Чингиз Айтматов таваллудининг 90 йиллигига Ижодкорнинг умри унинг бу фоний дунёда умргузаронлик қилган йиллари билан ўлчанмайди. Бу гап бошқа касб эгаларига ҳам тегишли, аммо қалам аҳлига бевосита дахлдордир. Чунки ёзувчининг маҳорати ва заҳматли меҳнати билан битилган асарлар салобатли қасрлар, маҳобатли давоми…
Ҳар бир миллий адабиётда вақти-вақти билан шундай асарлар пайдо бўладики, уларнинг аҳамияти таркибидаги бадиий, эстетик, маърифий қиммат билангина эмас, балки, биринчи галда, жамиятга кўрсатадиган катта ижтимоий-сиёсий таъсири билан белгиланади. Муҳаббат ва нафрат, ҳақ ва ноҳақлик, имон ва риё каби алоҳида давоми…
Жумҳуриятимизда, шубҳасиз инқилобий ўзгаришлар кечмоқда. Бу жараённинг қизиқлиги шундаки, биз — оддий деҳқондан ҳукумат бошлиғигача — энди ўрганаяпмиз. Ўзингиз ўйланг, гунг одамга бирдан: «Сенинг тилинг бор, гапир!» дейишса, қай аҳволга тушади?! Бугун, менимча, энг муҳими хотиржам фикрламоқ, оқил ҳаракат қилмоқдир. давоми…
Улуғ маърифатпарвар, миллатпарвар инсон, педагог ва адиб, 30-йиллар бошидаги Сталин қатағони қурбони Мунаввар Қори Абдурашидовдан биттагина сурат қолган. Бу суратга у рафиқаси Лазизахон, 3-4 ёшлардаги бола — Муҳаммадхон билан бирга тушган. Эр-хотин курсида ўтиришибди, устига чакмонча, бошига зардўзи дўппи кийган давоми…
Улуғ устозлардан илмнинг ибодатга қиёсланиши мазмунидаги ҳикматни эшитганимда китоб ўқишга бўлган қизиқишим икки-уч баробар ошган. Бошқа бир устознинг “Ўқиган китобларингдаги муҳим фикрлар, факт ва рақамлар, воқеа-ҳодисаларнинг қисқача баёни, муҳим сўз ва иборалар, мақол ва маталлар, ноёб айтимларни ён дафтарингга қисқача давоми…
«Сўзим охирида одил судлардан сўрайман: гарчи мен турли бўҳтон, шахсият ва сохталар билан ҳам англашилмовчиликлар орқасида иккинчи оқланмайдургон бўлиб, қораландим. Лоақал уларнинг, қораловчи қоракўзларнинг кўнгли учун бўлса ҳам менга энг олий бўлғон жазони беракўрингиз. Кўнглида шамси ғубороти, тескаричилик мақсади бўлмоғон давоми…
Табиат ва жамиятнинг мутлақ қонуни бор: ҳамма нарса ҳаракат қилади, ўзгаради ва ривожланади. Бу қоидани ҳеч нарса четлаб ўтолмайди. Мантиқ шундаки, қўллаб қолса оқин сув ҳам сасийди, чанглаб ётса, ноёб асбоблар ҳам занглайди. Бинобарин, ишлатилмаса, олий маҳсул тилимиз ҳам занглайди. давоми…
Мабодо, бирон сабабга кўра, бизнинг айрим тилшунос, адабиётшунос ва таржимашунос олимларимизни… жазолаш лозим бўлиб қолса, уларни ўзлари ёзган китобларини кўпчилик ўртасида овоз чиқазиб ўқишга мажбур қилиш керак. Бундан оғир жазо бўлмаса керак жаҳонда! «Ўқувчи» — зерикиб ўлади, тингловчини эса қўрғошиндай давоми…
Тошкент шаҳар фирқа қўмитасининг XI пленумида қилинган маърузада олий ва ўрта мактабнинг ўн минглаб битирувчилари орасида… саводсиз дипломлилар, маънавий қадриятларни йўқотган ёшлар тобора кўпайиб бораётганлиги айтилган эди. Ўқиймиз: «Шуниси ажабланарли ҳолки, олий ўқув юртларида носоғлом эҳтирослар бошқа ҳар қандай муассасалардагига давоми…
Дадам оналарига жуда меҳрибон эдилар. Жосият бибим биз билан турардилар. Бибимнинг уч келинлари: Робия, Раҳбар (менинг онам), Марҳамат опоқилар эди. Келинлар бир оиланинг фарзандидек аҳил яшашарди. Энг севикли келин менинг онам бўлса керакки, бибим: — Раҳбар қизим, деб мурожаат этардилар. давоми…