Yozuvchi Sobir O‘narni “Chambilbelning oydalasi”, “Dunyo shundoq tururmu?”, “Bibisora”, “Aka-ukalar” singari bir qancha qissa va hikoyalari orqali o‘z ohangi, ifoda yo‘siniga ega bo‘lgan iste’dodli adib sifatida bilamiz. Uning asarlaridagi kenglik, xulq-atvorning benihoya o‘zbekonaligi, tabiiyligidan zavq tuyamiz. Goho muallif va qahramonlar tilining aralashib ketishidan ozorlanamiz ham. Ammo ilhom va aytmoqchi bo‘lgan fikr zalvori o‘quvchini o‘z o‘zaniga tortib keta oladi.

Adib bilan yozuvchi mas’uliyati, ijodiy jarayon sir-asrori, badiiy mahorat masalalari, shuningdek ijodkorning jamiyatdagi o‘rni xususida suhbatlashdik.

— Ijod pallasida siz uchun eng muhim ehtiyoj va bunga turtki bo‘ladigan kuch manbasi xususida o‘zingiz anglagan narsalar nimalardan iborat?

— Yozish, ijod qilish ehtiyojini e’tiqod darajasiga olib chiqqan adiblarni bilamiz. Ustoz Shukur Xolmirzayev shunday edi. Uning suhbatdoshiga hangoma yo‘sinida gapirib berayotgan voqeasi ham tap-tayyor asar yoki bo‘lg‘usi asarining yetilgan syujeti bo‘lar, o‘zi ham eshituvchidan “shu hikoya o‘zi qalay?” deb fikr so‘rashni ep ko‘rar, qisqasi hayotdan Adabiyotni ustun ko‘rardi. Ijobiy ma’nodagi artistizm (san’atdir balki) bilan real hayotni mohirona payvand qila olardi. Shu bois “U kishim ustoz, men shogird” deb ataluvchi qariyb to‘rt yuz betlik essesi ham ezmalik bo‘lib tuyulmaydi. Aytmoqchimanki, nima haqida emas, qanday yozmoq muhimroq. Yurgan yo‘lida ham hikoya yozib yuradigan yozuvchi edi Shukur aka. Bu gapni shu orada kuymalanib, kerak bo‘lsa intilib yurgan bir ishqibozning havasi ma’nosida aytyapman, xolos. Shukur aka juda kam odamgagina nasib qiladigan professional yozuvchi edi.

Endi bevosita savolga kelsak, ijodga turtki bo‘luvchi kuch manbasi — sabil qolgur u ko‘rinmas bir balo-da. Ko‘pincha bolaligim o‘tgan ovloq manzillarda xayolan uloqib yuraman. Holbuki, u yerlardan uzilib ketganimga o‘ttiz yildan oshibdi. Ko‘ngil rishtasi esa o‘sha yoqlarga, bolalik hayotimga bog‘lab tashlagan. Ehtimol shunisi ham tuzukdir. Dastlabki hayot, dastlabki ertak, birinchi, birovning ko‘magisiz otning uzangisiga oyoq qo‘yib egarga to‘rg‘ayday g‘oz o‘tirib olishing — bu manzaralar, hatto hidlar, yolg‘izoyoq yo‘llar, vaqt, uning o‘ta shafqatsizligi, ya’ni bir lahzaga ham ortga qaytmasligi va… yana ko‘-o‘p narsalar. Balki shulardir… Balki boshqa narsalardir. Bilmadim. Bir kuni o‘z-o‘zidan “Subhanalloh” so‘zi miyamga, yo‘q, yuragimga o‘tirib qoldi. Ma’nosini bilasiz: Alloh pokdir! Odamzotning nafsi bor, yeyish-ichishi bor, maxluqotga tegishli har turli ishlari bor. Pokmi bular? O‘z-o‘zimdan shularni o‘ylab o‘rtandim. O‘zimcha xayolan bir yoqlarga adashib ketib ham qoldim. Aytmoqchi bo‘lgan fikr zo‘r bo‘ldi. Ta’sirlandim… ta’sirlandimu biror narsa yozolmadim.

“Bibisora”ni yozishdan avval ham shunday bir g‘alati holatda yurdim. So‘ng tumanlar tarqab, o‘zimning hayotimdan bir quchoq material keldi. Xursand bo‘lib qog‘ozga to‘kib qo‘ya qoldim. Sizga shularni so‘zlayotibmanu, yana bir dalil bilan fikrimni isbotlab qo‘ygim keldi. Yaqinda uyushmada “Bola botir” degan doston muhokamasi bo‘ldi. Falsafiy nuqtai nazardan ham, umuman asar sifatida ham pishiq, baquvvat. Unga ham turtki bo‘lgan, kuch bergan narsa bolalik xotiralari. Bunday holat har kuni emas, har zamonda bir bo‘ladi-da.

— Biror narsani tinmay inkor qilayotgan kishida o‘sha narsaga ma’lum ma’noda ishonch bo‘ladi. Adabiyot ham qay ma’noda inkor yoki targ‘ibdir. Adabiy e’tiqod, deganda ko‘ngildan nimalar kechadi?

— Qalamga olinayotgan mavzu, ob’ektning o‘ziyoq muallifning o‘quvchiga uqtirayotgan g‘oyasini bildiradi. I.Buninning “Antonovka olmalari” degan hikoyasini o‘qigan chiqarsiz. G‘oyasizlikmi, nimadirday tuyulib ketadi. Yozuvchi rus yerlarini, andi-afandi odamlarini, kerak bo‘lsa olmayu bog‘larini batafsil, bir oz ezmalik bilan tasvirlayveradiki, baribir yozuvchining o‘zgacha bir muhabbatini ixtiyorsiz suratda payqab turasiz. Aslida g‘oyaning o‘zi shu: insonga, hayotga muhabbat!

Aytmatov ijodiga batafsil ser solganda jaholatni butkul qoralaganini, Markesda esa diktaturaga, zo‘ravonlikka jon-jahdi bilan qarshi turganini sezasiz. A.Qodiriyda dard, sevgi — bari izchil alpozda uyg‘unlashib milliy zaminga chuqur botib ketganini ko‘ramiz. Odamlar, Kumushning “gungurt qora” sochi, O‘zbekoyimday hovliqma bir xotinning hadeb oila sha’nini iddao qilaverishi, Yusufbek hojining hamma narsaga aqli yetgani holda istagini amalga oshirishga mudom qo‘li kalta kelaverishi, Otabekning butkul ahvoloti — bari reallik, jonli hayot, eng muhimi, o‘zimizning real hayot.

Nazarimda, so‘zni behuda isrof qilmaslik bugun adabiyotda tag‘in kun tartibiga chiqayotir. Obrazlarimiz juda ko‘p gapiradigan vaysaqilarga aylanib bormayaptimi? Tushunarsiz holatni tushuntirib beramiz deb o‘zimiz ham obdon urinib yotganga o‘xshaymiz. Biz Yevropa, Lotin Amerikasi adabiyotini bir qadar o‘qiyapmiz. Ularga ochiq yuz bilan qarashimiz kerak. Professionalizmni, holat, so‘z, fikr, manzarani qay tarzda ifodalashni baribir o‘rganishimiz lozim.

Ba’zi bir yozuvchilarimizdagi zo‘rakilikni, notabiiy — sun’iylikni ko‘rib, ruhiy kuchlariga havas qilgan holda, daholik tabiiylikka daxldor ekaniga iqror bo‘laveraman. Nizomiy Ganjaviy “Xamsa” yozish uchun 20 yil daraxt tepasida chilla o‘tirib so‘z bitgani haqida rivoyat bor. Navoiy bobomiz esa, atigi ikki yil badalida eng mukammal besh dostonini bitdi.

Ba’zan hayotdan adabiyot kuchli bo‘lishi mumkin. Navoiyning ijodi hayotdan kuchli. Ertangi kunni munosib bashorat qila oluvchi asarlar ham bugungi hayotning islohotiga ishorat qiladi. Bu jihatdan ham hazrat Navoiyga ta’zim bajo qilamiz.

Shiddatli davr oqimi ham daholarni yuzaga chiqarishi mumkin. Urushlar, inqiloblar, cheksiz zulm va musibatlar ham iste’dodlarni paydo qiladi, albatta. Chunki beqiyos nafrat ham odamzotga tiyiqsiz ruhiy quvvat bera olishi tabiiy. Sholoxovday genial adibni men davr, davr bilan bog‘liq o‘zining taqdiri paydo qildi, deb o‘ylayman. U kolxozlashtirish (“Ochilgan qo‘riq”), inqilob (“Tinch Don”), urush (“Ular vatan uchun jang qildilar”) to‘g‘risida asosan uchta asar yozdi va tarixda qoldi.

Navoiy bobomiz esa o‘zaro mayda urush, nizolar davrida yashasa-da, qo‘liga qilich olib urishmadi. Do‘sti Husayn Boyqaro homiyligida asosan tinch yashadi. Bu uning dahosi yuksalishida va namoyon bo‘lishida yuksak imkon ham bo‘ldi.

Bizning yigirma ikki yillik Mustaqillik tariximiz ham kam muhlat emas aslida. Bunday osoyishta, to‘kis sharoit ham o‘z bag‘rida ulug‘ ijodkorlarni yetishtirayotgan bo‘lsa ajabmas. Bu ham tabiiy va qonuniy holat. Savolga qaytib shu narsani alohida ta’kidlash lozim: avval yozuvchining o‘zida e’tiqod bo‘lsin. Ya’ni, qalbidagi Xudoni tanisin. Boshqalari bundan keyingi yumushlar. Birovni axloqsizlikdan, gunohdan tiyil, deb aytish uchun ushbu so‘z egasining o‘zi iymon-e’tiqodi bardam bo‘lgani tuzuk-da. Bir vaqt men “O‘zAS” gazetasida B.Karimning “Daloyil” o‘qiyotgan Yusufbek hoji” degan maqolasini o‘qib edim. “Daloyil”ni ma’lum bir darajaga yetgan olim insonlargina mag‘zini chaqib mutolaa qilarkan. Bu endi o‘z-o‘zidan Qodiriyning darajasini ham belgilaydi.

— Zamondosh qahramonlar adabiy qiyofasiga yondashganda ularni qanday tasvirlamoq lozim? Bu, albatta, yozuvchi mahoratiga qarab o‘z natijasini beradi. Sizning zamon qahramoningiz kim?

— Rus tanqidchilari XIX asrda “Oblomov” asari dunyoga kelganida u meshchan, maishatparast, xomsemiz zotni “ana, zamonamizning qahramoni, haqiqiy rus qiyofasi” deb ta’riflashdi. Lermontov “Zamonamiz qahramoni” deb qissa yozgan edi, tanqidchilar “darvoqe, zamonamiz qahramoni shu bo‘ladi”, deyishdi. “Evgeniy Onegin” poemasi yaratilganda esa Oneginning barcha axloqiy jihatlaridan qat’i nazar “haqiqiy rus basharasi shu-ku”, deb qolishdi. Demoqchimanki, adabiyotda qahramonlar yaratilaveradi. Ular qaysidir fazilatlari yoxud qusurlari bilan tipdirlar. Ammo, taassufki, bizning mustaqil zamonimizning qahramonlari adabiyotimizda hali to‘la bo‘y ko‘rsatgani yo‘q. Shukur aka “Dinozavr” romanida ziyolining yangi davrdagi ahvol-ruhiyasini, fojiasini ham ko‘rsatib bera oldi. Lekin romanning o‘zi o‘quvchi qo‘liga kitob holida yetib borgani yo‘q.

Nazarimda, badiiy nasrda qahramon masalasi bir qadar turg‘unlik kasb etayotganday. Lekin albatta u yaratiladi, balki yaratilayotgandir. Xalqimiz dunyo hamjamiyatida mustaqil davlat bo‘lib, g‘ururi, sha’ni, or-nomusi bilan birga mehnatkashligi, fidoiyligi, rahbarligi, madaniyati jihatdan birovdan ziyod bo‘lsa ziyodki, aslo kam emasligini ko‘rsatdi. Ehtimol, bunday kezda badiiy publitsistika, hujjatli nasr ham bayroqdor bo‘lishi mumkin edi. Axir, yozuvchilarimiz qat-qat ocherklar, uzundan-uzun maqolalar yozib qizil sho‘roni maqtab obro‘ olar edilar. Bugun unday quruq maqtov-madhiyaga hojat yo‘q. Vatan o‘zimizniki, shu zahmatkash odamlar aziz zamondoshlarimiz bo‘lgandan keyin, yozuvchi materialni qayerdan olishi kerakligi o‘z-o‘zidan ayonlashadi. Shuning uchun ham ijod kishisi o‘zining mustahkam pozitsiyasini bildirib, xolis fikr aytib, kerak bo‘lsa badiiy-publitsistik asarlari bilan muntazam qatnashib turishi kerak. Chunki yozuvchi baribir o‘z asari, chiqishi orqali odamlar ongiga ta’sir o‘tkaza oladi. Sababi xalq yozuvchilarni peshqadam ziyoli, eng aqlli insonlar deb tushunadi. Aslida ham shunday. Ha, bugun faollashish zaruriyati har qachongidan ham kattaroq.

— Kishilarimizni, ayniqsa, texnik taraqqiyot va yopirilib kelayotgan “ommaviy madaniyat” bo‘hronlariga pok, ishonuvchan nazar bilan qarab turgan yoshlarni kitobga, ya’ni ezgulikka qaytarishdek dolzarb muammo bugungi kun adibini hammadan ham ko‘proq bezovta qilsa kerak…

— “Ommaviy madaniyat” degan gapni o‘zimiz ko‘p ishlatsak ham uning ta’siri va bo‘lg‘usi asorati haqida yetarlicha jon kuydirmayotganga o‘xshaymiz. Eng yomoni — hissizlik. G‘arbda balki irg‘ishlab o‘ynamoq avvaldan odatdir. Amerikaning avval-boshdagi egalari hindular ham o‘z odatiga ko‘ra irg‘ishlagandir. Bu endi uning fe’li, o‘rgangan rasmi. Bora-bora tor, yengil, kalta kiyimlar urf bo‘lib, harakatlar ham bir qadar takomil topgan ko‘rinishga kirib, bo‘ksani likillatish darajasiga chiqdi. O‘g‘limiz yo qizimiz bazm yoki do‘stining to‘yida chuchmal qo‘shiqchining chuchmal qo‘shig‘iga boyagiday likillovchi harakatlar bilan o‘ynab ketsa “obbo” deyish o‘rniga quvvatlab turamiz. Tuturuqsiz qo‘shiqqa befarqlik u yoqda tursin, uni targ‘ib qilishga ham kirishib, bu ham yetmaganday chapak chalyapmiz. Maqom, lirik qo‘shiqlar yaxshi, qolgani bekor deyishimiz ham mahdudlikdir, balki. Dunyo estrada yulduzlari, xususan Maykl Jekson ijodida ham ezgulikka, insoniylikka daxldor nimalarnidir ko‘ramiz. O‘zimizdagi estrada qo‘shiqlarida odamga yoquvchi ritmika, avj, erkalash, sevgi, xalqona ohang ham bor. Boshdan-oyoq shataloq otishga mo‘ljallanmagan. Birgina Botir Zokirovni ­eslang…

Muhammad Yusuf qon-qoni bilan xalqchil, tug‘ma, erkaligi o‘ziga yarashgan shoir edi. She’riyatda esa M.Yusuf rahmatlikning cho‘ntagidan tushib qolgan bir “to‘da” paydo bo‘ldi. Qo‘yib bersang, to‘shak voqeasini ham she’rga, qo‘shiqqa soladi. O‘qimaslik ular uchun fazilat. “Falon qo‘shiqchi mening she’rimni aytyaptimi, demak, zo‘rman”, deydi. Daraxtni silkitsang, pishgani tushadi. Xom, yetilmagani joyida qolaveradi. Tabiat o‘zi har narsa uchun andoza berib qo‘yibdi-ku.

— G‘arbda chinakam adabiyotga bo‘lgan talab va e’tibor juda nochor, deb eshitaman. Bugun yoshlarga, adabiy jarayonga o‘zimizdagi munosabat tamoman boshqa. Shunday bo‘lsa-da, yiliga kamida o‘nta yetuk roman, yigirmalab qissani jurnalxonlarga taqdim etayotgan “Jahon adabiyoti”, adabiy asarlar targ‘ibotida yetakchi bo‘lgan “Yoshlik”, “Tafakkur” jurnallarining jami nusxasi ellik ming ham chiqmas-ov. Garchi, dunyoning birorta nuqtasida bizdagidek mamlakat miqyosida ma’naviyat tadbirlari, kitob bayramlari bo‘layotgani yo‘q. Bu holni qanday izohlaysiz?

— Zamonaviy davlatchiligimizda ma’naviyatga, uning o‘zak-asosini tashkil etuvchi adabiyotga o‘ta muhim yo‘nalish sifatida qaralib, davlat rahbarining o‘zi homiy bo‘lib turishi biron joyda yo‘q. Prezidentimiz avval-boshdan teran ma’naviy ildizlarimiz, ulug‘ ajdodlarimizning boy merosiga ehtirom, ulardan yoshlarimizni ma’nan barkamol, e’tiqodli qilib voyaga yetishtirishda keng foydalanish, dars soatlariga kiritish siyosatini yurgizib keladi.

Mana, G‘arb mamlakatlarini oling. G‘arbda chinakam adabiyotga bo‘lgan talab, e’tibor nochor deb sekin aytasizmi — umuman bo‘lmagan. Uilyam Folkner kun ko‘rish, tirikchilik o‘tkazish uchungina kinoga moslab roman, kinoqissalarga qo‘l urib turgan. O‘sha asarlari juda tez tarqalib, qo‘liga mo‘may pul ham kirgan. Lekin vaqt o‘tib tag‘in jiddiy adabiyot bilan mashg‘ul bo‘lganida yana e’tibordan qolgan…

Dostoyevskiy eng mashhur romanlarini ham buyurtma bilan — avval qalam haqini olib, so‘ng yozishga kirishgan paytlari bo‘lgan.

O‘tgan asrning saksoninchi yillar kitobxonligi bilan bugungisini taqqoslab bo‘lmaydi. Yaqinda 28 yoshga kirgan bir insonga “Tolstoy degan yozuvchi asarlarini bilasizmi?”, deb savol berib, yelka qisganidan hayron qoldim. “Balki Tolstoy deb eshitgandirsiz?” desam, yana o‘sha ahvol. Rus tilini bilmassiz, shuning uchun eshitmagan chiqarsiz”, deb yolg‘ondan vaziyatni yumshatishga urindimu, uning maqtangannamo “umuman bilmayman” deyishini ko‘rib negadir o‘zimni ham yomon ko‘rib ketdim: shuncha tirishib-tirmashib yozib yotgan adiblar aslida laylak haydab yurgan ekan-da… To‘g‘risini aytay: u inson oliy ma’lumotli emas, biroq o‘rta maxsus ta’lim egasi, maktabda dars ­beradi.

Bunaqa johillarni ko‘rganda diling xufton bo‘ladi. Adabiyotga daxldor nashrlar, alalxusus, jurnal-gazetalarning jami tiraji 25 ming nusxaga ham bormaydi. U yog‘ini so‘rasangiz, Rossiya adabiy nashrlarining ahvoli biznikidan ancha xarob. “Yoshlik” jurnalining shu yilgi 3-soni 6660 dona chiqdi. Jurnal qo‘ldan-qo‘lga o‘tib o‘qilishini hisobga olsak, o‘quvchilar soni bundan ko‘proq deyish mumkin. 150 milliondan ortiq xalq yashaydigan Rossiyadagi nufuzli “Drujba narodov”, “Novыy mir” jurnallarining adadi biznikidan ancha kam. 1988 yilgi bir ma’lumot esimda: Butunittifoq jurnali hisoblanmish “Yunost”niki 400 mingtaga yetmagani holda “Yoshlik”niki 800 ming nusxadan ortiq edi. Demoqchimanki, kitobxonlik masalasi hamma joydagi muammo, lekin o‘zbeklar hech vaqtda adabiyotdan yiroqlashib ketmagan. Bizda tinimsiz suratda kitobxonlik va ma’naviy tadbirlar — ularda shoir-yozuvchilar, ularning asarlari, adabiyot targ‘iboti masalasida gap bo‘lgani bois ommalashuviga ta’siri bor, albatta.

— Hozirda nashriyotlarimizda beshinchi sinf o‘quvchisining she’riy to‘plami ham, Navoiyning to‘la asarlari ham nashr etilyapti. Buni “Mayli-da, yomon yo‘lga kirmay she’r yozsa, yaxshi-ku”, deya baholaydiganlar ham bor. “Yoshlik” jurnalining “Nevarakulcha”, “Birinchi uchrashuv” ruknlarida berilayotgan asarlar darajasida ham goho o‘sha “Mayli-da…” degandek munosabat ko‘rinib qoladi… To‘g‘ri, bu katta ­mavzu, ammo…

— Navoiy davrida “Yoshlik” jurnali tugul manaman degan shoirlar she’rlarini jamlovchi bayozlar ham yo‘q edi. Kitoblar soni ham hattotlarning qo‘l mehnati va zahmatiga bog‘liq ekani ularning nusxalari juda ko‘p bo‘lmaganidan, demakkim, asosan xoslar o‘qiganidan dalolat beradi. Hazratning o‘zi qoldirgan ma’lumotlarga ko‘ra, o‘sha vaqtda Movarounnahrning o‘zida yuzlab yetuk shoirlar baravar ijod qilishgan, nafis majlislar tez-tez bo‘lib turgan. Shundoq ekan, savolda endi: Kimlar qoldi?

Bugun aniq statistik ma’lumot olishga boshingiz qotar, biroq minglab shoir-yozuvchilar ijod qilayotgani va ular uchun yuzlab matbuot minbarlari, yana yuzlab nashriyot eshiklari ochiq turgani ham bor gap.

Bu yaxshimi, yomonmi? Avvalo, yaxshi deyishimiz kerak! Chunki rag‘bat bor, so‘z aytishga ehtiyoj bor. Konstitutsiyamiz belgilab qo‘ygan so‘z erkinligi mavjud. Bu erkinlik yuz yil davomida bo‘g‘ib ham kelingan edi-ku. Vatan haqida she’r yozishdan avval, albatta, xalqlar do‘stligi masalasini o‘ylashing kerak edi. Qalbingda O‘zbekistonni sevsang ham she’ringda sho‘roni kuylashing kerak edi.

Vaqti-zamoni kelib Abdulla ­Oripov, Erkin Vohidovga munosib izdoshlar yetishib chiqishining o‘zi katta gap. Bizda muhimi ijodiy poydevor, baza bor, davlat yetarli shart-sharoit yaratdi. Yaxshi asarlar yozish kerak, xolos.

“Mayli-da…” Avval ham shunday edi, endi… Sirasini aytganda “Yoshlik” adabiy matbuotning birgina turi. U bir o‘zi umumadabiyotga qaraganda juda ustun turishi ham mantiqsizdir. Lekin imkon qadar baland saviya uchun intilamiz. Bu ham bor gap.

— Professionalizmni adabiyotning muhim hodisasi sifatida qadrlaysiz chog‘i, hozir ham bir necha bor bu so‘zni takrorladingiz…

— To‘g‘ri, men professionalizmni yozuvchining birlamchi mahorati sifatida qabul qilaman. Deylik, uncha olamshumul bo‘lmagan voqealar haqida ham juda yaxshi asar bitish mumkin. Shosha-pisha vahimali mavzuda, tez obro‘ olish istagida yozilgan asardan zo‘r bir tabiat manzarasini so‘z mahorati bilan chizib bergan adibning mittigina qatrasini baland qo‘yishim mumkin.

Ruslarda professional yozuvchilar ko‘p: Paustovskiy, Katayev, Kazakov, Prishvin… Bizda kam. Ikkilanmay Shukur akani tilga olish mumkin. U kishi hikoyasida, ovga chiqsa, tezroq bir hayvon chiqsa ekan, otaqolsa ekan, deymiz. Bu sizning an’anaviy hikoyachilikka ko‘nikib qolib boshqasini qabul qilolmayotganingizni bildiradi. Adib esa ataylab sizni boshqa yoqlarga yetaklab yuradi.

Seton-Tompsonda hayvonlar hayotini odamnikiday qiziqarli qilib tasvirlash mahorati bor. Sh.Xolmirzayevning “Ot yili” qissasini ham shu qatorga kiritardim.

A.A’zamda dialoglar tabiiyligini, holatlarning yo‘sinini kerakli so‘z va detallar vositasida jonli ifodalab bera olish ustunligi bor. Voqelik bilan boshqa voqelikni bog‘lashda ham, tuyg‘ularning kechishi va otini aytishda ham ajabtovur usullar qo‘llaydi. Bular barisi bir so‘z bilan professionalizm deyiladi.

Qadimda dostonchi, qissago‘y bobolarimiz bo‘lgan. Biri juda qiziq voqeani no‘noqlik bilan so‘zlasa, biri uncha e’tibor berilmaydigan jihatlari bilan obdon gapni oboradi: o‘zi ham kuladi, boshqalarni ham kuldiradi yoki o‘zi jiddiy turib boshqalarni kuldira oladi. O‘zi kulib turib tinglovchilarni yig‘lata oladiganlarni ham ko‘rganman. O‘zingiz ham bilasiz bundaylarni, bir eslang.

Professionalizm ham taxminan shu narsa.

Shodmonqul Salom suhbatlashdi.

«O‘zbekiston adabiyoti va san’ati» gazetasining 2013 yil 21-sonidan olindi.