Qizig‘i shundaki, o‘simliklarning ham ozuqa ishlab chiqaradigan «fabrikasi» bor. Yashil barglar ana shunday «fabrika»dir. Olma va shaftoli mevalari shirinligini hammamiz yaxshi bilamiz. Demak, ularning tarkibida qand moddasi bor. Ammo u qayerdan paydo bo‘ladi? Ularni shaftoli va olma daraxtlarining yaproqlari ishlab davomi…
Oilangizda parhez saqlaydigan kishi bormi? Agar bo‘lsa, u qaysidir ovqatni yemasdan: «Uning kraxmali ko‘p, menga to‘g‘ri kelmaydi», deganini eshitganmisiz? Mabodo, uyda o‘smirlar bo‘lsa, ular «yaxshiroq o‘sish uchun» ko‘proq kraxmal tanovul qilishadi. Kim nima deyishidan qat’i nazar, kraxmal dunyodagi eng muhim davomi…
O‘simliklar o‘zini zararkunandalardan himoya qila oladimi? Ayrimlari himoya qilishi mumkin ekan. Amerikaning tropik o‘rmonlarida dunyodagi eng g‘aroyib o‘simliklardan biri moviy passiflora — ehtiros guli o‘sadi. Uning gullari katta-katta va g‘alati tuzilishga ega. Bu o‘simlikning suratlari Yangi Dunyodan Yevropaga 1610 yili davomi…
Er usti va suv ostidagi o‘simliklarning barchasi flora — nabototni tashkil qiladi. Unga bahaybat daraxtlar ham, mayda xaslar ham, mikroskop bilan ko‘rish mumkin bo‘lgan suv o‘tlari ham kiradi. Botanika — juda qiziqarli fan. U behisob o‘simliklar dunyosini sinflarga bo‘ladi, tasniflaydi. davomi…
O‘simliklar va jonivorlarning yumshoq joylarida tsellyuloza bo‘ladi. Aynan tsellyuloza o‘simliklarni qayishqoq qiladi. Amalda barcha yashil o‘simliklar o‘z ehtiyojlari uchun tsellyuloza ishlab chiqaradi. Uning tarkibi ham, qandniki singari uglerod, vodorod va kisloroddan iborat. Ushbu elementlar havo va suvda mavjud. Qand o‘simliklarning davomi…
Ayrim o‘simliklar o‘z ildizi, poyasi va mevalarida ozuqa moddalari to‘playdi. Ular o‘simlikning urug‘i ko‘karib chiqishi uchun kerak bo‘ladi. Shakar ana shunday ozuqa moddalari sirasiga kiradi. Inson qadim zamonlardan beri o‘simliklarni va ularni qayta ishlash natijasida olingan mahsulotlarni iste’mol qilib keladi. davomi…
O‘simliklar qaysi asosiy jihati bilan hayvonlardan ajralib turadi? Ular, avvalo, yashil tusda bo‘ladi. Ularga qo‘yiladigan asosiy talab, ayrim istisnolarni hisobga olmaganda, yashil tusda bo‘lishi lozimligidir. O‘simliklarning yashil moddasi — xlorofill tuproq va havodan zarur moddalarni yutib oladi va ulardan yashash davomi…
Zamonaviy ilmiy nazariyalarning tasdiqlashicha, bir zamonlar Yer yuzida na o‘simliklar va na hayotning boshqa bir turi bo‘lmagan. So‘ngra, bundan yuz million yillar muqaddam noma’lum sabablarga ko‘ra, protoplazmaning dastlabki zarralari paydo bo‘lgan. Biologlar o‘simliklar va hayvonlardan topgan birlamchi tirik materiya protoplazma davomi…