Январнинг охирларида бирдан ҳаво айниб, кун совиб кетди. Бу йил қиш бўлмайди-ёв, деб бемалол юрган одамлар шошиб қолишди. Икки кун гупиллатиб қор ёғди. Куни билан ҳовлини тўлдириб, қий-чув қилиб ўйнайдиган болалар ҳам уй-уйларига кириб кетишди. Катталар иш юзасидангина кўчага отланишган, давоми…
Шом қоронғуси қуйилиб келаётган бир пайтда Нур қўрбоши харсангтошлар панасидан бош кўтариб, кенг ялангликдаги қишлоғи томон маъюс-маҳзун термилди.Ё раб, ҳувиллаб ётган манов харобазор наҳот унинг ота маскани?! Қани, қир бағрида ёйилиб юрувчи сурув-сурув қўй-қўзилар? Қани, бутун қишлоқни қий-чувга кўмиб юборадиган давоми…
Биринчи ҳикоя: “ҚИСМАТ ДАРАХТИ” Уйимизнинг орқа томонидаги бедазорда иссиқда ўт-ўланлар орасига тушиб қолган асаларилар бўғиқ ғўнғиллар эди. Бедазорнинг ниҳоясидан зилол сувли ариқ оқиб ўтган эди. Ўртоғим иккаламиз онам ёпган нонлардан бирини олиб қочиб, ариққа оқизаётган эдик. Шундоққина ёнимиздаги томорқа девори давоми…
* * * Бу энди азалдан кўпчиликка маълум ҳақиқат: пул, бойлик одамнинг белини бақувват, тилини узун қилади. Ахир белига олтин тугиб олган мардикорнинг бир пудлик кетмонда тупроқни уч газ юқорига отиб ишлайверганию, белидаги олтинидан айрилгач, тупроқни бир газ юқорига ҳам давоми…
Бостирма остида катта, қора ит олдинги оёғига жағини қўйганча ётибди. Унинг думи ва қулоқлари кесик. Тумшуғининг учи товуқлар титавериб майинлашиб кетган тупроққа ботган. Кўзлари ярим юмиқ, гўё каттароқ очишга мажоли йўқ.Ит кўринишдан ҳорғин, бепарво бўлса-да, тийрак қарайди. Унинг бутун диққати давоми…
Ҳеч кимнинг етти ухлаб тушига кирмаган, аслида, кўзни сал каттароқ очиб қараса, ҳар қандай одам кўра оладиган оддий, айни пайтда ғаройиб воқеа содир бўлган шаҳарнинг боду ҳавоси, мева-чеваси ва бошқа майда-чуйдаси ҳақида меҳмон иримига бўлсада бир оғиз сўз айтмаганди. У давоми…
Мен биринчи синфга қатнардим. Акам еттида ўқирди. Отам хўжалик мудири эди. Уйимизга тез-тез меҳмон келиб турарди. Ҳар сафар ҳар хил кишилар: ориқ, семиз, новча, пакана, мўйловли, мўйловсиз… Уларнинг кўпини танимасам-да, ўзимда йўқ севиниб кетардим. Чунки меҳмон келса, акам иккимиз, албатта, давоми…
Эски дарвозанинг ғижирлаши айвондаги сўрида китоб ўқиб ётган йигитнинг диққатини бўлди. Йўлакда калта хонатлас кўйлакли, тимқора сочлари елкасига ёйилган, кўҳликкина қиз турар эди. У меҳмон ҳурмати учун ўрнидан қўзғалган йигитнинг хушқомат жуссасига бир зум тикилиб қолди.— Салом!— Ваалайкум ассалом. — давоми…
Ҳожар она айвон чеккасидаги тахта сўрида мук тушганча гуруч тозаламоқда эди. Ичкари уйдан чикқан ўғли патила соч, ингичка мўйловли Ҳосилмат:— Яна ошми, момошка! Қўйинг, нима қиласиз… қизлар кулади, — деди жавраб.— Туғилган кунингни эшитиб, Асал дугонам билан Меҳрининг томоғи тушади, давоми…
Пешиндан сўнг дўкондаги юмушларни катта ўғли ва шогирдларига қолдириб, уйига қайтди. Аслида уйда мўлжаллаб қўйган зарур иши ҳам йўқ эдику-я, лекин негадир кўнгли шуни ихтиёр этди. Эҳтимол бироз дам олгиси келдими…Ҳали поябзалини ечмасидан муслимагина хотини беозор сўзланди:— Сиз кўнгилчанлик қилиб давоми…