1. Бегоналар қайнаган замин Ташқарида ҳамма нотаниш. Қуёш, ечинишга ечиниб қўйиб, энди уятидан донг қотган яланғоч дарахтлар, оғир асфалтдан бичилган кафани ичида зил кетаётган йўл, тўққиз қаватли бинонинг ҳар бир катагида урчиётган сувараклару ертўлани сув босганига қарамай, яна янги жиҳозни давоми…
– Тўрткўз?! Тўрткўз, бу сенми? Ў-ўзингмисан? М-м-мени излаб келдингми? Се-э-на? Вой, азамат-эй! Қўй, ялама қўлимни… э, яламасанг-чи, эси йўқ. Томоғинг тушади. Оббо! Ҳа-а, кабобнинг ҳидини сезибсан-да. Кабоб иси… кейин, хомпиёз иси… Хомпиёзнинг иси ўлгудек сассиқ бўлар экан… ҳиқ-қ… ичингдан ҳам давоми…
Саратонннинг иссиғига чидай олмаган қишлоқ одамлари кеч тушиб, ҳаво салқин бўлишини кутиб ётган маҳал Назар домланинг уйидан қий-чув овоз эшитилди. Бу ғала-ғовурларга кўникиб қолган қўшнилар: «Назар ичиб келиб хотинини яна дўппослаяпти, ҳеч ақл кирмади-да, бу бетавфиққа, Худонинг берган куни шу давоми…
Агарда туман ижодкорларининг ижодий танлови баҳона қўлимдаги машқларни бир бор кўриб чиқиш зарурати туғилмаганда, балки бир покиза аёл қалбидан тўкилган бу дурдоналар мендек ўзини ижодкор санаб юрган бир инсоннинг айби билан кишилар нигоҳидан яна қанча вақт яшириниб ётар эди. Мен давоми…
Тонгда мени кимдир туртилаб уйғота бошлади.— Жаббор тур, турақол энди.Уйқу элитаётган кўзларимни ҳарчанд очишга ҳаракат қилмай, барибир оча олмасдим.— Вой ўзимнинг уйқучи укам-эй, қани туриворчи. Овоз эгасини энди танидим. Бу акам Қаҳҳор эди. Мулойим товушда яна менга мурожаат эта бошлади.— давоми…
«Барчани қўйингу мен зорга йиғланг».Бедил «Фоний дунё бандалари нимани унутишади?!»«Ҳамма нарсани. Ҳатто Тангрини ҳам». Дунёда одамлар бир-бирларига Киприк янглиғ яқин яшайдилар. Аммо… тўймайдилар бу ёлғон Дунёга, Менинг эса… рухсорим киприклар соясида ниҳон бўлур. Бебақо оламнинг нолакор бандалари ногоҳ бандларидан узилсалар давоми…
«Нега шундай қилдим? Энди нима бўлади?..» Кечки овқат тайёрлаётган Раҳима гоҳ-гоҳ хўрсиниб, шу ҳақда ўйларди. Дили ғаш, кўнгли вайрон. Кўргилик ёмон. Айниқса, ўзинг тилаб олсанг. На дардингни бировга айта оласан, на бир маслаҳат сўрайсан. Ёғинг-да қоврилаверасан, қоврилаверасан.У оёқ остида ётган давоми…
1494 йил қаҳратон қиши Фарғона мулкида қалин қорлари, қаттиқ совуқларию, аччиқ изғиринлари билан одамлар ёдида кўп йиллар қоладиган бўлиб ўтиб борарди.Тонг отган ҳамоно Умар Шайх Мирзо сарой кутволи* Муҳаммад Қавчинни ёнларига олиб, бутун ҳисор ичкарисини айланиб чиқдилар… Эшик оғага муҳим давоми…
Содиқ бугун димоғи чоғ кириб келди. “Тинчликми?” дея Сурайёнинг сўзсиз берган саволини нигоҳидан уқиб:– Э, сўрама, нақ омадим чопди. Анови иккаламизни бирга хизмат сафарига жўнатадиган бўлишди. Йўл-йўлакай у ёқ-бу ёқдан гаплашиб кетдик. Тўғриси, менга бироз рўйхушлик бергандай бўлди, – деди давоми…
Рассомнинг тоққа келганига ҳафта бўлди. Аммо чизишни бошлашга ҳали киришгани йўқ. Ускунаси олдида бўёқлар терилганича, илк тасвир қоғози – эскиз эса оппоқлигича турибди . Гап унинг кўп йиллардан бери яратишни ўйлаб қўйган, дурдона бўлмаса ҳамки, бош асари ғоясини чизишни дилида давоми…