Гирдоб ва торнадо бир-бирига жуда ўхшаш. Гирдобни «денгиздаги торнадо» деб ҳам аташ мумкин. Аввал торнадонинг ўзи нима эканини билиб олайлик. Торнадо — ҳақиқий айлана кўринишидаги штормдир. У момақалдироқ гумбурлаётган ҳудудда қора суйри (воронкасимон) булут кўринишида пайдо бўлади. Суйри булут пайдо давоми…
Деярли ҳар бир киши кучли шамолли ва момақалдироқли бўроннинг гувоҳи бўлган. Аммо бир вақтнинг ўзида бир неча минг квадрат километрли ҳудудни қамраб оладиган бўронлар ҳам бўлади. Шундай бўронлардан бири циклондир. Циклон пайтида шамол ҳамма томондан паст босимли жой бўлган бўроннинг давоми…
Шторм ёки ураган табиатнинг шу даражада асов ва бетизгин ҳодисасики, унинг маълум бир йўналиш бўйлаб ҳаракатланишига ишониш қийин. Шунга қарамасдан, мавсум бошланиши биланоқ, ураганларнинг ҳар бири ўзига яраша ном олади ва уларнинг ҳаракат йўналишини ҳам олдиндан айтиб бериш мумкин. Дунёнинг давоми…
Циклон ёмғир билан бирга эсадиган ва вайронагарчиликлар келтирувчи кучли шамолдир. У йўлида учраган уйларнинг томини ағдариб ташлайди, дарахтларни таг-томири билан юлиб отади, экинларга зарар келтиради. Циклоннинг марказида паст босимли жой бўлгани учун ҳам ҳавонинг улкан массаси унинг атрофида тезлик билан давоми…
Бугунги кунда «реактив» сўзи тез-тез қулоғимизга чалиниб туради. «Реактив оқим» тушунчаси реактив самолётлар билан боғлиқ эмасмикин, деб ўйлаб қоласан киши. Аслида бундай эмас. Реактив оқимлар Ер атрофидаги шамоллар тизимининг бир бўлагидир. Келинг, гапни «шамол» тушунчаси нимани англатишидан бошлай қолайлик. Шамол давоми…
Шамол эсаётганда сизга унинг тезлиги жуда юқоридай туюлиши мумкин. Кейинчалик об-ҳаво маълумотини эшитганингизда, «шамол тезлиги секундига 10—15 метрни ташкил этгани»ни билиб оласиз. Шамол тезлиги бизни чалғитиши ҳеч гап эмас. Аммо айрим кишилар учун шамол тезлигини аниқ билиб олиш муҳим аҳамиятга давоми…
Шамолнинг «сабо», «эпкин», «ел», «шабада», «самум», «тўфон», «изғирин» сингари ўнлаб номлари бор. Лекин бу унинг ҳамма турлари номи мавжуд дегани эмас. Биз: «Шабада эсяпти» ёки «Шамол туряпти» дейишимиз мумкин. Лекин кўпгина шамолларнинг ўзига хос номи бор. Улар бундай ўзига хос давоми…
Дунёдаги илк телескопни голландиялик оптика мутахассиси Данс Липпертей ясаган эди. Аммо унга қадар турли олимлар, XIII асрдан бошлаб, катталаштириб берувчи линзалар ёрдамида тажрибалар қилиб кўришган. Ўта қашшоқ кун кечирган Липпертейнинг кашфиёти ҳеч кимга маълум бўлмай қолиб кетди. Орадан бир йил давоми…
Маълумки, спектрнинг ўзинигина ўрганиш ҳам мунажжимларга биздан миллиардлаб миллар нарида бўлган юлдузнинг таркибини, унда қандай элементлар мавжудлигини билиб олиш, юлдуз температурасини ўлчаш, ҳаракат тезлигини ҳисоблаб чиқиш ва бу ҳаракат Ерга томон ёки Ердан нарига йўналганини аниқлаш имконини беради. Спектр оқ давоми…
Коинот ҳақида қанчалик кўп билганинг сайин уни тасаввур қилишинг шунчалик қийинлашиб боравериши ҳайратланарлидир. Бугун биз Коинотга Ер ва Қуёш системасининг бошқа сайёралари билан бир қаторда Қуёш системасининг ўзи ҳам кирадиган Сомон Йўли галактикаси, шунингдек, бошқа галактикалар ҳам киришини яхши биламиз. давоми…