Kamyu Alber (Albert Camus, 1913.7.11, Mondovo, Jazoir — 1960.4.1, Vilbleven, Frantsiya) — frantsuz yozuvchisi. Ekzistentsializm oqimining yirik namoyandasi. 2-jahon urushi yillaridagi Qarshilik harakati qatnashchisi.
Ijodiy faoliyati 1937 yildan boshlangan. «Begona» (1942) qissasi, «Sizif haqida asotir» (1942) falsafiy ocherki, «Anglashilmovchilik» (1944) va «Kaligula» (1945) dramalari — inson hayotining ma’nosi to‘g‘risidagi o‘ylardan iborat.
«Vabo» (1947) roman-ramziy hikoyasi Qarshilik harakati haqida. Asarlari adabiyot va falsafani yana ham bir-biriga yaqinlashtirgan.
Kamyu «Isyonkor odam» (1951) falsafiy ocherki, «Tubanlashuv» (1956) qissasi, «Saltanat va surgun» (1957), «Shved nutqi» (1958) kabi hikoyalar to‘plami muallifi.
Nobel mukofoti laureati (1957). «Begona» qissasi va «Vabo» romani Ahmad A’zam tomonidan o‘zbek tiliga tarjima qilingan (1995).
XX asr frantsuz adabiyotining yirik namoyandalaridan biri, adabiyot bo‘yicha 1957 yilgi Nobel mukofotining sohibi Alber Kamyu (1913-1960 yillar) mohir adib, dramaturg, faylasuf sifatida insoniyat madaniyatida yorqin iz qoldirgan. “Kaligula”, “Yot kishi”, “Tubanlashuv”, “O‘lat” kabi va yana boshqa o‘nlab mashhur asarlar davomi…
Lui Jermenga Sizlarning erkin akademiyangiz menga munosib ko‘rgan mukofot uchun menda uyg‘otgan minnatdorchilik hissi shunchalar chuqurki, u mening shaxsiy xizmatlarimdan yuqori turishini tushunaman. Har qanday odam, ayniqsa, san’atkor obro‘ orttirishni istaydi. Men ham shuni xohlayman. Biroq, sizlarning qaroringizni eshitib, uning davomi…
Bugungi kun odami uchun Prometey kim? Hech shubhasiz, aytish mumkin, xudolarga qarshi chiqqan bu isyonchi — bugungi kun odamining timsoli, ming yillar muqaddam Skifiya sahrolarida boshlangan bu isyon, endilikda butun tarix ko‘rmagan-bilmagan larzakor o‘zgarishlar bilan yakunlanmoqda. Ammo vaqt bizga eslatmoqdaki, davomi…
Bilasizmi, meni hammasidan ko‘ra nima ko‘proq hayratga soladi! — dedi Napoleon Fontanga*, — Zo‘ravonlik kuch-qudratining yaratuvchilikka qodir emasligi. Dunyoda faqat ikki hokim bor — qilich va aql-idrok; oxir-oqibatda har doim aql-idrok qilich ustidan g‘alaba qozonadi.»Ko‘ryapsizki, jahongirlar ham gohida ma’yuslanib, ruhan davomi…
Alber Kamyu. Begona. Qissa va roman (Rus tilidan Ahmad A’zam tarjimasi). Toshkent, “Yozuvchi” nashriyoti, 1995. Alber Kamyu – nafaqat o‘z vatani Frantsiyada, balki butun dunyoda shuhrat topgan buyuk adib va faylasufdir. Uning roman, qissa, hikoya, badia va hatto kundaliklaridagi yozuvlari davomi…
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
XX asr inqilobi va san’ati murosasizlikning asosiy tayanchi sifatida aynan bir xil qarama-qarshilikni boshdan kechirmoqda. Amaliyotda yaroqsizligi tobora oydin bo‘lib borayotgan ta’limotdan o‘zini xalos qilishga urinayotgan har ikkalasi ham beboshdoqlik hissidan qutulishga urinayapti. Kechagi kunning ziddiyatidan paydo bo‘lgan inqilob bugungi davomi…
San’atkorning voqealikka ruju qo‘yishini ayni paytning o‘zida inkor qilish salohiyati deb ham tushunish kerak bo‘ladi. Voqelikning qaysidir jihatini o‘zi yaratgan badiiy olamda saqlab qolish esa u bu zulmatni ijod mash’ali bilan yoritganidan darak beradi. Zero, voqealik mutlaqo inkor etilsa, bunday davomi…
Ma’lum nuqtai-nazarga ko‘ra, adabiyot boshqa turlarga nisbatan ancha murosachi ekanini qayd etish zarur – bu ayblov o‘tmish daholaridan tortib, yangi davr dahriylarining qarashlarigacha mos tushadi. Avvalgi zamonlarda roman noyob janr hisoblanardi. Unda voqealik emas, xayol ko‘proq aks etardi; “Habash ayol” davomi…