Ертўланинг ачимсиқ ҳавоси димоққа урилиб, кишини беҳузур қилади. Бу ерга илк бор тушган одамнинг зах ва бўғиқ ҳаводан нафаси қайтиб, қоронғилик ичида юраги сиқилиши мумкин. Ертўланинг бир бурчагида кичкина туйнук бўлиб, кун пешиндан оға бошлаганда қуёш нурлари шу туйнукдан йўл давоми…
Қўлида офтоба кўтариб, маъюсгина бош эгганча оёқ судраб келаётган аёлни кўрганлар унга ачиниш билан қарашар, саломига меҳрибонлик билан алик олишар, кейин ортидан қараб: “Эссизгина, шундай аёл бахт нималигини билмай ўтаяпти”, – дея пичирлаб қўйишар эди.Бир кун кайвони кампирлардан бири уни давоми…
– Камол, анавиларни қара, зўр-а?– Каптарларми, ҳа, зўр.– Учишини қара, учишини, бир гала бўлиб учишади-я.– Ҳа, ҳақиқатанам чиройли.– Анави қизили билан чипор рангдагисини кузатгин. Учатуриб ўмбалоқ ошиб-ошиб олади. Эҳ, қанийди ўша каптарлар меники бўлса.– Ҳар доим шуни орзу қиласан. Ундан давоми…
Қўлимдаги пиёла бехосдан тушиб кетиб, ичидаги чой тўкилди, дастурхон ҳўл бўлди. Ирим-сиримларга унчалик аҳамият беравермайман-у, аммо баъзан эрталабдан шундай ҳодиса бўлса, кўнглимнинг бир четида жиндаккина ғулғула уйғониб қолади. Мана, бежизга эмас экан, ишхонамга келишим билан нохуш хабар битилган телеграмма олдим. давоми…
Бир хонада учовлонмиз. Тўрдаги катта стол атрофида ўтирган одам – салгина қимирласа бетлари шалвираб тушадигандай семиз Кўлбой оға бош ҳисобчимиз. У энкая олмайди, шунинг учун ҳам столнинг устини худди мактабдаги ўриндиқдай қиялатиб ишлатиб олган. Ўзидан бошқа одам ўтириши маҳол. Кўлбой давоми…
Онам мени туғаётиб, тақвимга қарамаган экан-да, бўлмаса келиб-келиб, 13 декабр куни туғиламанми! Аттанг-а, аттанг!Ҳар йили аҳвол шу денг. Одамлар қувониб-чарақлаб, тантаналар билан туғилган кунини нишонлайди, мен эса бу борада нуқул кулгига қолиб юраман. Нега шунақа экан-а?— Ҳой қўччим1ов! Сени идорамиздаги давоми…
Ҳар гал қишлоққа қадам босганда юрагим хапқириб кетади. Мана шу чанг кўча, пахса деворли пастқам уйлар, ариққа соч ёйган мажнунтоллар кўзимга оловдай бўлиб кўринади. Дов-дарахт киприкдай тизилган кўча бўйлаб борар эканман, девори нураган, томи кўчган хонадон ёнидан ўтганда бир хил давоми…
I У аввал узоқ ўйланди. Ниҳоят, нигоҳларини шифтдан тортиб олиб, оёққа кўтарилди. Стол устидаги бежирим тугмачани босиб, котибасига бош сураткашни чақиришни буюрди. Ўзи оппоқ қоғозга апил-тапил алланималарнидир қайд этди. Сўнг имзо чекиб, газетанинг думалоқ муҳрини чиройли қилиб туширди. Зудлик билан давоми…
Ўша йили куз панд берди. Энди тоғдан пастга энамиз деб турсак қор ёғди. Бобом қор ёққанда йўлга чиқиб бўлмаслигини яхши билади. Ёлғизоёқ сўқмоқ йўлимизни қор кўмганди. Уни топиш амримаҳол. Қишлоқдагилар вақтида эниб тўғри қилишган экан. Тоғда сўппайиб икки оила қолдик. давоми…
Тоғларнинг бошини қора булутлар ўради…Ҳаял ўтмай қулоқни қоматга келтириб, гўё тоғдаги тошлар кўчиб тушаётгандек момақалдироқ гулдиради. Дафъатан чақнаган чақмоқ шамшири булутлар бағрини тилкалади. Гоҳида эса чақмоқ липиллабгина қолар, худди тоғларга ўғри оралагану, кимдир уни фонус ёқиб қидираётганга ўхшарди. Девонанинг хаёлини давоми…