Tobutni barakning tor-tanqis eshigidan olib chiqishayotganda, turklar g‘uj bo‘lib olishdi. Xuddi marhum eshitib qoladiganday hadiksiragan shivirlash eshitildi:— Oldini tushiringlar!Haligi odam aytganday qilib, ming mashaqqat bilan eshikdan chiqishdi. Hovliga chiqishgach, odamlar yengil nafas olishdi. Yomg‘ir savalamoqda edi, lekin tobutning atrofida turgan davomi…
Onam o‘libdi. Men bu haqda ozodlikka chiqqan kunim eshitdim. Meni kutib, ko‘mish marosimini kechiktirishibdi. Hammalari: «Oxirgi nafasigacha seni esladi…» — deyishdi.Shaharga, mening oldimga faqat otam bilan Amerikalik kelishgandi. Men soat to‘qqiz bo‘lishini kutib turdimda, keyin indamay so‘ridan kamzulimni oldim. Egnimga davomi…
Men otamni juda kam bilardim, uni ko‘rganimga juda ancha vaqt bo‘lgan, shuning uchun ham u yaxshi odam bo‘lganmidi yoki juda yomonmidi, tayin-taxsirli biror narsa deyishim qiyin. Bolalikda hamma otasini telbalarcha va hattoki ko‘r-ko‘rona sevadi. Men ham otamni jon-dilimdan yaxshi ko‘rardim. davomi…
Tut novdalari yana ko‘m-ko‘k barg bilan qoplana boshladi. Hatto ishonging kelmaydi. * * * Oshxonaga borib non kesish va non solingan tarelkani stolga qo‘yish uchun pianino oldidan pastga tushdim Keyin onam ovqatga chaqirguncha yana birinchi barmoqlar uchun ekzersislarni chalishga kirishdim. davomi…
Avtomobilning eshigi ochildi-da, ojiz nur qorong‘ilikni tilib o‘tdi, bola stakandagi choyni to‘kib yubormaslikka tirishgancha patnisni mashina ichida o‘tirgan odamga uzatdi.— Yashavor, Mahmud!—dedi orqa o‘rindiqda o‘tirgan kishi.—Har doimgidek issig‘idan olib kelibsan.Bola jilmaydi, bu yoqimtoygina sepkilli o‘smir edi.— Tezroq bu yoqqa chiqa davomi…
— Manqal oldida o‘ynashni bas qil!— O‘ynayotganim yo‘q-ku, oyi.Bola kul ichidan otashkurakni tortib olib, manqalning qulog‘iga ilib qo‘ydi. Ko‘mir allaqachon kulga aylanib bo‘lgan, manqal deyarli sovib qolgandi. Faqat uch-to‘rttagina cho‘g‘ kul ichida miltillab turardi.Bola onasiga qaradi. U oyog‘ini tagiga bostirib davomi…
Eshikni astagina taqillatishdi. Uyqu o‘chib ketdi. U ko‘zini ochdi. Ko‘chadan tushayotgan yorug‘lik xonadagi sarishtasizlikni hamda ifloslikni yanada bo‘rttirib ko‘rsatardi. Pol ustiga karton bo‘laklari yoyib tashlangandi, unda shaftoli danagi, qog‘oz qiyqimlari sochilib yotar, qoq o‘rtada esa bir juft yozgi tufli turardi. davomi…
Manavi yerda, oynaning oldida men o‘tirardim. Barcha o‘tkinchilar meni tanishardi. Shu yerdan bola-baqralarga baqirib qo‘yardim. Kechqurunlari qizim xabar olgani kelardi. Nabiram esa tug‘ilganidan buyon doim men bilan birga edi. Agar men bo‘lmaganimda, uning tirik qolishi dargumon edi. Ko‘z ochib yumguncha davomi…
— Quloq sol! He-ey! Hoy, eshityapsanmi? Hoy! Jinni! Quloq sol, Shukur! Tush pastga! Machta uchidagi kallavaram, eshityapsanmi? U yerda nima qilyapsan? Jinni bo‘lib qoldingmi, nima balo, nega u yoqqa chiqib olding? Ahmoqlarning ahmog‘i! Rasvo! Hayvon! Palid! Tush, deyapman! Otangning arvohini davomi…
— Shuna-qa-a,— dedi cho‘zibgina xayolchan kapitan Memed.— Mana shunaqa, Oganes afandi. Xoh ishon, xoh ishonma, lekin bularning hammasi bor gap: dengiz tubida ombor joylashgan. Yer sharini tit-pit qilsang ham bunaqasini uchratmaysan, dunyoning yettinchi mo‘jizasi naq burnimizning tagida, Oltin Shox ko‘rfazida, davomi…