1 Холиёр устига чойшаб ёпилган оёқларини қимирлатди. Теп-текис солинган чойшаб тагида улар каравотнинг нариги учигача қимирлаши керак эди-ку… Энди оёқларининг, тўғрироғи, оёғининг панжалари бешта, товони битта. Энди ҳатто тиззаси ҳам битта. Оёғи эса бир яримта, ундан ҳам камроқ.Энди у чопиб-чопиб, давоми…
Ғайбаров тебранма курсида ўтирар экан, кўзларини юмиб олган эди. Иш оғир, ўзига хос юки бор. Мансаб пиллапоялари бўйлаб кўтарилиш четдан қараганда, яхшидир, аммо унинг залвори, машаққатларини ҳар ким ҳам ҳис этолмайди. Ақлий меҳнат бўлса-да, тинкангни қуритади, эзиб ташлайди. Ютоқиб-ютоқиб чекканингда давоми…
Махсум қилдек бўйни устида ликиллаб турган муштдеккина бошини тўхтовсиз силкий бошлади. Гўё шундай қилса, дахшатли туш таъсиридан қутиладигандек эди. Аммо бу туш деганлари хира пашшадек нуқул айланар, ҳар сафар янги-янги тафсилотлар келиб қўшиларди.Чол инқиллаганча тўрта тахтадан қўпол ясалиб, остига саккизта давоми…
Душманнинг келаётгани аниқ эди. Сардор Шамолқоя остида кенгаш гулхани ёқишни буюрди. Коҳиннинг минғирлаганига эътибор бермай, қабила аҳлини тўплади. Жангчилар, оқсоқоллар, аёллар, болалар гулхан олдида қомат кериб турган Сардорнинг оғзига тикилдилар.– Қарлонлар келяпти, – деди у жангчиларга бир-бир син соларкан, – давоми…
Бошимга тушди ғам тиғи, бало тоши, ажал захми,Кўр, эй, ҳижрони золимким, нелар бошимга келтурдинг.Алишер Навоий Абдураҳмон Чаганада вояга етган. «Туғилиб, вояга етган» деб ёзмаётганимизнинг сабаби шундаки, унинг қаерда туғилганини ҳеч ким, ҳатто ўзи ҳам билмайди. Вояга етган жойи эса аниқ давоми…
Чаганада ғаройиб одамлар кўп. Аммо Панжи полвон ғаройибларнинг ҳам ғаройиби. Масалан, байрамларда марказдаги ягона кўчадан қулфу яшил кийиниб, алвон туғлар кўтарганча, жамоа-жамоага бўлиниб, аскарларга хос сафларга тизилган бахтиёр намойишчиларнинг хуррам кайфиятларига мос тушмаган ишлар қилади. Яъни, тахтадан муваққат ясалган минбарда давоми…
Алпомиш чоҳга тушганини биласиз. Чоҳга ярадор ғйз қулаганини ҳам биласиз. Ғозни отолмаган шакаман мерган ору номусдан юрак бағри эзилиб йиқилганини ҳам биласиз. Алпомиш ғозни даволаб, қанотига хат бойлаб, юртига элчи қилиб учирганидан ҳам хабарингиз бор. Ғоз яна мерган кулбаси устидаги давоми…
Аслида мен моддиюнчиман. Аллоҳ таолога шак келтирган жойим йўқ, аммо… Биласизми, эсимни танигач, кечган умрим Русияда ўтган. Шу бепоён мамлакатда аввал номзодлик, кейин докторлик ишимни ҳимоя қилдим. Илмий раҳбарим кўп маърифатли олим эди, қатағон зулмининг борки ситамини бошидан кечирган, бу давоми…
Бол тотли деб бармоғингни тишлама.Мақол Аканг қарағай қишлоққа кайфияти бузилиб, руҳи эзилиб, минг-минг пушаймонлар еб қайтиб келди. Бўлиб ўтган аччиқ ичакдай узун гапларни ҳеч кимга, ҳатто қўрбошига ҳам айтмади.Айтсам, Тошкентга бориб, тоғам билан юлишиб келишдан қайтмайди, деб ўйлади. Бўлмаса, қўрбошидан давоми…
Воҳид ярим соат олдин ишини тугаллаб, кўчага чиқди.Трамвайда бораркан, очиқ ойнадан баҳор ҳавоси юзига урилар, кун бўйи михланиб қоғоз титкилаганидан димиққан юраги қафасдан озод бўлган қушдек яйраб, потирлар эди. Кунлик иш мажбуриятидан қутулганига бир енгил тортган бўлса, атрофни кузатиб, кўклам давоми…