Убайдулла Хўжаевнинг номини ўзбек ва рус зиёлилари орасида эшитмаганлар жуда кам. Аммо биз мавзуни баён қилишдан аввал бир оз чекиниш қилмоқчимиз. Рус тилидаги «царь» сўзининг ўзбекча муқобили бўлмиш «чор» калимаси эл орасида оммалашгунча Туркистон туркларининг бою камбағали, зиёлию зиёсизи бошидан давоми…
Ватанимиз истиқлолга эришгандан кейин мустамлакачилик тузуми даврида қурбон бўлган адибларнинг ижоди халққа қайтарилди. Абдулла Қодирий, Фитрат, Чўлпон, Элбек, Боту, Усмон Носир каби ижодкорларнинг ҳаёти ва ижодини таҳлил этишга бағишланган салмоқли тадқиқотлар яратилди. Шубҳасиз, қатағон қурбонлари орасида фақат бадиий ижод эмас, давоми…
Ҳар сафар чинакам шеърият билан дийдорлашув муҳаббатни англаш, саодатни ҳис қилиш, инсон қалбини тушуниш лаҳзалари бўлади. Шунинг учун ҳам бу онлар кўнгил байрамидир. Инсон қисмати гўзал, ёниқ, пок тарона ва сўз ила зийнатлидир. “Сўзда сеҳр, шеърда ҳикмат бор”, деб бекорга давоми…
1905 – 1925 йиллар Ўзбек халқининг Шарқ халқлари, шу жумладан, турк халқи билан адабий алоқалари узоқ замонларга бориб тақалади. У ўз ривожи давомида турли тарихий давр шароитлари таъсирида турлича йўналиш ва хусусият касб этиб борган. Бу алоқалар, айниқса, 1905-1925 йилларда давоми…
Ўзбек адабиётида узоқ даврлар мобайнида шеърият етакчилик қилди. Ҳатто халқ театри асарлари яратилиб, томошабинларда саҳна санъатига қизиқиш пайдо бўлганидан кейин ҳам миллий театрнинг майдонга келиши ХХ асрннг 10-йилларига қадар чўзилди. Ҳолбуки, Европа мамлакатларида театр санъати аллақачон вужудга келган, халқнинг маданий-маърифий давоми…
Роман бадиий адабиётнинг навқирон, изланишдаги жанри. Жаҳон адабиётида у драма, достон сингари таянч жанрлардан анча кейин пайдо бўлди. Ўзбек романчилиги яна-да янги, салкам бир асрлик тарихи бор, холос. Абдулла Қодирий етук намуналарини яратиб берган ўзбек романчилиги тез ривожланди, ўсди, изланди давоми…
Ўзбекистон заминида туғилиб, унинг тарихида унутилмас саҳифаларни муҳрлаган аждодларимиздан бири улуғ маърифатпарвар, такрорланмас салоҳият ва тақдир соҳиби Маҳмудхўжа Беҳбудийдир. У туғилган пайтда юрт чор Россияси мустамлакасига айланиб улгурган эди. Азалдан Самарқанд мадрасаларида толиби илмларга таҳсил бериб келган мударрисларнинг аксарияти босқин давоми…