Sodiq Hidoyat (صادق هدایت; 17 fevral 1903, Tehron — 9 aprel 1951, Parij) — eron yozuvchisi, filolog va jamoat arbobi. Tehrondagi o‘quv yurtida, Belgiya va Frantsiyada (1926—1930) ta’lim olgan. Xorij adabiyoti, Eron tarixi va folklorini o‘rgangan. E.Po, Gogol, Mopassan, Chexov, Rilke, Kafka ijodini mukammal o‘rgangan. O‘rta asrlar fors xalq og‘zaki ijodi namunalarini zamonaviy tilga tarjima qilgan, frantsuz tilidagi asarlarni forschaga tarjima qilgan.
1950 yili Parijga ketgan. Qatag‘on paytida qo‘lyozma asarlarini yo‘q qilgan va o‘z joniga qasd qilgan. Sodiq Hidoyatning asarlari dunyoning ko‘pgina tillariga tarjima qilingan.«Tirik ko‘milganlar» (1930), «Uch qatra qon» (1932), «Yorug‘lik soyasi» (1933) «Alaviyya xonim» (1933), «Ko‘r boyqush» (1937), «Boshpanasiz it» (1942), «G‘iybatlar» (1944), «Hoji og‘a» (1945), «Ertaga» (1946) hikoyalar to‘plami va qissalari, «Sosonning qizi Parvin», «Olamning yaralishi afsonasi» pesalari, «Umar Xayyom ruboiyoti» (1923), «Inson va hayvon» (1924), «O‘lim» (1927), «Eron she’riyatida yangi oqimlar» (1941), «Kafka nomasi» (1948), «Evropada Islom missiyasi» esselari mashhur.
Sayyid Nasrullo Valiy kuniga to‘rt marta Hammom vazir ko‘chasi orqali uyidan idoraga va idoradan uyiga qatnaydi, o‘zining yetmish to‘rt yillik umrini ana shu taxlitda o‘tkazdi, mana, u endi birinchi marta xorijga, ya’ni Hindistonga safar qilmoqda. Shu paytgacha u mamlakat ichkarisida davomi…
Kech tushib qolgan, tog‘lar orasidagi qo‘rg‘on yonida, mo‘jazgina qahvaxona hovlisida, tut soyasidagi yog‘och karavotda ikki kishinigina ko‘rish mumkin edi. Gramafonda dilrabo musiqa taralardi. Qahvachi esa, ulardan ancha narida, samovorga o‘tin qalash bilan ovora edi. Tut soyasidagi musohiblarning biri ozg‘in, ko‘zlari davomi…
Kech tushib qolgan, tog‘lar orasidagi qo‘rg‘on yonida, mo‘jazgina qahvaxona hovlisida, tut soyasidagi yog‘och karavotda ikki kishinigina ko‘rish mumkin edi. Grammofondan dilrabo musiqa taralardi.Qahvachi esa ulardan ancha narida, samovarga o‘tin qalash bilan ovora. Tut soyasidagi musohiblarning biri ozg‘in, ko‘zlari ich-ichiga botgan, davomi…
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Obji xonim Mohruxning opasi edi. Ammo, bir ko‘rishda tanimagan-bilmagan odam bunga asti ishonmasdi. Ular umuman bir-biriga o‘xshamasdi. Obji xonim ozg‘in, uzun bo‘yli, bug‘doyrang, qorasoch qiz bo‘lsa-da, ko‘rimsizligi bois unchalik e’tiborni tortmasdi. Mohrux past bo‘yli, oq yuzli, qo‘ng‘irsoch, kulganida lablari yonida davomi…
Parij, 3 may, 1931 yil Azizim JamshidHozir qanchalik yolg‘iz ekanligimni bilsang edi. Bu yolg‘izlik qalbimni tub-tubigacha kemirib tashladi. Sen bilan bir-ikki og‘iz gaplashish ilinjida qo‘limga qalam oldim. Ro‘paramdagi ochiq derazadan dimog‘imga kashtan gulining isi aralash sening bo‘ying urildi. Tashqarida dengiz davomi…
Tong sahardan boshlab osmonda bulutlar yugurgilab qoldi. Etni junjiktiruvchi sovuq shamol esar, uning ta’sirida sarg‘aygan nimjon yaproqlar bandidan uzilar, havoda charx ura-ura yerga tushardi. Daraxtlar tagi qalin bargixazon bilan qoplangan edi. Bir gala qarg‘a qag‘illagancha noma’lum tarafga uchib ketdi. Qishloq davomi…