Элбек Эркин (1986)

Элбек Эркин (Элбек Жуманов) 1986 йилнинг 21 январида Қашқадарё вилоятининг Қоратепа қишлоғида туғилган. Қарши Давлат университетининг ўзбек филологияси факультетини тугатган. “Қашқадарё”, “Ҳуррият” ва “Маҳалла” газеталарида ишлаган.

* * *

Бойбўри боласиз, туғмас Кунтуғмиш,
Ўғил деб, гўрларга топинар миллат.
Ё гўрлар қисирдир, ё миллат есир,
Хизр ҳам карамин қилади миннат.

Оламда тенги йўқ сулув Ойбарчин,
Дилингни худога ёрдингми?
Ултонтоз булғайди тўшагинг,
Юздаги доғларинг дардингми?

Орсизлар еб кетди оримиз,
Қолгани шу қора бетимдир.
Ё худо, бу қандай шум ёзиқ бўлди,
Алпбачча Ёдгор ҳам етимдир.

Бахшилар алдайди элатни,
Боболар ростини айтмайди,
Чинданам бўлганми Алмомиш,
Бор бўлса , не учун қайтмайди?

ИЛК ХИЁНАТ

“Мен келдим!”
Ҳайқирар митти чақалоқ,
Бугундан дунёни бахтга тўлдиргум,
Мунофиқ ўйлардан бўлурман йироқ,
Иблисни кўрсатинг, бўғиб ўлдиргум.

Лек, она туҳматни ташиган моя,
Ота ароқни дер, бегона ордан,
Момоси фасодга бўлганми доя?
Боболар Ватанни сотиб юборган.

Ҳирсдан ҳижоб кийган аммаю хола,
Ўзин жафокаш деб қилар дийдиё.
Аламдан чинқирар бегуноҳ бола:
“Теграмда турмангиз, эй аҳли риё”.

Аччиқ ҳақиқатга чидолмас очун,
Чин сўз эски дардни тирнаб ўтади.
Ҳақпараст забонни аврамоқ учун,
Аёллар болага кўкрак тутади…

***

Дедилар: Юнонда жасур Ахиллес,
Шер юрак ва айиқ миядан емиш.
Бугун фонийлардан кетса ҳам олис,
Уни элу улус чин инсон демиш.

Демак, тийнатида яшаган шерлик,
Ва айиқдек доно идрок ёнма-ён.
Лек, қуён гўштини чайнаган шўрлик,
Жасорат завқини туймас ҳеч замон.

Маърифат нелигин билмаган халқлар,
Товуқни худога қурбон айлади,
Тафаккур улардан кетганми бадар,
Саркани ўзига сарбон сайлади.

Гарчи, учрагандан кўрса ҳам озор,
Чўққига интилиб толмас қадамлар.
Аммо, йўлимизда бунчалар бисёр,
Майда фикр, майда гап, майда одамлар.

Нодон гул қадрига қачон етибди,
Номард қилмишидан қачон уялар?
Дўстим, теграмизни босиб кетибди,
Қуён юраклару товуқ миялар.

ШОҲ ҚИЗИГА

Хаёллари ширин қизгинам,
Кўйлагидай кўнгли озода,
Юрагингга жо бўлар олам,
Туйғуларинг ўйнар фазода.

Кун чиқишда хастадил йигит,
Қайғулари ҳаддан зиёда.
Кор қилмайди дорию ўгит,
Қийналмоқда сенсиз дунёда.

Олисларда чекавериб оҳ,
Йўлга чиқди пойи пиёда.
Ул “Оқ отли” соғинтирган чоғ,
Кириб келар жулдур қабода.

Душман тили қолар эшилиб,
Сени назр қилдим гадога,
Оҳларингга жонинг қўшилиб,
Етиб борсин руҳинг Худога.

СЕҲРСИЗ ЭРТАК

Бор экану йўқ экан,
Сўнгсиз эртак бўлибди.
Халқи оч, у тўқ экан,
Ситам эрмак бўлибди.

Ярми рост, ярми ёлғон,
Ярми бахт, ярми пушмон,
Ботирлар ўлган замон,
Номи достон бўлибди.

Ҳасрати тундан узун,
Қайғуси ундан узун,
Алами чиндан узун
Қайда дармон бўлибди?

Ҳикмат тўла сандиқлар,
Юрагимда чандиқлар,
Сувсиз, тубсиз ариқлар,
Кўздан ниҳон бўлибди.

Ишқ ўтида куйганим,
Минг азобни туйганим,
Ўздан тониб суйганим,
Сўнгсиз армон бўлибди.

Кўнглимиз тушди айро,
Йўлимиз тушди айро,
Бу қандай оғир савдо
Оти ҳижрон бўлибди?

Кошчей ўлмас бўлибди,
Кўнгил тўлмас бўлибди,
Ёшлигим юрган йўллар,
Борса келмас бўлибди.

Бойлик аждаҳоники,
Пари рўдапоники,
Талаб дилрабоники,
Жоним арзон бўлибди.

***

Ёшлик нима?
Ваҳший оломон туйғуларим топтаган кунлар.
Ғашлик нима?
Кўтариб туғён, кулгуларим йиғлаган тунлар.

Севги нима?
Ширин жилмайиб, аччиқ-аччиқ йиғлатиб кетган.
Туйғу нима?
Қолсам мунғайиб, мендан олдин манзилга етган.

Хаёл нима?
Узун қанотим эл-улусдан мудом илгари.
Висол нима?
Маҳзун баётим шод-севинчга мудом тескари.

Илҳом нима?
Шодлик ва қайғу юрагимни ўйнаган чоғлар,
Ором нима?
Келмайин уйқу, фақат ҳажринг қийнаган чоғлар.

***

Қалбимдан орзулар кетмиш йироқлаб,
Ёшлигим адашган йўллар алдамчи.
Қайта кўришмоқ ҳам этмади насиб,
Видода силкинган йўллар алдамчи.

Бошимиз бекитиб, бобо қуёшдан,
Сочимиз силаган толлар алдамчи,
Бахтиёр бўлмадик, бахт бўлди рўё,
Лўли қизлар очган фоллар алдамчи.

Сочларим оқармиш ғамнинг қасдида,
Армонни авраган йиллар алдамчи,
Иккимиз ажратган жарлик устида,
Кўприклар ясаган қиллар алдамчи.

Мени ёлғизлатиб қўймади ҳижрон,
Кўзларимдан оққан селлар алдамчи.
Сени деб дунёдан кечганим ёлғон,
Оҳларим еткизган еллар алдамчи.

ПАРИ-ҚИЗ

Кўҳи Қофда қолган парилар,
Дев минг куйга солган парилар,
Эртак бўлиб болалик чоғим,
Хаёлимда қолган парилар.

Йиллар ўтди — ўйноқи шамол,
Бугун пари севгига тимсол,
Бошдан оёқ сирга ўраниб,
Кириб келди парилар мисол.

Киприги-ла кўксин беркитиб,
Сочи билан белларин ёпган.
У кўзингга тик қарай олмас,
Киприклари оғирлигидан.

Аста-аста ёқа бошлайди,
Айтар сўзи ўзидан ширин.
Аста-аста юқа бошлайди,
Хаёллари сўзидан ширин.

Бир кун келиб, қартаяр жисмим,
Аммо ул қиз ҳамон навқирон,
Ахир, кўнглим у билан кетган,
У кўнглимни асрар безиён.

“Алпомиш” достонига сайр” туркумидан

ҚАЛДИРҒОЧ

Ичимда дардларнинг ёмони,
Келдима тулкининг замони?
Тупроққа қоришиб кетди-я,
Алпомиш оғамнинг камони.

ОЙБАРЧИН

Дардим ёрсам, тошлар дардим олмади,
Бойсун юртда жургилигим қолмади.
Олисларда увол кетган бегим-а,
Кетсангизам, сиздан кўнглим қолмади.

ҚОРАЖОН

Талпинганим чин дийдор,
Қиёматга қолди-я.
Қитмир экан бу ҳаёт,
Жон жойимдан олди-я.

Дил тубини тўлдирди,
Зардоблари кўзимнинг.
Боқий фалак, не қилай,
Кўнгли ирик дўстимнинг.

Элатимдан давр қайтгандай,
Мен боқсам-да боқмайди замон.
Онам менга алла айтганда,
Ўлар эдим, бўлиб қаҳрамон.

АХБОРОТ ХУРУЖИ ҲАҚИДА МУТЛАҚО СИЁСИЙ БЎЛМАГАН ШЕЪР

Қанча йиллар ўтди, қанча замонлар,
Асрлар қаъридан келар бир баёт,
Одам миясига ташна илонлар,
Заҳҳок елкасида кечирмиш ҳаёт,

Аслида, одамхўр бўлмаган Заҳҳок,
Ойни этак билан ким ҳам ёпибди,
Озод фикрлардан қўрққан бир гумроҳ,
Мияхўр илонни ўйлаб топибди.

Кимдир самоларда қилганда парвоз,
Кимдир бўғзигача лойга ботибди.
Кун ботиш тарафда девсифат шоввоз,
Оловмас, балолар пуркаб ётибди.

Томирдан куч олар гул ила япроқ,
Номусга чанг солди илдизкуялар.
Тошқину тўфондан хийла мудҳишроқ,
Саробга алданган шўрлик миялар.

Бир кун оримизга тушгаймиз ўгай,
Донолар иллатдан кўзин юмсалар.
Отасин душманга сотиб юборгай,
Манқуртга айланиб қолган кимсалар.

Ярим бахт, ярим дард азалдан мерос,
Кўнгли яримларга насиҳат малол,
Худодан сўрганим бир ўкинч, холос,
Иймон ва тафаккур топмасин завол.

ЁЗ ТОНГИ

Замин яшил кўйлак танлаган,
Кун йўлига чиқай деб пешвоз.
Манглайида юлдуз порлаган,
Шудринглардан тўшаб пояндоз.

Бор вужуди – оташин юрак,
Борлиқ ишқдан куйлар авжида.
Мисли кема чайқалар терак –
Нур таратган қуёш ганжида.

Дарёларда сокин хиргойи,
Жилғаларда шўхчан нағмалар.
Очилади олам чиройи,
Сув кўксида ўйнаб олмалар.

* * *

Юрагим сукутда, кўзларим йўлда,
Хаёлингни излаб кетган хаёлим.
Балки шунинг учун кунларим маъюс,
Балки шунинг учун ҳиссиз ҳаётим.

Ўйлардим, туйғу ҳам кетар эскириб,
Билсам, азобларим жондан ўтибди.
Ул эса лаҳзада менга айланиб,
Сўнгра вужудимни ташлаб кетибди.

УСМОН НОСИР

Соат милларига етмайди қадам,
Гарчи ғўралардан ҳолва битмагай.
Ҳатто сариқ олтин ваъда қилса ҳам,
Сабр айламоққа куним етмагай.

Бир куни қуёшга айланиб кетсам,
Юрагим нур бўлиб бошингни силар.
Мен кетгач, қоядек мағрур тур, эркам,
Менинг йўқлигимни билмасин улар.

* * *

Билсанг, ошно, бизнинг қишлоқда
Қўшиқ айтар сокин жилғалар.
Мен ғарибдан узоқ-узоқда
Боғ қўйнида бир қиз уйғонар.

У менга деб ёзмайди мактуб,
Мен ҳақимда сурмайди хаёл.
Димоғига ифорлар тутиб,
Изҳорларим етказар шамол.

* * *

Кўришарми бир кун, Дилрабо,
Бир-бирини излаган кўзлар?
Ҳеч кимса йўқ хоналар аро
Ўртамизда туғилди ҳислар.

Кесишарми бир кун, Дилрабо,
Иккимизни ажратган йўллар?
Ҳеч кимса йўқ дунёлар аро
Ўртамизга тикилди йиллар.

* * *

Мени жасоратга бошлайверар дил,
Мени азобларга ташлайверар ноз.

Сен осмон аршидан юксакдасан, дил,
Мен зулмат қаърига чўкмоқдаман ноз.

Сени қалб қўрида асрагайдур дил,
Мени ўнг-сўлида топтагайдур ноз.

Менга муҳаббатдан сабоқ берди дил,
Менга уқубатдан дарак берди ноз.

Сени суйдим дебон шодланмоқда дил,
Сендан тўйдим дебон ётланмоқда ноз.

Энг азиз туйғудан яралмоқда дил,
Энг мунгли чолғудан таралмоқда ноз.

ПАРИ

Кўҳи Қофда қолган парилар,
Дев минг кўйга солган парилар.
Эртакларда болалик чоғим
Хаёлимни олган парилар.

Йиллар ўтди ўйноқи шамол,
Бугун пари севгига тимсол.
Бошдан-оёқ сирга ўраниб,
Кириб келди ул парирухсор.

Кипригила кўксин беркитиб,
Сочи билан белларин ёпган.
Кўзларингга тик қарай олмас,
Киприклари оғирлигидан.

Аста-аста ёқа бошлайди,
Айтар сўзи ўзидан ширин.
Аста-аста юқа бошлайди,
Хаёллари сўзидан ширин.

Бир кун келиб, қартаяр жисмим,
Лек, ул пари ҳамон навқирон.
Чунки, кўнглим у билан кетган,
Уни кўнглим асрар безиён.