O‘lmas Umarbekov 1934 yil 25 yanvarda Toshkent shahrida tug‘ilgan. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1992). O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan san’at arbobi (1984). O‘rta Osiyo universitetining filologiya fakultetini tugatgan (1956). Ilk kitobi — «Hikoyalar» (1958). «Xatingni kutaman», «Yurak so‘zlari» (1960), «Boboyong‘oq» (1961), «Yulduzlar», «Menga ishonmaysanmi?» (1962), «Hayot abadiy» (1964), «Charos» (1966), «Ko‘prik» (1968), «Bolgar qo‘shiqlari», «Oltin yaproqlar» (1972), «Qiyomat qarz» (1976, shu hikoya asosida sahna asari ham bor), «Er yonganda» (1993) kabi hikoya to‘plamlari nashr etilgan. U «Odam bo‘lish qiyin» (1970), «Fotima va Zuhra» (1994) romanlari hamda «Sevgilim — sevgilim» (1963), «Kimning tashvishi yo‘q» (1965), «Urush farzandi» (1972), «Yoz yomg‘iri» (1973), «Oq qaldirg‘och» (1974) tsingari kissalar muallifi. Bir qancha dramalar ham yozgan («Oqar suvlar», 1971; «Tuhmat», 1987; «Oqsoqol», 1991; «O‘zing uchun o‘l yetim», 1992 va boshqa). «Qizimga maktublar» («Mangu hayot bo‘sag‘asida») deb nomlangan publitsistik asari ham bor.O‘lmas Umarbekov 1994 yil 10 noyabrda Toshkentda vafot etgan.Hamza nomidagi O‘zbekiston Davlat mukofoti laureati (1980).
Dam olish kunlaridan biri edi. Ko‘chaga chiqdim. Kech kuz bo‘lsa ham havo ochiq, quyosh charaqlab turardi. Hamma yoqda yaproqlar: ok, sariq, yashil yaproqlar… Go‘yo ko‘chaga chiqishingizni kimdir bilganu yo‘lingizga gilam to‘shab qo‘ygan.Har yili kuzda, xazonrez paytida menga shunday tuyuladi. Shuning davomi…
Sevgining ko‘zi ko‘r deyishadi. To‘g‘ri ekan. Ko‘r bo‘lmasa, menga Abdulla qovunchi yoqib qolarmidi? Ba’zida xo‘rligim kelganidan yig‘layman. Ba’zida, bor-e, xudo olsin o‘shani, boshqa yigit qurib qoldimi deymanu, klubga chiqaman, qizlar bilan o‘yin-kulgi qilib, o‘zimni ovutaman. Ammo uyga qaytib chiroqni o‘chiramanu, davomi…
Bu daftarni men to‘qimachilarning madaniyat saroyi oldidagi xiyobondan topib oldim. Bolalarning qishqi ta’tili boshlangan payt edi. Shaharning barcha maydonlaridagi kabi to‘qimachilar xiyobonida ham katta archa o‘rnatilib, xilma-xil o‘yinchoqlar bilan bezatilgan. Ertadan-kechgacha atrofidan bolalar arimaydi. Hatto, kechqurun ishdan qaytayotganimda ham odam davomi…
Qrim yo‘llarida bo‘lganmisiz? Qator tizma tog‘lar orasidan o‘tgan past-baland bu yo‘llar kishining bahri dilini ochadi. Yo‘lning ikki betidagi qoramtir, oq, qizil daraxtlarning tanga-tanga barglari iliq quyosh nuridan marvariddek tovlanadi. Olisda esa, ufqqa tutashgan zangori dengiz…O‘tgan yili shu tomonga yo‘lim tushib davomi…
Har kuni saharda, hali quyosh chiqmasdan sayr qilish odatim bor. Ko‘chaga chiqaman, anhor labida aylanaman, keyin boqqa o‘taman.Erta tongda bog‘ning husni o‘zgacha bo‘ladi. Havo muzdek, buning ustiga tiniq. Qushlar shoxdan-shoxga o‘tib sayraydi, goh olisda, bog‘ning orqa tomonida, goh shunday tepangizda davomi…
G‘ulomqodir ota ayvonning burchagidagi ustunga suyanib o‘tirardi. Uch kundan beri u shunday, oqshom bo‘ldimi, tamom, o‘zi birinchi g‘ishtini qo‘ygan boloxonali uyning oldidagi ochiq ayvonga o‘tirib olib xayol suradi. Ilgarilari bunday emas edi, qorong‘i tushdimi, bo‘ldi, eshikni orqasidan zanjirlab choyxonaga chiqib davomi…
— Mana, siz rayonda yangi odamsiz. Hali qishlog‘imizdagilarning hammasi bilan tanishib chiqqaningiz yo‘q. Ammo lekin, Ma’piratimni tanib olgan bo‘lsangiz kerak. Uni, men sizga aytsam, tanimagan odam yo‘q, oblastda. Oblast qayoqda? Butun, O‘zbekistonda deyavering. Gazetalardan nomi tushmaydi. Radioda ham ikki gapning davomi…
Toshkent — Namangan poyezdi yo‘lga chiqqanda, qosh qoraya boshlagan edi. Boyagina ko‘zga tashlanib turgan past-baland imoratlar, daraxtlar asta-sekin qorong‘ilik ichiga g‘arq bo‘la boshladi. Shahardan chiqilganda esa, hech narsa ko‘rinmay ketdi. Faqat olislarda tup-to‘p bo‘lib chiroqlar miltillar va vagon derazasi ortida davomi…
Tunda mashina haydashning o‘ziga xos gashti bo‘ladi. Hamma yoq suv quygandek jimjit. Olis-olislarda chiroqlar miltillab ko‘rinardi. Yo‘l yuqorilab borgan sari ko‘kda goh yonib, goh so‘nib turgan son-sanoqsiz yulduzlardan farq qilib bo‘lmaydi ularni. Yulduzlar… Yulduzlar… Yulduzlar porlab turgan tunda yo‘ling sira davomi…
Shirinsoy oqshomlari! Naqadar jozibador, naqadar orombaxsh!.. Quyosh qizil baxmal singari tovlanib, o‘zini azim chinorlar panasiga olganda, bu oqshomlar ko‘hna tabiat ko‘rki — tongdan ham musaffo bo‘lib ketadi. Go‘yo butun qishloqqa atlas poyandoz solinganday… Keng ko‘chalar ham, qator ok uylar ham, davomi…