Feruz (1845 yil – Xiva – 1910 yil) (1864-1910) Xiva xoni; shoir va bastakor. Qo‘ng‘irotlar sulolasidan. Xiva shahridagi Arab Muhammadxon madrasasida tahsil ko‘rgan, davlat, huquq ilmini zamonasining mashhur mudarrisi, shoir va olim Doiy, Yusufxo‘ja oxun va boshqalardan o‘rgangan. Ogahiy Muhammad davomi…
(?-1918 yillar) (1910-1918) Xiva xoni. Qo‘ng‘irotlardan. 1910 yil otasi Muhammad Rahimxon II vafotidan so‘ng rus podsho hukumatining yordami bilan taxtga chiqdi. 1910, 1914 yillarda Peterburgda bo‘ldi. Asfandiyorxon davrida ma’rifatparvar vazir Islomxo‘ja tashabbusi bilan Vxiva va boshqa shaharlarda pochta-telegraf, kasalxona, ikki davomi…
(?– 1933 yil, Krivoy Rog shahri, Ukraina) (1918-1920) Xiva xoni, qo‘ng‘irotlardan. Feruzning o‘g‘li. Ukasi Asfandiyorxon suiqasd natijasida o‘ldirilgach, Junaidxon tomonidan Xivaga xon qilib ko‘tarilgan (1918 yil 3-oktabr). Said Abdullaxon jismoniy jihatdan zaif va irodasiz bo‘lib, Xiva xonligidagi barcha ishlarni amalda davomi…
Hech gavharda Sulaymon uzugidagi gavharday izzat-qadr yo‘q edi. Shu uzuk tufayli shohning shuhrati ziyoda edi. Ajabki, bu gavhar tosh yarim dong edi.*Sulaymon mazkur gavharni uzugiga joylaganda, yer yuzi unga qaram bo‘ldi. Shoh Sulaymon mamlakatu davlatining behisob ekanligini bilgach, yeru osmon davomi…
Bir kishi devonadan: – Bu ikki olam o‘ylab ko‘rsang, nimadir, – deya so‘radi. Devona dedi: – Ikki olamning biri yuqorida, biri pastda, ammo ma’noda go‘yoki bir qatra suvday, uni yo bor deb, yoki yo‘q deb o‘yla*.Eng avval suv olamni oshkor davomi…
Bir shogird o‘z ustozidan so‘radi: – Ustoz, ayting-chi, nega Odam jannatdan quvildi? Ustozi dedi: – Odam juda oliyguhar zot edi, u jannatga kirganda, hotifdan bir baland ovoz keldiki, ey, jannat, seni yuz xil band bilan bog‘lagan, kimki ikki olamda Bizdan davomi…
Bir oliy maqom devona bor edi. Xizr unga qarab dedi: – Ey komil mard, menga do‘st bo‘lishni xohlaysanmi? Devona dedi: – …Sen bilan mening ishim yo‘q. Negaki, sen joningni uzoq saqlash, ya’ni abadiy umr ko‘rish uchun tiriklik suvini ichgansan. Men davomi…
Bir podshoning oydek bir go‘zal qizi bor edi. Butun olam yigitlari unga oshiq edilar. U bir fitna manbai edi, chunki yarim uyquda bo‘lgan xumor ko‘zlari mastona boqib, dillarni maftun etardi. Yuzi kofurday oq, zulflari mushk kabi qop-qora va xushbo‘y edi. davomi…
Bir badaviy tuyasiga ikki qop yuklab, o‘zi ham ustiga minib yo‘lga chiqibdi. Yo‘lda parishon bir faylasufni uchratibdi. Faylasuf hazil orasida badaviydan so‘rabdi:— Tuyaning ustidagi qoplarda nima bor? Badaviy:— Birisida to‘la bug‘doy, birisida qum.— Nega qum to‘ldirding? Badaviy javob berdi:— U davomi…
Bir odamga katta meros qolgandi. Biroq “oson kelgan, oson ketar”; deganlaridek, tadbir bilan sarflamadi, qisqa paytda butun boshli merosni tugatdi. Qo‘lida nima bo‘lsa, yeb bitirdi.Hech vaqosi qolmagach, Allohga yukindi, har oqshom ko‘z yosh to‘kib duo qilardi: “Ey Rabbim menga boylik davomi…