Шавкат Раҳмон ижодининг асосий пафоси – мустамлака исканжасидан қутулиш, барча туркий халқларнинг ўзаро яқинлашиши ва қудратли туркий маданиятнинг барпо бўлиши руҳидир. Шоир бир умр ватанининг озод бўлишини орзу қилди, шунга интилди. Шеърларида ўзгаларга бўйсунмаслик, миллатининг ҳурлиги, эркин яшаш, ўз давоми…
Ўзбекистондаги энг баланд чўққи – Ҳазрати Султон Бойсун тоғларида барқарордир. Шу тоғларда, шу улуғ тоғлар адоғида яшаб-яшнаб ётган эл-у халқнинг жамики орзу-армонларига тимсол бўлгудек бир неъмат бор. Бу – мўмиё! Мўмиё тоғнинг одам оёғи етмас жойларида силқиб, кўзёшдек томчилаб, йиғилиб давоми…
Адабиётни, таъбир жоиз бўлса, одил судловга қиёслаш мумкин. Табиийки, одил судлов деганда адолатни фақат шиор қилиб олган-у бошқа бир идоранинг ёки қўли узун мансабдорнинг етовида ҳукм қиладиган эмас, Ҳақ ва ҳақиқатни устун биладиган, чинакам адолатга таянадиган тизим назарда тутиляпти. Бинобарин, давоми…
Жаҳон адабиёти дурдона асарларини ўқиб ҳайратга тушганимда, уларни юртдошларим ҳам ўқишини ва ҳайратланишини жуда-жуда истайман. Дунё китобхонлари севиб ўқиётган шундай асарлар таржимасига киришганда, аввало, она тилимизда уларнинг аслиятдай бўлиши кераклиги ҳақида ўйлайман. Таржима қилмоқчи бўлганим асарни қайта-қайта ўқир эканман, уни давоми…
Ўзбек адабиёти тарихида кўп ғалати машҳур ҳодисалар бор. Мисол учун, ҳазрат Навойи тахаллуси “Навоий” эмас, асли “Навойи” эканлиги ҳақида дастлаб Ҳамид Сулаймон, сўнгра Нусратулло Жумахўжа домла кўп ёзган. Шунингдек, “Амир Темир” қачон “Темур”га, “Бобир” “Бобур”га айлангани, асли қайси тўғри эканлиги давоми…
Шу сарлавҳа беш йиллар олдин тушимга кирган эди. Тушимда сарлавҳани қўйиб: “Сиз бу даргоҳни тарк этганингизда, биз эндигина шу остонага яқинлашиб қолган эдик”, дея мақолани ёза бошлаганимни ҳам аниқ эслайман. Қачон ёзаман? Ёзишга ҳақлиманми? Ўзимга шундай саволлар бериб юрдим. Қанча давоми…
Ўзбек халқи – жаҳон маданияти тараққиётига ҳисса қўшган халқлардан бири. Ўзбек маданиятининг энг қадимги намуналари бизга археологик қазилмалар чоғида топилган сопол, мис ва кумуш идишлар, тилла ва бронза тангалар, уларга зарбланган подшоларнинг қиёфалари, Афросиёбдан топилган девор суратлари ва ҳ.к.лар шаклида давоми…
Қодир бахши уч-тўрт терма билан тингловчиларни ром қилиб, даврани қизитиб олгач, удум бўйича “Нима айтай?” термаси билан кўпнинг кўнглига қўл солади. “Келиной” бўлсин. Шу пайтгача қариялар ҳурматига одоб сақлаб турган ёш-яланг гал келганда хоҳишини айтди. Буни эшитган қариялар ҳам жонланиб давоми…
ХХ аср бошларида улуғ юртдошимиз Чўлпон “Адабиёт надир?” деган саволни ўртага ташлаган ва шу номли мақоласида унга баҳолиқудрат жавоб излаган эди. Агар биз диққат билан кузатсак, инсоният онгини танигандан бери ушбу савол у ёки бу тарзда мунтазам қўйилиб келишига гувоҳ давоми…
Табиатимиз шунақа: рўпарангда, ён-верингда ёки қўшни бўлиб ҳаёт кечираётган қадрдон инсонинг қўққисдан лоп этиб чин дунёга риҳлат қилса ва орадан кун, ой, йиллар ўтаверса, азизлиги яққолроқ билиниб бораркан. Айниқса, у маънавий устозинг бўлса… Ростдан ҳам Шукур аканинг вафотидан сўнг ёзувчи давоми…