Саргузашт I. Саратон кунларининг биридаСаратоннинг жазираси авжга чиққан, қуёш осмондан нур эмас олов тўкаётгандек.Ётоқда мендан бошқа ҳеч ким йўқ. Ҳамётоқларим салқин паркларда дарс тайёрлагани, баъзилари консультацияга кетишган.Сал камхаржроқ бўлганимдан нонга куним қолиб, иссиқ ётоқда димиқиб дарс тайёрлаяпман, куннинг иссиғи ҳатто давоми…
«Ҳунарни асрабон нетгумдир охир, Олиб тупроққами кетгумдир охир.Навоий Ҳамроҳим «Темир кўприк»да қўниб ўтишимизга унча рўйхуш бермаган бўлса ҳам, автобусдан қўярда-қўймай олиб тушдим.— Нима қиласиз вақтни бекорга ўтказиб, чой бўлса Чимқўрғонда ичардик-да.— Битта дутор эшитиб кетайлик. Ажойиб бир машшоқ бор. «Танавор»ни давоми…
Шарафатга ота уйидан чиқиб кетиш осон бўлмади. Бу ишнинг бутун оғирлигини йўлнинг ярмига етганда сезди. Кўча муюлишигача эргашиб келган онасининг маъюс кўзларини, остонада бошини эгиб қолган дадасини эслади-ю, қадами секинлашгандек бўлди. Бир нафасда уйи, ҳовлиси, чиқиб келаётганда миёвлаб оёғига суйкалган давоми…
Қўзибой раиснинг бугун шундай иши кўпайиб кетдики, «дод» деб юборишига сал қолди. Ҳали у киради, ҳали бу киради, ҳаммаси ҳам атайлаб қилгандек, жанжалли иш билан келган. У идора олдида тўпланиб турган кишиларнинг бараварига гап бошлаганидан икки қулоғини беркитиб: «Вой, барака давоми…
Омонтойнинг бу ерда ҳали таниш-билишлари йўқ. Қўзибойга суяниб қолган. Айниқса янги келган кунлари қилган яхшиликларини ўла-ўлгунча эсдан чиқармайди. Хотини Илтифотхоннинг ўғилчаси Таваккалжондан кўнгли нотинч эди. Омонтой болага раиснинг хотини Кокила қараб турганини айтиб тинчлантирди, чақалоққа яхши қарашини тайинлаб, туғруқхонадан хотиржам давоми…
Қўзибой бундан уч кун аввал отда кета туриб шу ўрикнинг новдасига бўй чўзиб қараганда куртаклар бўртиб қолган эди. Энди бўлса анор донасидек қип-қизил ғунчалар пайдо бўлибди. Отабойнинг ҳовлисидаги бодом худди крепдешин кўйлакни дорга ёйиб қўйгандек чаман бўлиб ётибди. Бирдан Қўзибойнинг давоми…
Кундузи ҳаво жуда яхши эди. Кечаси бунақа бўрон бўлишини ким билибди? Мўйлов, Бесардан юкимни олиб келаман, деб машина сўраганда офтоб чарақлаб турган эди-я! Ўшанда машина бериб чакки қилган экан. Ҳалигача кўчада мотор гурилламайди. Қайтмабди-да!Қўзибой у ёнбошидан-бу ёнбошига ағдарилади.Ташқарида бўрон қутурган. давоми…
Эрталаб Ўрик домла райондан қайтиб келди. Унинг оғзи қулоғида, қиқир-қиқир кулади.— Неваралар муборак бўлсин, домла, — деди Бургут унга чой узатар экан.— Қуллуқ, қуллуқ, болам, омон-эсон қутулибди ишқилиб.Домла чой устида қизиқ бир ҳангомани айтиб берди.— Туғруқхонага кетаётсам райторг Умаралининг уйида давоми…
Мен бу одам ҳақида биринчи марта Ёзёвон чўлининг қоқ ўртасида, Чўл бургутининг чайласида эшитган эдим.Чўл бургути янги очилган қўрикдан йигирма беш гектар ерни боғ учун ажратиб қўйганини ва бу ерни обод қилиш учун райисполкомнинг алоҳида қарори билан Ўрик домланинг ўзи давоми…
I Чўл бургутини излаб Олтиариқдан Ёзёвонга отда жўнадим. Ҳали қуёш ботмаган, унинг кечки қизғиш нурлари барглари сарғайган ўрикларни, терак учларини ловиллаб ёндираётгандек. Осмон кўм-кўм, уфқда худди атайин бўяб қўйгандек, қип-қизил булут парчаси судралиб юрибди.Канал кўпригидан ошиб, чўл томонга жиловни бурдим. давоми…