Alisher Navoiy serqirra iste’dod sohibi sifatida shatranj(shaxmat)ni ham mahorat bilan o‘ynagan, bu qadimiy o‘yinning nazariy jihatlaridan yaxshi xabardor bo‘lgan. Zamondoshlarining xotiralari, shoirning turli mavzudagi asarlarida keltirilgan shatranjga oid misollar, shatranj muhralari bilan bog‘liq timsollar ana shundan dalolat beradi. Shuni ta’kidlash davomi…
Sohibqiron Amir Temurning avlodidan bo‘lgan Zahiriddin Muhammad Bobur (1483—1530) 16 asr oxirida Farg‘onada hukmronlik qilgandi. U bobomeros Samarqandni qaytarib olmoqni niyat qiladi, biroq muvaffaqiyatsizlikka uchrab, vatanini tark etadi. Kobulni qo‘lga kiritib, Hindistonga yurish boshlaydi. Qo‘shinni Xaybar dovonidan olib o‘tgach, hind davomi…
Shayboniylar sulolasining asoschisi Muhammad Shayboniyxon hukmdor Abdulxayrxonning nabirasi Shoh Budoqxonning o‘g‘li bo‘lib, u 1451 yil tug‘ilgandir. Bolaligidan uni Muhammad Shoh Baxt (“Shoh baxti”) deb atar edilar. Muhammad Shoh Baxtning otasi Shoh Budoq Sulton erta vafot etgan. Ko‘chmanchi oliy tabaqadagilarning o‘zaro davomi…
G‘urbatta ul oy hajri meni pir qilibtur, Hijron bila g‘urbat manga ta’sir qilibtur. Maqdur borincha qiluram sa’yi visoling, To Tengrini, bilmonki, ne taqdir qilibtur. Taqdirdur ul yonu bu yon solg‘uchi, yo‘qsa, Kimga qavasi Sanbalu Tatyir qilibtur? Bu Hind yeri xosilidin davomi…
Evropaga ma’lum va mashhur bo‘lgan Zahiriddin Muhammad Boburning “Boburnoma” asari o‘zbek va jahon olimlari tomonidan keng tadqiq qilingan. Adabiyotshunos va tarixshunos olimlar H.Qudratullayev, R.Vohidov, S.Hasanov, I.Otajonov va boshqa ko‘plab olimlar o‘z ilmiy tadqiqot ishlarida asar ilmiy-adabiy jihatdan tahlil qilingan. Shu davomi…
Yaqinda qardosh Ozarbayjonda buyuk davlat arbobi va adib Boburning ikki kitobi nashr etildi. Biri mashhur “Boburnoma”, ikkinchisi “Tanlangan asarlar”i. Bu o‘rinda biz uning ozarbayjoncha “Tanlangan asarlar”i haqida fikr yuritmoqchimiz. Boburning ozarbayjoncha “Tanlangan asarlar”i (Z. M. Babur. Seçilmiş əsərləri. Baki, 2011) davomi…
Mirzo Muhammad Haydar Dug‘lot — Markaziy Osiyoning XVI asrdagi atoqli muarrixi, adibi va davlat arbobi bo‘lib, mashhur “Tarixi Rashidiy” asarining muallifi sifatida tarix sahifalaridan mustahkam o‘rin olgan. Adabiyotda ko‘pincha Mirzo Haydar ismi bilan ataladi. Uning ota ajdodlari XIV—XVI asrlarda Mo‘g‘ulistonda davomi…
Chun falak qo‘ymas meni bir lahza vasl ayyomida, Tong yo‘q, ey bemehr, agar o‘lsam firoqing shomida. Ey ko‘ngul, yuzin ko‘rub, zulfi parishonin sog‘in, Shomi xijrondin tavahhum ayla vasl ayyomida. Zulfidakim maskan etting, ko‘r zanaxdon choxini, Voqif o‘lg‘ilkim, erursen ajdahoning komida. davomi…
Navoiyning ideal hukmdor haqidagi orzulari Bobur faoliyatida muayyan darajada aks etgan. Bobur o‘zi tuzgan “Buyuk imperiya”da islohotlar o‘tkazgan va mafkurasini mustahkamlagan. Buning nazariy asoslarini yaratish maqsadida diniy‑falsafiy asarlar, harb ishiga oid kitoblar yozgan. “Mubayyin” va qator risolalari bunga dalildir. Alisher davomi…
Zahiriddin Muhammad Boburning “Boburnoma” asarini dunyo olimlari yakdillik bilan qomusiy asar sifatida baholashgan va shu bilan birga temuriylar Uyg‘onish davri va Bobur mavzuini yoritish bo‘yicha mukammal manba deb bilishgan. Asarning o‘ziga xos muhim jihatlaridan biri unda tarixiy shaxslar, buyuk siymolar, davomi…