Tirik organizmlarni muhofaza etadigan o‘ranchiq turlarining qanchaligini tasavvur eta olasizmi? Yong‘oq po‘chog‘i, tuxum po‘chog‘i, toshbaqa va dengiz chig‘anog‘i zirhi, shilliqqurtlar chig‘anog‘i va hokazo. Chig‘anoq — tirik organni qoplab turuvchi mustahkam qatlam. U yo uning egasi yoki ota-onasi tomonidan qilinadi. Chig‘anoq davomi…
Siz yerda juda sekin harakatlanayotgan shilliqqurtni ko‘rgan va iya, uning birorta ham oyog‘i ko‘rinmaydi, qay tariqa yurarkin, deya o‘yga botgan bo‘lsangiz kerak. Gap shundaki, shilliqqurt tanasining pastki qismi faqat «oyoqdan» iborat! Bu oyoqlar yassi va silliq bo‘lib, uning mushaklari shilliqqurtga davomi…
Dengizu okeanlarni o‘rab turgan sohillar ikki muhit: suv sathi va yer o‘rtasidagi chegaralardir. To‘lqinlar ustma-ust qirg‘oqqa urilaverib, toshu qum uyumlarini o‘zi bilan birga olib ketadi. Boshqa joylarda, aksincha, to‘lqinlar va suv ko‘tarilishlari qirgoqqa tosh va qumlarni olib kelib tashlaydi. Shunday davomi…