Yirik rus yozuvchisi Nikolay Semyonovich Leskov (1831-1895) Oryol guberniyasida kichik ma’mur oilasida tug‘ildi. Bolalik chog‘ida onasining diniy yo‘nalishdagi tarbiyasini oldi. Otadan yosh yetim qolgan Leskov, oiladagi moddiy qiyinchilik tufayli, 1874 yilda Oryol jinoiy sudi palatasiga ishga kiradi. Bu ish unga bo‘lg‘usi asarlari uchun ko‘pgina mavzular beradi. 1849 yilda u Kiyevdagi tog‘asi meditsina professori Alferev huzuriga borib, Kiyev universitetida erkin tinglovchi sifatida agronomiya, huquq, kriminalistika, anatomiya fanlari bo‘yicha lektsiyalar tinglaydi.

Kiyevda u ukrain tilini o‘rganadi, T.Shevchenko, Marko Vovchok, A.Kotlyarevskiy kabi taniqli ukrain yozuvchilari bilan shaxsan tanishadi. Leskov yozuvchilik faoliyatini jurnalist sifatida dehqonlar hayotini yorituvchi ocherk va maqolalar bilan boshlaydi. Keyin uning “Chipta kovush kiygan ma’shuqa”, “Advokat”, “Jome ahli”, “Bosh urar joy yo‘q” romanlari, “Chapaqay”, “Qo‘riqchi”, “Mahliyo musofir”, “Sohibjamol Aza”, “Dunyoning narigi chekkasida”, “Sartarosh”, “Hukmdorlar sudi” va boshqa qator hikoya va qissalari bosilib chiqa boshlaydi.

1884 yilning kuzida Leskov Yasnaya Polyanada buyuk rus yozuvchisi L.N.Tolstoy bilan uchrashib, yaqindan tanishadi. Ulug‘ yozuvchi shaxsiyoti Leskovda unutilmas teran hissiyot uyg‘otadi va uning ijodiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Leskov o‘zining 40 yillik ijodiy faoliyati davomida nasriy asarning yangi-yangi janrlarini kashf etadi. “Mtsensk uyezdidan chiqqan Makbet xonim” qissasi shu jumladandir. Muallif asar qahramoni Katerina Izmaylovaning shahvoniy hirsi va qilgan mudhish jinoyatlari orqali Rossiya uyezdida yashovchi tijorat ahlining beshafqat, johil va buzuq muhitini bo‘rttirib ko‘rsatgan. F.M.Dostoyevskiy bu qissani juda yuksak baholagan va uni o‘zi muharrirlik qilgan “Epoxa” jurnalida chop ettirgan. Taniqli bastakor D.D.Shostakovich bu asardan ilhomlanib, “Katerina Izmaylova” nomli opera yozgan.