Kuchli jalalar yoki uzoq yoqqan yomg‘irlar daryolardagi suv miqdorini ko‘paytiradi. Natijada ularning o‘zani suvni sig‘dira olmay qoladi. Shunda jilg‘a yoki katta ariq o‘z qirg‘ogidan toshib, atrofdagi hududlarni bosadi. Suv toshqini katta talofatlar keltiradi. Ko‘pincha suv o‘zi bosgan yerlarning hosildor qatlamini davomi…
Dunyodagi eng uzun daryo Nildir. Uning uzunligi 6 670 km bo‘lib, Sudan va Misr (Afrika) hududlaridan oqib o‘tadi. Uzunligi bo‘yicha ikkinchi o‘rinda Janubi Amerikadagi Amazonka daryosi turadi, uning uzunligi — 6 275 km. Amazonka eng sersuv daryodir. Uning irmoqlari, ya’ni davomi…
Agar qo‘lingizdan kitob chiqib ketsa, u yerga tushadi! Buning sababchisi yerning tortish kuchidir. Bu kuch barcha predmetlarni Yerning markaziga qarab tortadi. Tushib ketgan kitobni qayta qo‘lga olishingiz bilan uning tashqi ko‘rinishi mutlaqo o‘zgarmaganini ko‘rishingiz mumkin. Chunki u — qattiq. Agar davomi…
Daryoning ko‘l yoki dengizga quyilish joyi etak deb ataladi. Keng bir shoxobchali etak esa estuariy deb ataladi. Etak turli qum va loyqa cho‘kindilari bilan to‘silib qoladi va daryo oqimini turli shoxobchalarga bo‘lib tashlaydi. Bunday etak delta deb ataladi. Agar daryo davomi…
Suv oqimi dengiz yoki okeanga oqib tushishi davomida o‘ziga yo‘l ochib boradi. Tog‘ daryosi tik yonbag‘irlarni kesib o‘tayotib, chuqur dara hosil qiladi. Vodiydan oqib o‘tayotganda, daryoning o‘zani ilon izi singari egri-bugri bo‘lib qoladi. Daryoning burilgan joyi meandr deb ataladi. Har davomi…
Er yuzida son-sanoqsiz daryolar bor. Kichik irmoqlar va ariqlar o‘zaro qo‘shilib, katta daryolarni hosil qiladi. Ular o‘z navbatida dengizlar va okeanlarga quyiladi. Ayrimlari, masalan, Amudaryo, Sirdaryo va Volga daryolari ichki dengizlar yoki ko‘llarga quyiladi. Boshqa birlari esa qurg‘oqchil mintaqalardan oqib davomi…
Sizga ma’lumki, Yer yuzasining 72 foizi suv bilan qoplangan. Bundan tashqari, irmoqchalar, daryolar, ko‘llar va kanal — yoblar ham bor. Suv hamisha yuqoridan pastga, masalan, tog‘lardan tekisliklarga qarab oqadi. Tog‘larda jala quyganda, suv yerga oqib tushadi yoki daraxtlarning yaproqlaridan pastga davomi…