салтанати ва сулоласи, “Бобурнома” ва Бобур шеърияти тўғрисида жаҳон тарихида ҳам, адабиётида ҳам жуда кўп ёзилган. Ҳазрат Алишер Навоийнинг “Не мулк ичраки бир фармон йибордим, Анинг забтига бир девон йибордим” байтлари айнан ҳазрати Бобур ижодига давоми…
ХХ асрнинг узлуксиз қатоғонлари не-не олиму фозилларнинг умрига зомин бўлди. Бу улуғ зотларнинг ўзлари билан бирга илмий мерослари ҳам қатоғон қилинди. Куйдирилди, кўмилди, сувларга оқизилди. Аммо бу мунаввар сиймоларнинг номини халқнинг ёдидан чиқариб ташлашнинг иложи бўлмади. Ана шундай улуғ зотлардан давоми…
Ўзбек адабиётида узоқ даврлар мобайнида шеърият етакчилик қилди. Ҳатто халқ театри асарлари яратилиб, томошабинларда саҳна санъатига қизиқиш пайдо бўлганидан кейин ҳам миллий театрнинг майдонга келиши ХХ асрннг 10-йилларига қадар чўзилди. Ҳолбуки, Европа мамлакатларида театр санъати аллақачон вужудга келган, халқнинг маданий-маърифий давоми…
“Ёзуқ”нинг ёзуғи не? Ўзаро муомалада ёки бадиий асарларимизда “Ёзуғи не эди?”, деган иборага дуч келсак, баъзан уни “Манглайидаги ёзуви не эди”, деган маънода ҳам тушунамиз. Хўш, “ёзуқ”(“йазуқ”) сўзининг ўзаги “ёз”(“йаз”) қандай маънони билдиради? “Қадимги туркий тил” китобида изоҳланишича, қадимда “йаз” давоми…
Янги бангол адабиётининг асосчиси, умумҳинд маданиятининг улуғ намояндаси, Оврўпа лаҳжасида Тагор номи билан машҳур бўлган Рабиндронатҳ Тҳакур (1861-1941) дунёга келганига юз эллик йил тўлди. Лекин даҳо ёзувчининг асарлари бугун учун ёзилгандек, биз билан ёнма-ён яшаб келмоқда. Тҳакур Шарқдан биринчи бўлиб давоми…