* * * «Ana u! Kelyapti! Ana, anavi yoqdan kelyapti. Kara, qaragin. Nimaga to‘xtab qolding? Bormaysanmi oldiga?— Voy sharmanda! Voy yuzsiz… Anavi yuzsizni qara!— Tangriga ibodat qilish o‘rniga…— Ktszim, jon qizim, iymon keltir, tavba qil. Endi u yoqning keragi yo‘q davomi…
Men har kun ertalab, tunda ko‘rgan mudhish tush ta’siridan turolmay yotar, butun vujudimni qo‘rquv qoplar, chala-yarimta bilgan kalimalarimni qaytarib, arang qimirlardim. Emishki, allaqanday isqirt va rasvo mushuk yo‘limni kesib o‘tar, oyog‘imga yopishib, zorlanib miyovlaganicha izimdan qolmasmish. Uning xira tortgan, shilpiq davomi…
Yuzingda dog‘ ko‘rdim, muborak bo‘lsin…Uyqudagi alahsirashdan. Shaharning kun chiqish tarafida joylashgan mo‘jazgina hovlida ijarada yashay boshlaganimning ikkinchi yili yoz arafalarida uy bekasi — kamsuqum, odamovi beva kampir tuyqusdan qazo qilib qoldi. Kampir kechasi o‘zining hovli chetidagi hujrasida olamdan o‘tgan, ammo davomi…
Itni ham gapirtirishga harakat qilishdi, natija chiqmadi. Hozircha parrandalar ichida odamga o‘xshab gapiradigani o‘zim. Gapirganda ham haqiqatni gapiraman. Hech bir zamonda haqiqatga balo urmagan, ammo uni aytganga qiyin bo‘lgan. O‘zimdan qiyos… Ey, o‘zimni tanishtirmabman-ku. Kaminaning ismlari — Artist! Yosh bo‘lsam-da, davomi…
Qish chillasi oyoqlandi.Sovuq zabtiga oldi.Masjid ayvonida tirik jon ko‘rinmasdi, uzoq-yovuqdan oqib kelishgan namozxonlar o‘zlarini ichkariga olishgan.Besh-olti yuz namozxonni bemalol sig‘dira oladigan bu binoni har biriga duradgorlar tomonidan oylab ishlov berilgan o‘n ikki yog‘och ustun o‘z kiftida tutib turardi. Bu ustunlarda davomi…
Biz Hisorakda yashaymiz.Mening taxallusim — Baqqi Chol. Bilaman, orqavarotdan odamlar «Laqqi Chol» deydi. X. s. Indamayman, o‘zimni bilmaslikka solib yuraman. Arqonni uzun tashlab qo‘yganman, vaqti-soati yetganda tanobini tortaman. Mayli, g‘animlarim chuchvarani xom sanab yuraversin. Menga ham marhum ustoz Tog‘ay Murod davomi…
Derazaning bir qanotini ochib, to‘rtinchi qavatdan tashqariga qaradim. Uh, sovuq. Qahratonning qahri yumshamagan. Kechasi qatronday qotgan yo‘lak va keng ko‘cha, dov-daraxtlar — butun borliq ayozga taslim bo‘lgan. Qor desam qorga o‘xshamaydi, nimadir chirsillab yog‘yapti. Deraza oynalariga chirsillab urilyapti. Toshyomg‘ir sim-simlab, davomi…
Omondavlatning qishloqdan qo‘ng‘iroq qilib indinga bola-chaqasi bilan kelishini eshitib Xudoyqulning ensasi qotdi, nechukdir miyasiga lop etib buyam pul so‘rab keladi, bo‘lmasa besh-olti yildan beri ko‘rishmagan sinfdoshga balo bormidi, degan o‘y urildi. Ko‘ngli xijil tortib, kelmasayam o‘pkalamas edim dedi. O‘zidan-o‘zi xotiniga davomi…
— Hoy, odamlar! Aziz polvon o‘zini yiqitgan polvonga qizini berarmish!— Qizining o‘zi ham shunday deb turganmish. Rozimish.— Juda qiziq bo‘pti-da. Xuddi ertaklarga o‘xshaydi-ya! * * * — Odamlar-o, odamlar, eshitmadim demanglar! Aziz polvonnikiga to‘yga-oov…Hamma hayron: Aziz polvon qiziga qalliq tanlash davomi…
Kampir odaticha erta turdi. Eshikni ochdi. Xonaga gurillab sovuq havo kirdi. Tani yayrab ketgandek bo‘ldi. Hali tashqari butunlay yorishib ulgurmagan, havo allaqanday tumanli va nam edi. Kora jun ro‘molini o‘rarkan: «Qor yog‘adimi nima balo, hidi kelib turibdi», — deya o‘zicha davomi…