Osmonni bir tekis bulut qoplagan, yomg‘ir maydalab, ezib yog‘ardi.Xodivoyning do‘koni bozorga kiraverishdagi savdo chakqon yerda joylashgan, ammo havo past bo‘lgani uchun bugun xaridor siyrak. Xodivoy esnab o‘tirgandi, bir mahal sinfdosh o‘rtog‘i shitob bilan bostirib kirib qoldi.— Ha, oshna, shahding pastroq davomi…
Qo‘qon shamoli qishda qutirib ketadi. Tomlarda, daraxtlarda, simyog‘ochlarda uvillaydi, o‘kiradi, chiyillaydi. Daraxtlarni egadi, bukadi, «qars-qars» sindiradi. Elektr simlarini uzadi, o‘t chiqaradi. Hammayoqqa dahshat soladi. Shivalab yog‘ayotgan qorni o‘z mayliga qo‘ymay to‘zg‘itadi, olis-olislarga uchirib borib pastqamliklarga, zovurlarga, burchak-burchaklarga tiqib tashlaydi…Ayozli kun davomi…
Kish ayni avjiga chiqqan mahal edi.Men maktabdan keldim-da, tez-tez ovqatlandim, ustimga bu yil dadam tiktirib bergan barra teri po‘stin bilan tulki tumoqni, oyog‘imga sal kattaroq bo‘lsa ham, akam ovga kiyadigan yo‘g‘on, uzun qo‘njli etikni kiydim. Dahlizda turgan bambuk sopli qarmog‘imni, davomi…
Mening ikki opam urush davrida Vatan himoyasi yo‘lida halok bo‘lgan erlariga sadoqat saqlab, boshqa turmush qurishmadi. Biri ikki o‘g‘ilni, biri uch farzandni otasiz o‘stirib odam qilishdi. Bunday onalar har bir qishloqda, har bir shaharda bor. Men shu hikoya orqali ularning davomi…
O‘sha oilamiz boshiga og‘ir kulfat tushgan kuni, men, o‘n yashar bola, nimadandir ko‘nglim g‘ash, uyimiz ro‘parasidagi paxsa devorga chiqib, o‘zimcha go‘yo otga minib o‘tirardim.U mahalda biz Turkiston shahrining eng so‘lim joylaridan biri — Lager ko‘chasida ikki xonadan iborat, oldi ayvon, davomi…
Men har safar Munavvar kelinoyimni eslaganimda keyinchalik ro‘y bergan bu og‘ir voqea emas, dilimda sal ma’yus va iliq hislar uyg‘ongan yoz kuni esimga tushadi.…Buvimning sersoya bog‘i qarindosh-urug‘larimizga, tog‘amning yor-birodarlariga to‘lgan: birov o‘choq qurmoqda, birov o‘tin yormoqda, birov hovliga suv sepib, davomi…
Poyezd manzilga ertalab soat beshlar chamasida yetib keldi. Vohid uyquli ko‘zlarini arta-arta perronga chiqqanida, tong nafasi sezilib qolgan, lekin ro‘paradagi chorbog‘ning ichi haliyam qorong‘i, u yer-bu yerda lampochkalar charakdab turardi.Havo salqin edi. Dimoqqa atirgul hidi urar, go‘yo ro‘paradagi bog‘da mevali davomi…
U kishi sahnadagina emas, hayotda ham quyib qo‘ygan Otello edi. Egnida eskiroq movut palto, yalangbosh, deyarli oq oralamagan qalin jingalak sochlari bir oz to‘zg‘igan Abror aka aksariyat teatrdan chiqib Xadragacha kelar va Shayxantovurga qarab piyoda ketar edi…Uning qiyofasida — yag‘rindor davomi…
— Ko‘kterakdanman, dedingizmi, bolam? Maqsud Laylak — degan bo‘lardi, hayotmi?.. Salom aytib qo‘yasiz. Bu haligi… Musavoy polvon-chi?— U kishi qazo qilganlar, ota…— E, shunaqami? Joyi jannatdan bo‘lsin! Ko‘p yaxshi odam edi, rahmatlik. Oshqovoq bo‘lmaganda qishlog‘imizda ildiz otib ketarmidi, qaydam. Tuppa-tuzuk davomi…
Abdulla akaning «O‘tmishdan ertaklar» asari muhokamasida bir masala ustida qattiq munozara bo‘ldi.Asarda, munozara ishtirokchilarining tili bilan aytganda, bitta «nozik» joy bor: qishloqda usta Qahhorning nafasi o‘tkir emish, — degan gap tarqab ketadi-yu, kasalga chalingan qiz-juvonlar uning hujrasiga serqatnov bo‘lib qolishadi. davomi…