O‘rgimchaklarda ko‘pchiligimizning xayolimizni qochirgan narsa uning uyasidir. Aslini olganda, o‘rgimchak juda ko‘p tarafdan g‘aroyib maxluq. O‘rgimchaklar turiga qarab barcha iqlim zonalarida, havoda ham, suvda ham, yerda va tuproqda ham yashaydi. Ba’zi birlarining kattaligi 8 santimetrga yetadi, boshqalari esa bazo‘r ko‘zga davomi…
«Menikida mehmon bo‘lmaysanmi?» deb so‘radi o‘rgimchak chivindan. Ayyor o‘rgimchak juda aqlli, shunday emasmi? Biladiki, u to‘r orasida chuvalashib qoladi, kechga borib mazza qilib ovqatlanadi. Yelimshak tola chivinlar uchun qopqon vazifasini o‘tasa, xo‘sh, o‘rgimchaklarning nega o‘zlari o‘sha yerga o‘ralib qolmaydi. Javob davomi…
Hammaga ma’lumki, odamlar tomirida qizil qon oqadi, ko‘k qon esa faqat ertaklardagi aslzodalarda bo‘ladi. Buni qarangki, ko‘k qon faqat ertaklarda bo‘lib qolmas ekan. Tabiat o‘rgimchak, chayon va krab (dengiz qisqichbaqalari)ni ko‘k qonda yaratgan ekan. Ko‘k qon oddiy qondan nimasi bilan davomi…
Avvalo shuni bilingki, o‘rgimchak — hasharot emas. Ular alohida sinf bo‘lib, o‘rgimchaksimonlar deb ataladi. O‘rgimchakning oyog‘i oltita emas, sakkiztadir, ularning tuzilishi ham mutlaqo boshqacha. O‘rgimchak, go‘yo ikki qismga bo‘lingan. Bu avvalo, boshko‘krakni tashkil etgan bosh va ko‘krak qafasi hamda undan davomi…
Dunyoda o‘rgimchaklar uchramaydigan joyni topish amrimahol. Ularni dengiz sathida ham, Everest tog‘larida ham, o‘rmonu maysazorlarda, botqoqliklarda, sahroyu yerosti tuynuklarida ham ko‘rish mumkin. Ko‘p odamlar o‘rgimchaklardan cho‘chishadi, darvoqe, o‘rgimchaklarning ba’zi turlari chindan ham zaharli. Ikki turidan boshqa hamma o‘rgimchaklarda zaharli bezlar davomi…
Siz biror marta tarantella (italyanlarning sho‘x raqsi va musiqasi)ga tushganmisiz yoki biror kishining bu o‘yinga tushganini ko‘rganmisiz? Bu raqsning paydo bo‘lishi biylarga aloqadorligidan xabaringiz bormi? Biy — yirik harakatchan sertuk o‘rgimchak. O‘rta asrlarda biy chaqib olgan odamni «tarantizm» bilan kasallanadi, davomi…
Erda o‘rgimchaklar ming yildan buyon yashaydi va ming yildan buyon ular g‘ayrioddiy tolasidan to‘r to‘qiydi. Nima uchun odamlar o‘rgimchaklarning hayratga solarli mahoratidan foydalanishmaydi va ularni o‘zlari uchun ishlashga majbur etmaydi. Ma’lumki, o‘rgimchak tolasidan gazlama tayyorlash tajribasi ancha oldin o‘tkazilgan va davomi…