Bobojon Tarroh. Xorazm navozandalari
Kitobni saqlab oling
Kitobni saqlab oling
Qishloqdan qaytdimu nimanidir unutib qoldirganday bo‘laverdim. Ammo yo‘l bo‘yi eslolmadim. Nazarimda, onamning nigohi o‘sha nimanidir eslatmoqchi bo‘lgan, yo‘lga chiqqunimga qadar atrofimda parvona edi…Bu narsa onam bilan bog‘liq ekanini idrok qila boshladim. Xunobim tarqamadi. Olib ketgan ozgina va olib kelgan ko‘pgina davomi…
Yaqinda shoir do‘stlardan biri o‘zini nufuzli deb biladigan gazetalarimizdan biriga turkum she’rlarini taqdim qilibdi. Bir payt shoirning “kasallik varaqasini” o‘qib chiqqan muharrirning qovog‘i uyulib: “She’rlaringi ancha tushkun. Siz vatan haqida she’r yozib keling”, – debdi… Xo‘sh, shunga nima qilibdi dersiz? davomi…
Maqolani boshlayapman-u, taassufdaman. Bu mavzu Servantesning qo‘liga tushmadi-da. Tushganida “Don Kixot”ning ikkinchi tomi tayyor, deyavering edi. chunki, syujet tap-tayyor. Faqat Servantes kerak. Lekin Servantesning rahmatli bo‘lganiga besh asr bo‘lyapti-da. Esingizdadir, Don Kixot shamol tegirmonlari bilan rosa “jang” qiladi. O‘shanda xayol davomi…
Adabiyotshunos Rahimjon Rahmat bilan muloqot Ko‘kdagi yulduzlarni tomosha qilib yotgan bola onasiga savol beradi:– Ona, yulduzlar osmonning chiroqlarimi?– Bilmadim, – deydi ona kulib.– Yulduzlar osmonning chiroqlari, tongda o‘chirib, kechqurun yoqib qo‘yadilar, – deydi bola o‘ylanib.– Bu g‘alati gaplarni qayerdan olyapsan?Onaizor davomi…
O‘zbek adabiyotida uzoq davrlar mobaynida she’riyat yetakchilik qildi. Hatto xalq teatri asarlari yaratilib, tomoshabinlarda sahna san’atiga qiziqish paydo bo‘lganidan keyin ham milliy teatrning maydonga kelishi XX asrnng 10-yillariga qadar cho‘zildi. Holbuki, Yevropa mamlakatlarida teatr san’ati allaqachon vujudga kelgan, xalqning madaniy-ma’rifiy davomi…
Qadimgi sharq qo‘lyozmalarida “jild” va “saylangan”, “tanlangan” (ya’ni muntaxab yoki intixob) ko‘rinishida atamalar uchraydi. Biroq ular bugungilaridan farq qiladi. Jild iborasi ko‘p hollarda yirik asarlarning bir necha tarkibiy qismlardan tashkil topganini ifodalash uchun “jildi avval”, “jildi duvvum”… shaklida ishlatilgan. Ayni davomi…
Allomalar insoniyat hayotida so‘zning buyuk kuch ekanligini ko‘p bora ta’kidlashgan. Zero, dunyo tarixi, jahon xalqlarining o‘zaro aloqasidan tortib, oddiy oilaviy munosbatlargacha so‘z vositasida ravnaq topadi. Ana shu mantiqdan kelib chiqib, bugungi kunda ommaviy axborot vositalari, davriy nashrlar o‘rnini kamsitmagan holda, davomi…
O‘zbek adabiy tilining shakllanishi va tarixiy taraqqiyotida XI — XV asrlar yozma yodgorliklari muhim ahamiyat kasb etadi. Bu davrga oid qo‘lyozmalarni izlab topishda, qayerda saqlanishini aniqlashda, tadqiq qilib, nashr etishda dunyoga mashhur o‘nlab olimlarning xizmatlari, ayniqsa, Yevropa, Turkiya, Rossiya, O‘zbekiston, davomi…
“Yozuq”ning yozug‘i ne? O‘zaro muomalada yoki badiiy asarlarimizda “Yozug‘i ne edi?”, degan iboraga duch kelsak, ba’zan uni “Manglayidagi yozuvi ne edi”, degan ma’noda ham tushunamiz. Xo‘sh, “yozuq”(“yazuq”) so‘zining o‘zagi “yoz”(“yaz”) qanday ma’noni bildiradi? “Qadimgi turkiy til” kitobida izohlanishicha, qadimda “yaz” davomi…