Arab yozuvchisi (Misr). Qohira universitetining adabiyot fakultetini tugatgan (1934). «Bema’ni shivirshivir» (1936) novellalar to‘plami jamiyatdagi boylik va qashshoqlik o‘rtasidagi ziddiyat haqida.Romantik-tarixiy romanlarini («Taqdir o‘yini», 1939; «Radobis», 1943; «Fiv kurashi», 1944) yozgach, Najib Mahfuz yana ijtimoiy mavzuga murojaat qilgan. «Yangi Qohira» (1945) romanida 2-jahon urushidan avvalgi Misr yoshlarining hayoti aks ettirilgan. «Xon al-Xaliliy» (1946), «Midak tor ko‘chasi» (1947), «Avvali va nihoyasi» (1949) romanlarida 1919 yildagi inglizlarga qarshi qo‘zg‘olondan 2-jahon urushi tugaguncha bo‘lgan davrdagi Misr jamiyati turli tabaqalari hayoti panoramasi chizilgan.Najib Mahfuzning 1956—57 yillarda nashr etilgan, eski Qohiraning dahalari nomi bilan atalgan mashhur romanlari — «Bayn alkasrayn», «Kasr ash-Shouk» va «as-Sukkariya» 20-asrning 1-yarmidagi Misr oilalari hayoti haqida.«Nil ustidagi safsata» va «Miramor pansionat» (1966), «Yomg‘ir ostidagi sevgi» (1975) romanlarida Misrdagi 1952 yildagi inqilob va undan keyin yuzaga kelgan muammolar tasvirlangan.«O‘g‘ri va it» (1961) romani hamda «Ilohiy dunyo» (1963), «Badnom xonadon» (1965), «Qora mushuk qovoqxonasi» (1968), «Shiypon ostida» (1969) novellalar to‘plamlari muallifi.Najib Mahfuzning ko‘pgina asarlari ekranlashtirilgan yoki sahnalashtirilgan. Asarlaridan parchalar o‘zbek tilida e’lon qilingan.Nobel mukofoti laureati (1988).
Huvillab yotgan bu imoratga men tez-tez kelib turardim. Bu imorat hali yap-yangi edi – hatto hali undagi bo‘yoqlarning hidi ham shundoqqina ufurib turardi. U chorburchak yerda o‘rnashgan edi. Bir necha muddatdan keyin uning peshtoqida bizning firmamiz nomi yozilgan lavha paydo davomi…
Avvalo, Shvetsiya akademiyasiga va uning Nobel mukofoti bo‘yicha qo‘mitalariga, mening uzoq muddatli badiiy mehnatimga shunchalik katta baho berganligi uchun minnatdorchilik bildiraman. Ko‘pchilik uchun notanish tildagi murojaatimni ochiqko‘ngillik bilan qarshi olasizlar, degan umiddaman. Aynan shu til — arab tili oliy mukofotga davomi…
– Dadajon. – Labbay, qizim. – Biz dugonam Nodiya bilan hamisha birgamiz. – Juda yaxshi-da, qizim. – Sinfda ham, tanaffusda ham, oshxonada ham. – Juda soz. Yoqimtoy, tarbiya ko‘rgan qiz u… – Ammo ilohiyot darsiga boshqa-boshqa sinflarga qatnaymiz. U xotiniga davomi…
Qorong‘ilik shu qadar quyuq ediki, devorga o‘xshardi. Hech narsa ko‘rinmasdi. Ular yo‘qlikda uchrashganlarida, yong‘oqning yerga tushgandagi to‘qillashidan boshqa ovoz eshitilmadi. Qorong‘ilikda yong‘oq dumalab-dumalab muallimning yoniga yetib boradi. Ko‘pincha muallim shunday deydi: – Men qorong‘ida yaxshi ko‘raman. Bunga qamoqlarda va bo‘shliqda davomi…
Kechqurunlari Abdurahmon bog‘iga kirib, undan zavq olishni xush ko‘rar edi. Bu uning odatiga aylangan edi. Abdurahmon aksariyat vaqtini uyida o‘tkazar, zarur kezlardagina ko‘chaga chiqar edi, xolos.U iliq tsentyabr kunlarining birida boqqa kirib, tevarakka sinchkov ko‘z tashlagan ko‘yi, notekis yo‘lakcha bo‘ylab davomi…
“Baxt” deb atalgan chog‘roqqina qahvaxonada kelgan-ketganning e’tiborini tortadigan narsalar ancha-muncha. Lekin bu yerda chindan ham diqqatga sazovor G‘aroyibot “Qalampir”dir.Qalampir — o‘n ikki yoshlar chamasidagi bolakay. Uning asl ismi — Taha Sankar, ammo qahvaxonada va bu tevarak-atrofda u “Qalampir” laqabi bilan davomi…
Onam menga dedi:– Endi foydang tegadigan vaqt bo‘ldi. Mana bu bir qirsh*ni olginda, borib ful* olib kelgin. Ko‘chada o‘ynab qolib ketmagin. Avtomobillardan nariroqda yurgin.Tovoqni oldim. Taxta kavushimni kiyib, qo‘shiq xirgoyi qilgan holda, yo‘lga chiqdim. Sotuvchi oldida odam ko‘p ekan. Marmar davomi…
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.