Машинам свечасини ҳўллайдиган одат чиқарди. Свечаларни олиб, тозалаб, қайтариб ўрнига қўйиб турсам, Нўъмон ака келиб қолди.Одам мавжудод оламининг сарвари ҳисобланди. Шу боисдан бўлса керак унинг асли-наслида ҳайвоний хислатлардан айримлари сақланган. Мол, қўй, эшак, илон, тулки, чўчқа ва ҳоказо лақабларнинг ишлатилиши давоми…
Чойхонада тарқалган хабардан ҳамма ҳангу-манг бўлиб қолди: «Қўшни қишлоққа вилоятдан вакиллар келибди. Уйма-уй юриб электрдан фойдаланишнинг аҳволини текширишибди». Албатта:— Ие! Шу кам эди! Оббо! — деди кўпчилик. Бири-биридан қизиқ хабарлар айтилган сайин, хитоблар ҳам ранг-баранглашиб борди.— Текширувчилар кирса, Эгамназар «ун»нинг давоми…
Ишдан олинган, бўшатилган одамлар ҳақида эшитгансиз, биласиз. Аммо мен ҳикоя қилмоқчи бўлган ишдан кетиш воқеаси тушингизга ҳам кирмаган бўлса керак. Воқеа мактаб боғи билан ошхонани туташтирувчи чорраҳада рўй берди. Директор ўринбосари Олимжон (нима бўлганларда ҳам раҳбар-да) олдинда, биз эса, орқада давоми…
Қўй олдим, қоп-қора, пешонасида оппоққина ҳоли ҳам бор. Ювошлигини айтинг. Уни устига икки ҳафтадан кейин туғиб ҳам бераркан.Ҳовлига келгач, арқонини устига ташлаб, «Кўриб қўй» дегандай хотинга қошим билан имладим. Хотин қўйни обдон айланиб кўрди, нархини айтгандим:— Арзон олибсиз, арзон! — давоми…
Ўринбойнинг исмига “ўртар” сўзини қўшиб айтишади. Қўшмасаям бўлмайди. Юрсаям, турсаям, ҳатто уйқусираганда ҳам шу қўшиқни хиргойи қилгани қилган. Қўшиқнинг тугамаганига ҳайронлар қоласиз. Салом-аликлариям “ўртар” билан бўлади!Бошимни силаб эшик оғзида ўтирсам, “пат-пат” мотоциклини миниб келиб қолди:— Тузукмисан? Агар ошиқлиғим айтсам… Бола-чақаларинг давоми…
Ҳар қандай янгиликнинг кириб келиши осон эмас-да. У каттами-кичик қурбонлик талаб этади. Мана, масалан, оддийгина шўртик — калта шимнинг қишлоғимизга кириб келиши учун Абдураҳмон ака бутун бошли битта шимини қурбон қилди.Хуллас, Абдураҳмон акага шимнинг бели тўғри келдию, аммо бўйи тўрт давоми…
Ҳалимжон ака қирқ ёшларда, чуваккина, аммо ҳалимдек одам. У киши билан муносабатларимиз салом-аликдан нарига ўтмаган. Қаерда ишлайди, билмайман. «Ҳалимжон қаерда ишлашса ҳам ишларни лой қилади, аммо акалари бор, — мойли иш топиб беришаверади, тешик узук ерда ётармиди!» деб кулиб қўйишади. давоми…
Бизда атрофга разм солиш деган нарса йўқ. Агар андак диққат қилганимизда қандай топқир, донишманд одамлар билан замондош эканлигимизни билардик, фархланардик. Мана, шуларнинг биттаси Раҳмонназар. Уни биз ҳайдовчи деб юраверган эканмиз. Калласида шундай фикрларни жамлаган эканки, уларни эшитиб туриб бутун қишлоқ давоми…
Хотинлар фронтида нималар бўляпти, биродарлар? Буларни тартибга чақирадиган, ҳеч бўлмаса икки оғиз панду насиҳат билан ўзига келтириб қўядиган жамият борми, йўқми?Мана, Носирхон сўлим дўстимиз ишдан келди. Йиқилмай, бир жойи қашқа бўлмай, яна ўз оёғи билан! Хотин бўлса:— Сизам уйим-жойим дейсизми, давоми…
Одам деганлари хўп ажойиб маҳлуқ-да! Ундаги туйғуларнинг кўплигини айтинг. Улардан бири, масалан, мақтанчоқлик. Ажойиб дейсизми, ғаройиб дейсизми, ишқилиб бир туйғу-да. Ўзини одам деб атовчи жонзод борки, ҳаммасида ҳам бу туйғудан унча-мунча топилади. Бир нарсани еган, ичган, кийган, олган, минган, кўрган давоми…