Bir zamonlar shaharning chekkaroq mahallasida yashovchi bog‘dor Mustafoqul ismli mulla kishi yoshi qaytgandan keyin birdaniga o‘zini shoir e’lon qilib, Hangomiy taxallusi bilan poyma-poy g‘azallar to‘qiy boshladi.Bog‘da ketmon chopib yoki tokni xomtok qilib turganda ilhom kelib qolar, ketmonni u yoqqa, tok davomi…
Oq poshsho zamonida, shaharlarning birinda Parpixo‘ja nomli kishi bir katta mahallaning ellik boshisi bo‘lib, uzoq yil davr surdi, boshqa ellik boshilar ko‘pincha uning maslahati bilan ish qilar edilar, u doim shahar boylarining to‘ylarida bel bog‘lab xizmat qilib, dasturxonchilik «fazilati» bilan davomi…
Hokim o‘zi tug‘ilib o‘sgan qishloqdan otliq sipohlari bilan o‘tib bora turib, ta’zimga egilgan dehqonlar orasida yoshligida, yigitlik davrlarida birga bo‘lgan og‘aynisini ko‘rdi va uni yoniga chaqirib, hol-ahvolini surishtirdi:— Holing qalay, qiynalganing yo‘qmi?— Holimni ko‘rib turibsan, to‘n ming yamoq, mehnatga toqatim davomi…
Kechaning oltin chechaklari og‘ochlar orasidan nur sepadi. Tarqalib ketgan keng shoxlar yerlarga ola ko‘lanka tashlagan. Bog‘chaning o‘rtaligidagi gulzor, elektr shu’lasi ostida ajib bir ko‘rinish kasb etgan, mayin yelning qanotiga urilib, tiniq ko‘lning yumshoq mavjlari kabi chayqaladi. Qilli muzikaning yoqimli va davomi…
Har turfa odamni ko‘p ko‘rdim: nozik ta’bligini ham, to‘qim tabiatini ham. Bunisi o‘zgacha: muloyimlikdayam, tixirlikdayam boshqalardan ajralib turadi. Belorus o‘rmonlari kelini — oq qayin sharbatini emib yetilgani uchunmi, yoki… xullas, oti — Stanislav, oshna-og‘aynilari esa, negadir, uni Stas deb atashadi. davomi…
Erta tushgan kuz chappor gulzorni bosgan qorday bir dunyo tashvish keltirdi. Yalt-yult quyosh kuzak chechaklaridagi, kahrabo chiroyga g‘arq chinor barglaridagi shabnam — marvarid donalarni simirib ulgurganiyam yo‘q ediki, to‘satdan jin shamol ko‘tarildi-yu, qorabotir bulutlar ko‘kda o‘rmalay ketdi. Kallai sahardan dala-bog‘imizni davomi…
Kupega qotma, qorato‘ri, qorday oppoq, siyrak sochi doka ro‘moli tagidan chiqib turgan bir keksa ayol kirdi. U bir qo‘lida chamadon, bir qo‘lida besh-olti yashar qizaloqni ushlab olgan. Eshik oldida turib menga, so‘ng polkaga qaradi. O‘rnimdan tez qo‘zg‘alib, keksa onaga salom davomi…
Qishloq kutubxonasiga keldim. Ikki qavatli sakkiz xonadan iborat ko‘rkam va shinam bino. Ikkinchi qavatdagi keng xona qiroatxona. Bu yerda yoshu qari kitob muxlislari ekan, ular o‘zlari qiziqqan adabiyotlarni ko‘zdan kechirish bilan band.Bir mahal qishloq o‘rtasidagi mangu olov yonida ko‘rgan va davomi…
Men yaqinda tog‘dagi olis bir qishloqda bo‘ldim.Qishloq markazidagi gulzorda mangu olov yonib turibdi. Gulxan yonida urushda halok bo‘lgan qishloq mardi-maydonlarining xotirasiga marmardan yodgorlik tiklangan.Soqoli ko‘ksiga tushgan, yoshi yetmishlarga borgan bir mo‘ysafid olti-etti yashar nevarasini yetaklab, yodgorlik yoniga keldi. Boboning ham, davomi…
Hoshimjon bu kun juda qayg‘uli. Ichiga chiroq yoqsang yorimaydi. Har tovush uning achchig‘ini qitiqlaydi. Ayniqsa, ko‘chada g‘irillab yurgan avtomabillarning g‘ut-g‘utlari uning asablariga larza beradi.Hukumat avtomabillarida yurguchilarga qarshi turli fikrlar bugun Hoshimjonning miyasini ezadilar, qiynaydilar.— Ulardan qay yerim kam? — deb davomi…