Байрам Али. «Дунёни ким қутқаради?!»

ёхуд улкан рамзларни сингдиролган асар «Чексиз кенглик қаршисида қайиқда ўтирган одамнинг ҳеч нарсага арзимаслигини чол яхши биларди. Лекин инсон ўйлари билан Денгизга ва Осмонга тенглаша олади..». Дин инсониятнинг энг катта маънавий таянчи ҳи­собланади. Бироқ охирзамон тушунчасини фақатгина динга боғлаб тушуниш давоми…

Минҳожиддин Мирзо. Адиб  юрагини ёритган қуёш

ёхуд гўзаллик инкишофи Дунёнинг гўзаллиги муҳаббат билан… Тангри Таоло ҳам жамики бор­лиқни муҳаббат билан яратди. Уларнинг ичида инсоний севги қуёш янглиғ ҳар бир юракда порлаб, оламга мунавварлик ато этади. Бу ишқнинг гўзаллиги, қадр-қимматини биз ҳароратли сўз воситасида, адабиёт орқали англаймиз. давоми…

Абдилдажан Акматалиев. Чингиз Айтматов ижодида инсон ва космос муносабатлари

Бир  вақтлар қирғиз шоири Жўмарт Бўканбоев: “Шундай вақт келадики, қирғиз адабиёти юрт ҳудудидан чиқиб, Европа бўйлаб, дунё бўйлаб қадам ташлайди, дунё адабиётининг кичик бўлса ҳам, муносиб бир таркибий қисми бўлиб қолади”, деган, шунга ишонган эди. Кўриб турибмизки, у ҳақ бўлиб давоми…

Иброҳим Ғафуров. Айтматов фарёди

Иккинчи жаҳон уруши бошланган ва маҳалламиз клубидаги томга ўрнатилган қора лаппакка ўхшаган, доим — эрта-ю кеч ашулалар, концертлар бериб ётадиган радиокарнайдан Молотов, Сталинларнинг хирқироқ мурожаатлари юраклар ва қулоқларга урушнинг дағдағали ваҳималарини олиб киргандан сўнг бизнинг боғу боғчаларимизда, улкан дарахтлар шохидаги давоми…

Раҳмон Қўчқор. Чингиз Айтматов ва адабий танқид

Аслида, Чингиз оғанинг бирорта асарини адабиётшунослик, айниқса, адабий танқид якдиллик билан хуш қарши олган, адибни доимо қўллаб-қувватлаган, дея асло айтиб бўлмайди. Дастлабки ҳикояларидан бошлаб “Жамила” қиссасигача, “Кунда”дан тортиб “Кассандра тамғаси” романигача – барчаси ҳақида кўплаб холис, дўстона мулоҳазалар қатори аллақанча давоми…

Чингиз Айтматов. Тангрига тавалло (новелла)

– У шундай лутф қилган. – Ким? Ким шундай лутф қилган? – Қулоғингга яхшилаб қуйиб ол, ўшанда фаҳмлайсан… У шундай лутф қиларкан, суҳбатдошининг диққатидан бўлса керак, йўлакай ўйга ботди ва шунда яна бир талай ҳодисалар қайтадан хотирида жонланди. Бунақа амри давоми…

Чингиз Айтматов. Уйғониш сабоқлари (1989)

Қирғизистон ССР Ёзувчилар уюшмаси ҳайъатининг раиси, «Иностранная литература» журналннинг бош муҳаррири Чингиз Айтматовнинг СССР халқ депутатларининг съездидаги нутқи «Мана, юзлашдик» деган ибора бор. Бу ибора одамлар ўртасидаги мураккаб мулоқотнинг маълум босқичини ифодалайди. Бугун мен бу иборани сизларга мурожаат қила туриб, давоми…

Георгий Гачев. Оқ булут қиссаси ҳақида ўйлар

“Романга қўшилган қисса”. “Чингизхоннинг оқ булути” қиссаси жанрини Айтматов “Асрни қаритган кун” романини назарда тутиб шундай белгилайди: роман етмишинчи йиллар охирида ёзилиб, “1980 йилда Новый мир” журналида эълон қилинган эди. Муаллиф аввал сўзида ёзганди: “Мафкуравий таъқиб-тазйиқ авж олган, ўта ҳушёр, давоми…

Аҳмаджон Мелибоев. Улуғ адибнинг улуғ нияти

Бадиий адабиёт хазинасини ўзининг дурдона асарлари билан бойитган Чингиз Айтматовнинг ижоди билан таниш бўлмаган фаол китобхонни топиш қийин бўлса керак. Адиб асарлари дунёнинг барча қитъаларида севиб ўқилади. Ҳар бир миллат вакили уларни мутолаа қилар экан, ўзи, миллати ва ватанига дахлдор давоми…

Мансурхон Тоиров. Сен нақадар тотлисан, Истиқлол!

Борис Полевойнинг “Чин инсон ҳақида қисса”сини тенгқурларим ичида ўқимагани йўқ, десам янглишмайман. Унинг бош қаҳрамони Алексей Мересьевнинг ҳарбий самолётини душман уриб туширгач, у узоқ вақт беҳуш бўлиб ётади. Ҳушига келгач, қор устида судралиб бўлса ҳам, ўзиникиларга етиб олишга ҳаракат қилган давоми…