Рус шоири ва ёзувчиси. Петербург Фанлар Академияси фахрий академиги (1909). 1920 йилдан эмиграцияда. Поезияда рус мумтоз шеърияти анъаналарининг давомчиси («Хазонрезги», тўплам, 1901).Ҳикоя ва повестларида (кўпинча ўтмишни қўмсаш кайфиятига берилган ҳолда) дворянлар хонадонининг қашшоқлашуви («Антонов олмалари», 1900), қишлоқнинг оғир қисмати («Қишлоқ», 1910; «Қақраган водий», 1911), турмуш маънавий асосларини унутишга маҳкумлик фожиаси («Санфранцисколик жаноб», 1915) яққол тасвирланган.Кундалик тарзидаги «Бадбахт кунлар» (1918 й., 1925 й.да нашр этилган)да Октябр тўнтариши кескин рад этилган; Россиянинг ўтмишини тиклаш, адибнинг ўз болалик ва ёшлигига қайтиш кайфиятлари акс этган.Севги ҳақидаги ҳикояларида («Митянинг севгиси», 1925); «Қоронғи хиёбонлар» (1943) китобида инсоният тақаирининг фожиавийлиги қаламга олинган. Бунин мемуарлар ёзган. Г. Лонгфеллонинг «Гаявата ҳақида қўшиқ» (1896) асарини таржима қилган.Нобел мукофоти лауреати (1933).
Москвага келгач, мен Арбат ёнидаги кичкина кўчада жойлашган кўзга ташланмас меҳмонхоналарга ўғримисол бекитиқча тушиб, гўшанишин, бир учрашувдан иккинчи учрашувга қадар интизорлик ичра яшардим. У эса шунча кун ичида атиги уч марта хонамга келди, лекин ҳар сафар шошилиб: – Мен фақат давоми…
Бу тушмиди ёки менга рўё бўлиб кўриндими? Кузнинг мунгли тўлин ойи анчадан бери кўкда сузиб юргандай, кун давомидаги майда ташвишлар ва ёлғон-яшиқлардан ором оладиган вақт киргандай туюлди менга. Менимча, бутун Париж, ҳатто энг чеккадаги ғариб кулбалар ҳам уйқуга чўмган эди. давоми…
Москвада, дейлик, Молчановкада “императорлар театрининг собиқ артисти” истиқомат қилади. Сўққабош, ёши ўтган, юзи япасқи, қотмадан келган. Ашуладан сабоқ беради. Ҳеч бир йил йўқки, айни декабрь ойида бу аёлнинг бошига битта иш тушиб турмаган бўлсин. Бир куни якшанбада, яъники, жуда совуқ, давоми…
Минг тўққиз юз ўттиз учинчи йилнинг 9 ноябрь куни меҳрибон Прованснинг ўзи каби қадимий ва раҳмдил Грасс шаҳарчасида сокин, илиққина кеч кузнинг оддийгина кунларидан бири эди. Мен ўн йил давомида бу ерлардан ҳеч қаёққа чиқмай, яшаб келяпман… Бундай кунларда қўлим давоми…
ҚОТИЛ Замоскворечьедаги болохонали оддий ёғоч уй. Ойналари топ-тоза, ромлар аъло сифатли кўкиштоб рангга бўялган. Атрофи оломонга тўла, рўпарада енгил давлат автомобили турарди. Кираверишдаги ланг очиқ эшикдан тепадаги қизил ҳошияли кўкимтир гиламча кўриниб турибди. Ичи қизиган оломон ўша томондан кўзини узмасди, давоми…
Мен ўшанда, гарчи бунинг учун ёшим ўтинқираб қолган бўлса-да, рассомлик санъатидан сабоқ олишга жазм этдим — кўнглимда аввалдан ҳам шундай ҳавас бор эди — Тамбов вилоятида ер-мулким бўла туриб, бутун қишни Москвада ўтказдим. Мени шогирдликка олган рассом нўноқ, истеъдодсиз, аммо давоми…
Бешинчи куни эсган изғирин кўзни очирмай қўйди. Кўзни қамаштиргувчи оппоқ қор ва ғира-шира илғанаётган, совуқ забтига олган хутор кулбаларидан бирида қайғу ҳукмрон эди: бу уйда мурғак бир бола оғриб ётарди. Кичкина бемор иситмаси кўтарилиб, алаҳсираганида ғингшиб аллақандай қизил чиптаковуш беришларини давоми…
Мени бир умрга майиб, оқсоқ қилиб қўйган бу воқеа айни навқирон йигитлик чоғимда, олис Иудеяда юз берган эди, − деб ҳикоясини бошлади баланд бўйли, қомати келишган, юзлари сарғимтир, қўй кўзлари ялтираб турадиган, жингалак калта сочлари оқарган киши. Чап тиззаси букилмаганидан давоми…
Қош қорая бошлаганда Чернь йўлидан кетаётган ёш савдогар Красилшиков жалада қолиб кетди.У мовут чакмони ёқасини кўтариб, томчилар дув-дув томаётган картузини бостириб кийган ҳолда қўнжи узун этикларини аравачанинг ўқига қаттиқ тираб, тўсиқ орқасидаги ўриндиқда ўтирар, увишиб қолган ҳўл бармоқлари билан ивиб давоми…
Ажойиб ёз кунлари, осуда Қора денгиз.Кема одамлар ва юклар билан лиқ — ҳатто кеманинг қуйруғида ҳам лаш-лушлар қалашиб ётибди.Кема дунё кезган -Қрим, Кавказ, Анатолия соҳиллари, Константинополь…Қуёш чарақлаб турибди, осмон мусаффо, денгиз нафармон, бош-кети кўринмас портда одамлар қатор тизилган, капитан ёрдамчиларининг давоми…